1

درگذشت توران مهرزاد؛ بازیگری که گرفتار کودتای ۲۸ مرداد شد!

سینماروزان/حامد مظفری: توران مهرزاد بازیگر ایرانی در ۹۳ سالگی درگذشت.

توران مهرزاد با نام اصلی فاطمه بزرگمهری راد متولد اول مهر ۱۳۰۹ بود. او فعالیت هنری خود را با بازی در تئاترهای دانش آموزی شروع کرد و در یکی از همین تئاترها بود که مورد توجه عبدالحسین نوشین قرار گرفت و سپس فعالیت در عرصه تئاتر را زیرنظر عبدالحسین نوشین آغاز کرد و از بازیگران اصلی گروه نوشین در تئاترهای فردوسی و سعدی شد. اولین تئاتری که بازی کرد ولپن بود.
وی بازی در نمایش‌های رادیویی را از سال ۱۳۳۵، فعالیت در دوبله را از سال ۱۳۳۸، بازی در سینما را از سال ۱۳۴۷ با فیلم تنگه اژدها به کارگردانی سیامک یاسمی و بازی در تلویزیون را از سال ۱۳۵۲ آغاز کرد. او اولین گویندهٔ زنی بود که در رادیو دعای صبحگاهی خوانده بود.

توران مهرزاد به همراه همسرش حسن خاشع و عبدالحسین نوشین ازجمله فعالان تئاتر منسوب به حزب توده بودند که در جریان کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دستگیر شده و استنطاق شدند. آنها جزو هنرمندانی بودند که پیش از کودتا نزد محمد مصدق رفته و نامه حمایت از سیاست های محمد مصدق را به او تقدیم کردند.

توران مهرزاد با وجود گزیده‌کاری چه در تئاتر، چه در سینما و چه در تلویزیون و چه دوبله، تجربیات ماندگاری داشت و ازجمله فیلم‌های خط قرمز، برزخیها، مکافات، دلشدگان، هامون، پری، لیلا و عینک دودی و سریال‌های این خانه دور است، امام علی(ع)، سایه همسایه، گذر خلیل ده مرده و غارتگران.

درگذشت توران مهرزاد بازیگر
درگذشت توران مهرزاد بازیگر

مهرزاد در بازیگری هرچند بارها نقش مادران ایرانی را بازی کرد ولی آن آموزه های تئاتری  و فرم خاص چهره‌اش، سبب شده بود اصلا  در قالب کلیشه ای و  تیپیکال مادر مهربان و‌ دل نگران ایرانی که نمادی از سنت هاست قرار نگیرد؛ مادرانی سنت زده و اخلاقگرا که از ایران دفتری تا مهری ودادیان و پر رنگ تر از همه نادره ، نماد آن بودند. در مقابل مهرزاد تلاش کرد نوع دوم مادر ایرانی-مادری کنشگر و درظاهر بی‌رحم و در باطن منطق‌گرا،- را ایفا نماید و از همین حیث داریوش مهرجویی از او در فيلم‌هاي مختلف خود و ازجمله  هامون در نقش مادرهمسر هامون و مادر پری و لیلا استفاده کرد.

آخرین کار تصویری توران مهرزاد تله فیلم حبیب بود که بعد از فقط چهار روز کار در این پروژه، به شدت دچار ناراحتی جسمی شد و دیگر جلوی دوربین نرفت. او از عبدالحسین نوشین به عنوان بزرگترین کارگردان تئاتر و از داوود میرباقری به عنوان بهترین کارگردان تلویزیونی یاد کرده بود. او علی حاتمی را مردی نازنین و داريوش مهرجویی را فهیم توصیف نموده بود.

توران مهرزاد از ازدواج با حسن خاشع فرزندی به نام کامران خاشع دارد که موزیسین است و  ساکن ایتالیا. مهرزاد دو نوه هم داشت و بارها عشق اول و آخرش را پسرش، عروسش و دو نوه اش دانسته بود. توران مهرزاد خواهری به نام ایران بزرگمهر دارد که از گویندگان رادیو بوده.