سینماروزان: کرونا همچنان مهمترین اتفاق جامعه ماست و روزی نیست که با شنیدن خبری کرونایی از خواب برنخیزیم و با گفتن و شنیدن درباره کرونا روزمان را به شب نرسانیم.
ولی چگونه میشود با رنج کرونا کنار آمد؟ کیانوش عیاری معتقد است کرونا مصداق ظلم علیالسویه است و از این حیث هم که شده عین عدالت است؛ در روزگاری که تبعیض از بالا و پایین آن میبارد.
کیانوش عیاری با اشاره به فراگیری کرونا در کشور به شرق گفت: اگر به بهانه آنکه نمیخواهیم باعث وحشت مردم شویم، پنهانکاری کنیم، این مسئله فرصتی خواهد شد برای دروغگویان و پنهانکاران که دروغ بگویند. شفافیت اگر تنها راه برونرفت از وضعیت فعلی نباشد، دستکم میتواند مهمترین باشد.
عیاری خاطرنشان ساخت: متأسفانه بخش قابل توجهی از جامعه ایرانی خیلی زود تحتتأثیر جوسازیها و فضا قرار میگیرند. پاشیدن التهاب بیشتر به این فضا و به این جامعه، اوضاع را بدتر میکند و اولین اثر هم در دوران و در عصر فضای مجازی این است که حرفهای بیمورد و اغراقآمیز، بدون مطالعه، بدون تحقیق، بیشتر در جامعه گسترده و وحشت عمومی هم بیشتر میشود. گرچه اعتقاد دارم به چند درصد از حرفهایی که در فضای مجازی زده میشود، نباید بیاعتنایی کرد و باید آنها را جدی گرفت ولی با وجود چنین بینشی، حتی خود من هم وقتی آنها را میخوانم، دچار نگرانی میشوم.
کارگردان “شبح کژدم” و “تنوره دیو” ادامه داد: این حرفهای من شامل جامعهای است که در کمال بیرحمی نسبت به خود و جامعه، وقتی اسم تعطیلات میآید، همه به سمت شمال هجوم میبرند. جامعهای که در آن تحصیلکرده هم هست. این برخوردهای مردم شمالی را هم میپسندم که خودشان اقدام به بستن راه میکنند. نبايد کار به اینجا برسد. در رابطه با این جامعه چه باید گفت؟ مردمی که بین آنها درسخوانده و تحصیلکرده و صاحب مقام نیز هست ولی مبادرت به چنین اعمال باورنکردنیاي میکنند. از طرف دیگر اگر قرار باشد بگوییم به مردم ایران روحیه دهیم، وقتی مردم ایران روحیهای ندارند و در وحشت کرونا هستند، درواقع از مرگ میترسند که البته ترس از مرگ نیز خیلی طبیعی است. در این جامعه اگر این وحشتها و ترسها هم نباشد و دیگران بخواهند فضا را تلطیف کنند و امید واهی به جامعه بدهند، بیشتر منجر به عدم رعایت هشدارها از سوی مردم خواهد شد. این پارادوکسی است که در حال حاضر ما درگیر آن هستیم.
عیاری پیشنهاد خود برای عبور از بحران را چنین بیان کرد: گمان میکنم تنها و تنها راه آن است که همهچیز صریح گفته شود؛ اگر به بهانه آنکه ما نمیخواهیم باعث وحشت مردم شویم، پنهانکاری کنیم، این مسئله فرصتی خواهد شد برای دروغگویان و پنهانکاران، برای هرکسی که به نحوی ممکن است منافعش ایجاب کند دروغ بگوید و اگر دستی در قدرت داشته باشد، مثلا دست به احتکار بزند. بنابراین تنها راه را این میبینم که همهچیز در دسترس دید همه مردم باشد. شفافیت اگر تنها راه برونرفت از وضعیت فعلی نباشد، دستکم میتواند مهمترین باشد. اگر مردم حرفهایی را که از رسانهها میشنوند، باور کنند، ممکن است اتفاق مثبتی باشد. کرونا ممکن است دستاوردهایی داشته باشد که رعایت بیشتر بهداشت، آمادهشدن برای یک دوره چندماهه و شروع یک زندگی جدید و نادیدهگرفتن عادتهای مسموم قبلی از جمله مهمترین آنهاست. ما حق نداریم مثل سابق هم زندگی کنیم و در عین حال از خودمان نیز مراقبت كنيم.
عیاری ادامه داد: ناگهان با این مواجه شدیم که «هر دم از اين باغ بری میرسد» و ویروس «کرونا» بر سر ما هَوار شد! طبعا توقع ندارید که با وجود این مسائل – و به آن حوادث سقوط هواپیما و… را اضافه کنید- که حالم خوش باشد. طبعا بیحوصلگی و نداشتن انگیزه محصول چنین شرایطي است. با این حال شیوع «کرونا» را میتوان مصداق «ظلم علیالسویه»ای دانست که عین عدالت است. چون به راحتی میتواند همه ما را فرابگیرد؛ فارغ از جنسیت، ملیت، باورمندی و… . و حالا و امروز باید اختلافات را کنار بگذاریم.
عیاری افزود: امروز باید ثابت کنیم که اهالی سینما به دور از هر اسم و مقامی یک خانوادهایم. امروز باید مراقب این خانواده باشیم و بتوانیم دور از دعوا و حاشیه این بحران را پشت سر بگذاریم. آن هم در شرایطی که همه مردم ساکن در پنج قاره جهان با تنوع گسترده قومیتی و فرهنگی و رنگهای متفاوت پوست این روزها به حکم ویروس رفتارهایی مشابه دارند. دستهایشان را یک جور میشویند. مواظب هستند چشم و بینی و دهان و گوششان از برخورد دست نشسته در امان باشد و مدتی خانهنشین شوند و به بهانه خوردن بادی به کلهشان به آسانی خانه را ترک نکنند. این شباهتهای رفتاری ولو کوتاه و موقت به هر حال نشان از گوهری پنهان در نهاد انسان است که هرازگاهی به بهانهای از ته به سطح میآید که حالا هم از خوف ویروس خود را نشان داده است و واقعا نشان داده که سرشت انسان لزوما دعوا و مرافعه نیست.