1

نوروز پیش‌رو⇐بهرام بیضایی نمایش دست‌نخورده‌اش را روی صحنه می‌برد

سینماروزان: بهرام بیضایی که مهاجرتش به آمریکا به زودی به ده سال می‌رسد بعد از اجرای نمایشهایی نظیر «طرب نامه»، «جانا و بلادور» و «گزارش اداویراف» در ایالات متحده، به زودی یک نمایشنامه تازه از خود را در دانشگاه استنفورد اجرا خواهد کرد.

به گزارش سینماروزان این نمایشنامه «چهارراه» نام دارد و از جمله آثار متأخر بهرام بیضایی است که هنوز نه در ایران و در خارج منتشر نشده است و شاید همین دست نخوردگی بوده که باعث شده بیضایی این نمایشنامه را برای اجرا انتخاب کند.

«چهارراه» نمایشی دوساعته است که دو هفته ابتدایی فروردین امسال در دانشگاه محل تدریس بیضایی یعنی دانشگاه استنفورد روی صحنه خواهد رفت و به مانند اغلب کارهای سالیان اخیر این مولف، همسرش مژده شمسایی نقشی کلیدی در آن خواهد داشت.

انتشارات روشنگران که ناشر رسمی آثار بیضایی در ایران است درنظر دارد بعد از اجرای «چهارراه» در استنفورد، نسخه متنی آن را روانه بازار نشر کند.

چهارراه-بهرام بیضایی
چهارراه-بهرام بیضایی



اظهارنظر یک روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب که برادری هم در شورای شهر دارد⇐ اگر آقای وزیر یک مشاور آگاه داشت، درباره چهره‌ای همانند بیضایی چنین داوری‌ نمی‌کرد

سینماروزان: در فاصله کمتر از یک سال مانده تا انتخابات ریاست جمهوری 96 و در روزهایی که شایعه ای درباره برکناری علی جنتی از وزارت ارشاد جزو اخبار پرمخاطب رسانه هاست، رسانه های اصلاح طلب که زمانی تا می توانستند حامی وزیر ارشاد دولت یازدهم بودند هم دست از محافظه کاری برداشته و با صراحت بیشتری به نقد وزیر می پردازند.

به گزارش سینماروزان از جمله چنین نقدهایی در روزنامه “شرق” منتشر شده و ابوالحسن مختاباد که بیشتر او را به عنوان منتقد موسیقی می شناسیم و برادرشان عبدالحسین هم عضو شورای شهر تهران است، در یادداشتی به بهانه اجرای “طرب نامه” بیضایی در ایالات متحده به وزیر تاخته که چرا گفته نمی داند بیضایی در این سن و سال می تواند کاری انجام دهد یا خیر.

متن کامل یادداشت مختاباد را بخوانید:

طربنامه بیضایی و دودی که از کنده بلند می‌شود

ین روزها استاد بهرام بیضایی و تیمی نزدیک به ۵۰ بازیگر زیرنظرش خود را آماده شش اجرای بخش دوم نمایش طربنامه در دهه سوم ماه اکتبر می‌کنند. این اجراها قرار است در پنج شب از دو هفته متوالی در تالاری در شهر سن خوزه روی صحنه برود. بخش نخست این نمایش چند ماه قبل به صحنه رفت و قرار بود که در یکی از شب‌ها نیز اجرای کامل هر دو بخش را شاهد باشیم (در زمانی بیش از هفت ساعت) که هنوز مشخص نیست آیا چنین اتفاقی خواهد افتاد یا اینکه تصمیم بر این است که خلاصه‌ای از نمایش قبلی گفته و به اجرای همان بخش دوم اکتفا شود.
آن‌گونه که نگارنده از گوشه‌وکنار و از برخی بازیگران این نمایش شنیده است، برای چند ماه، شنبه‌ها و یکشنبه‌های هر هفته تمرینات طاقت‌سوزی برای آماده‌شدن این نمایش انجام شده است. این نکته را از این بابت می‌گویم که دیدار از صحنه تمرین هم از قرار برای اغیار (غیر از عوامل نمایش) ناشدنی است. آقای بیضایی نظمی آهنین و انضباطی کمرشکن را بر کار وارد کرده است تا مانند بخش نخست، کاری شسته‌رفته و پاکیزه و درخور کارهای خودش و تئاتر ایرانی بر صحنه بیاید.

وقتی زمینه کار فراهم باشد خلاقیتها شکفته می شود
عمده بازیگران آماتورند، اما همه آنها در کوره تجربه و دانش ناب آقای بیضایی آبدیده شده و صیقل یافته‌اند. جذبه کارکردن با چهره‌ای نادر همانند بیضایی این خستگی طولانی‌مدت را برای همه بازیگران و عوامل، آسان و پذیرفتنی کرده است تا بعدها در تاریخ زندگی خود از چنین تجربه نابی یاد کنند.
در کنار تمامی این عوامل البته نباید همراهی همدلانه و مشفقانه مدیر و حامی این پروژه را نادیده‌ انگاشت که با درک درست از سپهر فکری و فرهنگی هنرمندی در تراز بهرام بیضایی، همت و تلاشی جانانه را فراهم کرده و می‌کند تا او بتواند ایده‌هایش را عملیاتی کند.

اگر وزیر سری به رسانه ها می زد…
تلاش‌های چند سال اخیر استاد بیضایی در منطقه کالیفرنیای شمالی نشان داد که وقتی زمینه‌های کار فراهم باشد، ‌خلاقیت‌ها هم شکفته می‌شوند و آدمی در سن بیضایی هم قوت و انرژی سال‌های جوانی را پیدا می‌کند و کاری می‌کند کارستان. چندی قبل که وزیر محترم ارشاد در پاسخ به پرسشی گفته بودند: «نمی‌دانم آقای بیضایی اصولا می‌تواند در این سن کاری انجام دهد یا نه»، شخص نگارنده که دورادور تلاش‌های استاد بیضایی را در سه سال اخیر دنبال کرده و می‌کنم و تقریبا هر سه نمایشی را که به صحنه برده از نزدیک دیده‌ام، با خود اندیشیدم که اگر آقای وزیر یک مشاور خبیر و آگاه داشت، قطعا درباره چهره‌ای همانند بیضایی چنین داوری‌ نمی‌کرد. حتی اگر سری به سایت‌ها می‌زد و گوشه‌ای از بخش نخست همین نمایش طربنامه را می‌دید یا یکی، دو سخنرانی و پرسش و پاسخ آقای بیضایی را، به قطع و یقین در ارزیابی خود تجدیدنظر می‌کرد و زبان به تحسین آقای بیضایی می‌گشود و تلاش‌هایی که کرده و می‌کند و خواهد کرد.

شاید روزی برسد…
درهرحال بسی دشوار است که در محیطی انگلیسی‌زبان باشی و بتوانی صورت‌بندی کارت را به‌گونه‌ای سامان دهی که در مدت دو هفته پنج اجرای سنگین، اما با کیفیتی مطلوب و مناسب را به صحنه ببری، آن‌هم به زبان فارسی با بازیگرانی آماتور. بیضایی اما این کار را صورت داد و استقبال از بخش نخست نشان داد که او مخاطبان خود را در این منطقه پیدا کرده است. شاید روزی برسد که نمایش بیضایی در این منطقه برای روزهای متمادی بر صحنه باشد.




آیا بیضایی نمایش شوخ و شنگ و شادی‌آورش را به ایران می‌آورد؟ بازیگرش پاسخ داد

سینماژورنال: شهریور 95 که برسد دقیقا هفت سال از مهاجرت بهرام بیضایی به ایالات متحده می گذرد و در این مدت جز وعده های برخی مدیران سینمایی مبنی بر حمایت از بیضایی در عمل هیچ اتفاقی برای کمک به بازگشت وی صورت نگرفته است و حتی یکی از فیلمنامه های وی با عنوان “مقصد” که توسط یکی از دستیاران بیضایی برای دریافت پروانه ساخت ارائه شده بود چیزی جز یک موافقت اصولی از اداره نظارت نصیبش نشد.

به گزارش سینماژورنال در این اوضاع امید به بازگشت بیضایی به وطن امیدی بیهوده است؛ افشین هاشمی که در دهه اخیر همواره یکی از بازیگران نزدیک به بهرام بیضایی بوده و در آخرین فیلم وی “وقتی همه خوابیم” نیز جزو دستیاران او بود نوروز امسال در یک نمایش شوخ و شنگ از بیضایی با عنوان “طرب نامه” که در دانشگاه استنفورد اجرا شد(اینجا و اینجا و اینجا را بخوانید) ایفای نقش کرد.

این ایفای نقش باعث شده که “شرق” در گفتگویی با هاشمی هم درباره اجرا در این نمایش بپرسد و هم درباره حال و هوای این روزهای بیضایی. یکی از پرسشها هم درباره امکان اجرای “طرب نامه” در ایران است که افشین هاشمی در این باره هم توضیحاتی داده است؛ توضیحاتی که باز هم بوی امید از آن به مشام نمی‌رسد.

متن کامل گفتگوی افشین هاشمی درباره بیضایی را بخوانید:

‌نوروز امسال در استنفورد آمريكا در «طرب‌نامه» بهرام بيضايي بازي كرديد. تجربه حضور در اين اجرا چطور بود؟
آقاي بيضايي «طرب‌نامه» را با گروهشان در استنفورد، حدود ٩ ماه تمرين مي‌كردند كه بهشان پيوستم. نقشي در نمايش‌نامه بود كه ابتدا آقاي بيضايي آن را حذف كرده بودند، آن را برگرداندند و من بازي‌اش كردم؛ نقشِ سردسته مطرب‌ها كه گروهش را به يك عروسي برده تا آنجا طرب برپا كنند. اين نمايش،‌ برگرفته از انواع شيوه‌هاي اجرائي نمايش‌هاي ايراني است و آنجا با استقبال خيلي خوبي مواجه شد.
‌بيضايي سال‌هاست از ايران مهاجرت كرده و همه كمابيش از او بي‌خبرند. احوال بيضايي چطور است؟
خيلي سرحال و سرخوش و سرزنده، نمايش‌هايي كه ساليان‌سال آرزوي اجرايشان را داشتند به صحنه مي‌برند.
‌قصد ندارند اين نمايش را به ايران بياورند؟
به‌نظرم به‌صحنه‌آوردن «طرب‌نامه» در ايران نياز به حمايت‌كننده‌اي دارد كه بتواند ٤٠ بازيگر را به ايران بیاورد و پيش‌ از آوردن اجرا، كارهاي اجرائي‌اش را انجام دهد و مجوزهاي لازم را بگيرد.
‌نمايش‌نامه «طرب‌نامه» هم قرار نيست اينجا منتشر شود؟
نمي‌دانم. چون گمانم سال‌ها پيش نسخه كوتاه‌تري از اين نمايش‌نامه به ارشاد ارائه شده و بعد از مدت‌ها معطلي مجوزي نگرفت. ولي احتمالا در آنجا منتشر خواهد شد و احتمالا در ايران هم در اختيار همگان قرار خواهد گرفت.
‌باخبر نيستيد كه بيضايي قصد بازگشت به ايران را دارد يا نه؟
احتمالا اگر اينجا كار يا پيشنهاد مشخص و مطمئني داشته باشند، مي‌آيند.

طرب نامه
افشین هاشمی(چپ) در نمایی از “طرب نامه”



بيضايي و اجراي يك نمايش شاد در بهار ۹۵+عکس و فیلم

سینماژورنال: بهرام بیضایی نویسنده و کارگردان ایرانی از نیمه 89 که ایران را ترک کرد و برای تدریس به استنفورد رفت تاکنون سه نمایش “سایه بازی”، “جانا و بلادور” و “گزارش ارداویراف” را در آن سوی دنیا روی صحنه برده است.

به گزارش سینماژورنال بیضایی بهار پیش‌رو هم نمایشی تازه با عنوان “طرب نامه” را در استنفورد اجرا خواهد کرد.

“طرب نامه” همان طور که از نامش  هم پیداست یک اثر شبه‌روحوضی محسوب می‌شود و جزو نمایشنامه‌های طربناک یا مضحکه مثل “چهار صندوق” است.  این نمایش به قول خود بیضایی در قالب نمایش‌های شادی‌آور است.

در آنونسی که از این نمایش به عنوان “آگهی طرب نامه” منتشر شده است فضای شوخ و شنگ و موزیکالی را شاهد هستیم.

مژده شمسایی همسر بیضایی به مانند همه کارهای اخیر وی بازیگر اصلی این نمایش شادی آور است و افشین هاشمی بازیگر ایرانی نیز در این نمایش ایفای نقش خواهد کرد.

بهرام بیضایی در کنار نویسندگی نمایش و فیلمنامه و کارگردانی، همواره بر روی گونه‌های مختلف نمایش‌ ایرانی مطالعه کرده است و برای گونه‌های فراموش‌شده نمایشنامه، نمایش‌هایی در قالب‌های جدید نوشته است.

بخشی از “طرب نامه” را بخوانید:

این طَرَبْ‌نامه نَدارَد بِهتَری / اِمشَبی شَبْ‌زِندهْ‌داری میکُنیم!
خَنده بَر لَب‌ها اگر آیَد خُوش است / زآن که ما دَندانْ‌شُماری میکُنیم!
این تَماشا با نِی و تار آوَریم / رُوزَنی دَر شامِ تاری میکُنیم!
روزِ روشَن تا کِی آیَد هوشْ‌دار / آسمان را پَردهْ‌داری میکُنیم!
روزِگار اَر شُغلِ ما را خوار کَرد / ما بِه وِی آیینهْ‌داری میکُنیم!

برای دیدن آگهی طرب نامه اینجا را کلیک کنید.

آگهی طرب نامه بیضایی
آگهی طرب نامه بیضایی