سینماروزان: در تمام روزهای پس از اغتشاشات منتج از گرانی بنزین کم نداشته‌ایم تحلیلگرانی را که کوشیده‌اند برمبنای ذهنیت خود درباره چرایی بروز این اغتشاشات، تحلیل ارائه کنند.

در یکی از تازه‌ترین تحلیل‌ها کمال اطهاری اقتصاددان، با یادآوری فیلم “پرندگان” آلفرد هیچکاک به قیاس خیزش پرندگان در آن فیلم با اعتراضات اخیر پرداخته است.

كمال اطهاري، اقتصاددان و  پژوهشگر اقتصاد توسعه در واکنش به سوزاندن بانکها در جریان اغتشاشات بعد از گرانی بنزین به “شرق” گفت: تنها 9 درصد جمعيت به نوعي با بانك‌ها در ارتباط هستند و همین است که کینه میسازد. اين نوع اعتراض دسته‌جمعي كه در اغلب شهرهاي كشور رخ داد را با فيلم “پرندگان” هيچكاك قياس مي‌کنم. اينجاست كه ياد فيلم «پرندگان» هيچكاك مي‌افتم كه پرندگان سياه و سفيد بالاخره بيرون مي‌ريزند و به يك دنياي رنگي حمله مي‌كنند!!

این اقتصاددان ادامه داد: طبق آمارها، در سكونتگاه‌هاي غيررسمي فقط 9 درصد افراد به‌نوعي با بانك‌ها ارتباط دارند. اين خيلي مهم است. پس بانك امري است براي دنياي رنگي كساني‌كه اين افراد را به تله سياه و سفيد هل ‌داده‌اند. اين روان‌شناسي بهتري است كه نيروهاي انتظامي متوجه باشند براي افراد حاشيه‌نشين، بانك مظهر كنار‌گذاشتگي‌شان است.

کمال اطهاری افزود: به هر صورت واكنش به پمپ بنزين‌ها، واكنش كور كساني است كه مثل تاس لغزنده در تله فضايي پايين مي‌رود و به هر چيز بتواند چنگ مي‌زند كه نفرتش را نشان دهد. شما شير گاز را كه باز كنيد، جرقه مي‌زند و ممكن است عمدي باشد يا سهوي. در فيلم “پرندگان” هيچكاك هم چند تا از پرندگان مصنوعي بودند!! مسئولان در مقابل اين تله فضايي كه هر سال تنگ‌تر كرده‌اند، مسئول هستند و واكنش اين افراد واكنش كساني است كه به هر چيزي چنگ مي‌اندازند تا پايين‌تر نروند، حتي اگر غارت يك مغازه در ازاي دو روز سير‌بودن باشد.

اطهاری تاکید کرد: سال 70 در آمارگيري‌ها متوجه شدم كه هيچ‌كدام از اين افراد حاشیه‌نشین نمي‌توانستند به دندان‌پزشكي مراجعه كنند و از سنين پايين تا 40، 50 سالگي دندان‌هايشان دچار تخريب مي‌شد. حتي بيمه اين افراد را هم گرفته بودند، اما آنها تلاش مي‌كردند فرزندانشان را به دانشگاه بفرستند تا از آن تله خارج شوند و شغل ثابت داشته باشند. كساني آنجا هستند كه شغل ثابت ندارند. شما به پاي كسي كه در حال غرق‌شدن بوده، وزنه بسته‌ايد. آنها اگر واكنش نشان داده‌اند، طبيعي است. اين افراد در انتخابات سال 92، آن‌قدر عقلاني عمل كرده كه فكر مي‌كرده نباید يارانه بيشتر بگيرد و دست رد به آن زده است. حالا بعد از وقوع بخواهيم يارانه بدهيم كه چه بشود؟ خودش و فرزندش شغل ندارند. در سكونتگاه‌هاي غيررسمي براي اينكه بتوانند بيرون از تله ارتباط زنده‌اي داشته باشند، ممكن است براي يك كارت تلفن، کارهایی که نباید را انجام دهند.

اطهاری خاطرنشان ساخت: وقتي در اينجاها قدم مي‌زنيد وقتي دختران و پسران را مي‌بينيد چهره‌هاي معصومي مي‌بينيد كه واقعا مي‌تابند، اما در تله فضايي گير كرده‌اند. در اين مناطق، پيشاني مغازه‌ها دو، سه متر است و به همين خاطر نمي‌شود ويترين مغازه جا بگيرد چون بايد به جايش در بگذارند. نمي‌شود كارگاهي تأسيس شود چون زمين كوچك است، امكان رفت‌و‌آمد ماشين نيست. كنارشان كارخانه‌هاي تعطيل‌شده‌اي وجود دارند و حالا مي‌خواهند آنها را مال كنند يا ساختمان 20 طبقه بسازند! هيچ‌كس به اينجاها كاري ندارد. شهردار اين مناطق مي‌بيند به دلايل مختلف نمي‌تواند به اندازه نيمي از جاهاي ديگر خدمت برساند. شهرداري مي‌خواهد پول دربياورد و مال بسازد، آيا نجات پيدا مي‌كنند؟ يك عده صاحب زمين هستند، كارخانه‌دار پول مي‌دهد كه اين كار صورت بگيرد. چند مشاور يك‌مدت مقاومت مي‌كنند و بعد راضي مي‌شوند چون مي‌بينند پول ندارند تا به كاركنان بدهند. ببينيد چطور يك دور باطل، تله فضايي را تشديد مي‌كند. بايد جلوي اين كار گرفته شود!

سینماروزان: ساموئل خاچکیان اگر زنده بود، ۲۹مهرماه امسال، ۹۶ ساله می‌شد ولی شانزده سال قبل و بعد از مدتها ابتلا به آلزایمر درگذشت درحالی که ردپایی پررنگ از خویش در تاریخ سینمای ایران به جای گذاشت و زودتر از آن که سینمای کدر جشنواره‌پسند رونق گیرد با ساخت فانتزی-کمدی “شب نشینی در جهنم” نامزد خرس طلای برلین شده بود!

مرور بخش‌هایی از آخرین گفتگوی تخصصی خاچکیان که سه سال پیش از مرگش با امید نجوان در “فیلم” انجام شده بود، نکاتی قابل تامل دارد.

ساموئل خاچکیان با رد تاثیرپذیری از هیچکاک بیان داشت: سال‌ها قبل سازمانی به نام «شما و مطبوعات» بریده‌ نشریات و جراید را برای مشترکانش می‌فرستاد. من هم مشترک آن مجموعه‌ها بودم و تعدادی از آن‌ها را تا امروز نگه داشته‌ام. در آن بریده جراید، نقد فیلم‌های من هم بود. وقتی آن‌ها را مطالعه می‌کردم متوجه شدم اکثر منتقدان نوشته‌اند ساموئل خاچیکیان از فیلم‌های آلفرد هیچکاک یا سینمای پلیسی آمریکا تقلید کرده است. در حالی که من فکر نمی‌کنم از هیچکاک حتی دو فیلم را به طور کامل دیده باشم؛ مثلاً “طلسم‌شده” را هیچکاک ساخته؟ ولی من تا مدتها این را نمیدانستم! اتفاقاً معتقدم فیلم‌ساز باید خلاق باشد. فیلم‌سازی که تأثیر بگیرد فیلم‌ساز نیست، مقلد است.

خاچکیان با اشاره به مساله تفاوت محصول باکیفیت با محصول مطلوب مخاطب که همچنان در سینمای ایران مشاهده می‌شود، گفت: تماشاگران ما خوراک تصویری می‌خواهند و در عین حال خطرناک‌ترین عنصر در کارِ فیلم‌سازی به شمار می‌روند؛ چون زمانی فیلمی که حرفی برای گفتن ندارد خوب فروش می‌کند و زمانی دیگر فیلمی پرهزینه با استقبال مواجه نمی‌شود!

خاچکیان درباره سطح کارگردانی در سینمای ایران بیان داشت: کارگردانِ خوب، کم نداریم. کسانی مثل محسن مخملباف که به عقیده‌ من یک فیلم‌ساز فوق‌العاده است.

ساموئل خاچکیان با تایید تقلید بخشی از سینمای پس از انقلاب از سینمای موسوم به فیلمفارسی، گفت: قبول دارم که تماشاگران امروز سینما مخاطبان سینمای دیروز نیستند. سینمای ایران قدمتی طولانی دارد ولی تماشاگران آن نشان داده‌اند که فهم و درک خوبی دارند. اغلب از آثار ضعیف انتقاد می‌کنند و به استقبال فیلم‌های خوب می‌روند. البته ناگفته نماند که بخشی اعظم از تولیدات سال‌های اخیر آشکارا از سینمای پیش از انقلاب تأثیر گرفته‌اند؛ فقط موضوع عوض شده و رنگ‌ولعاب تازه‌ای یافته است.

سینماژورنال: مسعود ده‌نمکی کارگردانی که با سری “اخراجیها”  شناخته مي شود به تازگی فیلمبرداری تازه ترین فیلمش “رسوایی۲” را پشت سر گذاشت.

به گزارش سینماژورنال داستان “رسوایی۲” که نقش اصلی آن را اکبر عبدی بازی می کند در یک شهر خیالی رخ می دهد و ده‌نمکی کوشیده در این فیلم تصویرسازی ذهنی خود را داشته باشد از چگونگي و نقش نافرماني هاي مذهبي و گناهان در بروز حوادث ناگوار طبيعي كه پيش از اين پس از طرح شدن آن از بعضي تريبون هاي مذهبي، بحث و جنجالهاي زيادي از سوي موافقين و مخالفين در گروه هاي اجتماعي برانگيخت و حالا ده‌نمكي هم به جاي  طرح نظر خويش  در شبكه هاي اجتماعي فيلم آن را ساخته و روانه  اكران خواهد كرد.

در اولین تیزر منتشر شده از “رسوایی2” علاوه بر شوخیهایی که با برخی رسانه های اصلاح طلب انجام شده نمایی کوتاه از ورود پرندگان به آسمان می بینیم.

این نما که کاملا مشخص است با سی.جی.آی(جلوه های ویژه رایانه ای) ساخته شده، بیش از هر چیز شباهت دارد به نمایی از یکی از جاودانه ترین آثار آلفرد هیجکاک یعنی تریلر تعلیق برانگیز “پرندگان”(1963) که فیلمنامه آن برآمده از داستانی به همین نام نوشته “دافنه دوموریه” بود.

در نمایی که ده نمکی از “پرندگان” هیچکاک عاریه گرفته اکبر عبدی بازیگر اصلی “رسوایی2” هم دیده می شود.

برای دیدن تیزر “رسوایی2” اینجا را ببینید.

نمایی از “رسوایی2” که شباهتهایی به یکی از نماهای “پرندگان” دارد