سینماروزان: سیطره دوقطبی “آثار ارگانی-آثار متصل به سرمایه‌های مشکوک” بر سینمای ایران چنان است که تقریبا دوسوم جریان اصلی تولید و اکران را به خود اختصاص داده و به ندرت بتوان فیلمسازی پیدا کرد که خارج از این دوقطبی به فعالیت بپردازد.
در این شرایط فیلمسازانی نظیر اصغر فرهادی که وقتی در ایران فیلم میساختند از حمایت برخی بانک‌ها برخوردار بودند، کوشیده‌اند به‌واسطه جوایزی که از جشن‌ها و جشنوارههای فرنگی گرفته‌اند، بودجه تولید خود را از خارح ایران تامین کنند ولی این جذب بودجه از خارج چطور صورت می‌گیرد؟؟
روزنامه اصولگرای فرهیختگان با زیر ذره‌بین بردن منبع مالی فیلم تازه اصغر فرهادی “یک قهرمان”، مدعی شده این فیلم هم بسان بسیاری از آثار محصول داخل، یک فیلم ارگانی است که با حمایت مرکز ملی سینمای فرانسه منسوب به وزارت فرهنگ دولت این کشور تولید میشود.
متن گزارش فرهیختگان را بخوانید:
به‌تازگی از سوی مرکز ملی سینما و انیمیشن فرانسه Centre national du cinéma et de l’image animée که با نام اختصاری (CNC) شناخته میشود، فهرست 13 فیلمی که قرار است با حمایت این مرکز در کشور‌های دیگر ساخته شوند، اعلام شده است و نام پروژه جدید اصغر فرهادی هم در میان آنهاست. به این ترتیب او بعد از «گذشته»، «فروشنده» و «همه میدانند»، حالا چهارمین فیلمش را با وزارت فرهنگ دولت فرانسه و با بودجه بخش «کمک به سینماهای جهان» می‌سازد. کارگردانان کشور‌های گوناگون هر ساله می‌توانند پروژه‌‌های خود را بههمراه سناریوی فیلم‌هایشان با نسخه‌ای به زبانهای فرانسه یا انگلیسی، به بخش «کمک به سینماهای جهان» ارائه کنند تا درصورت پذیرفته شدن، از کمک مالی این مرکز بهره‌مند شوند.
این پروژه‌‌های سینمایی حتما باید از طریق یک کمپانی فرانسوی به مرکز ملی سینما ارائه شوند تا بودجه این مرکز، به‌عنوان ضامن اجرایی تولید فیلم، در اختیار آن کمپانی قرار بگیرد.«یک قهرمان» پروژه جدید اصغر فرهادی از طرف کمپانی ممنتو، به مرکز دولتی سینمای فرانسه معرفی شده است که این اتفاق درمورد سه فیلم قبلی او هم افتاده بود و با طی شدن همین روند، بودجه ساخت را از وزارت فرهنگ فرانسه دریافت کرد.
این بودجه تنها در اختیار فیلمسازان کشورهایی که از جانب فرانسه به‌عنوان «کمتر توسعه‌یافته» شناخته می‌شوند، قرار می‌گیرد و اکثرشان جزء مستعمرات فرانسه بوده‌اند؛ هرچند اسپانیا هم بارها توسط میانبر‌‌های مختلف، با اینکه در فهرست مشمولان این بودجه قرار ندارد، توانسته آن را دریافت کند که «همه میدانند» یک نمونه از آن است.
کمیسیونی که تخصیص‌دهنده این بودجه است، هر سال دو یا سه بار تشکیل جلسه میدهد تا سناریو‌های رسیده را مطالعه و در نهایت، 10 تا 15 پروژه سینمایی حائز شرایط دریافت کمک مالی این مرکز را معرفی کند.پیش از این، غیر از اصغر فرهادی، بعضی دیگر از کارگردانان سینمای ایران ازجمله محسن مخملباف، عباس کیارستمی و رفیع پیتز از کمک‌‌های مالی مرکز ملی سینمای فرانسه استفاده کرده بودند.کمیته بررسی پروژه‌‌های سینمایی مرکز ملی سینما شامل دو بخش است که یک بخش مربوط به فیلمهای اول و دوم و دیگری مربوط به پروژه کارگردانانی است که حرفه‌ای‌تر هستند. در اعلامیه‌‌های مربوط به مرکز ملی فیلم فرانسه اشاره شده که مطالعه این فیلمنامه‌‌ها در مسیر اعطای بودجه به آنها، جنبه محتوایی هم دارد.
این خصوصا درمورد فیلمسازان شناخته‌شده‌تر واضح به نظر می‌رسد چون مطالعه فیلمنامه‌‌های آنها چندان نمیتواند جنبه کیفی داشته باشد.در کمیسیون اول هفت کارشناس پروژه‌‌های رسیده را مورد مطالعه قرار می‌دهند و در کمیسیون دوم، 6 کارشناس مسئولیت بررسی فیلمنامه‌‌ها را برعهده دارند.امسال 13 پروژه سینمایی از کشور‌های تایلند، اسپانیا، اوکراین، مراکش، آرژانتین، اسلواکی، گرجستان و ایران در این مرکز پذیرفته شده‌اند.فیلمسازان بعضی کشورها می‌توانند نهایتا تا 50درصد از این مرکز کمک دریافت کنند و فهرست کشورهایی که شرکتهای فرانسوی درصورت استخدام یک فیلمساز از آنها و اقدام به تولید مشارکتی، می‌توانند 80درصد از بودجه برآوردشده را از مرکز ملی فیلم فرانسه دریافت کنند، در جدولی به پیوست آمده است. در اکثر این کشورها تابه‌حال حتی یک فیلم کوتاه هم ساخته نشده و خیلی از آنها جزایری از مستعمرات فرانسه هستند که جمعیتی زیر صد یا حتی 50 هزار نفر دارند.
نکته قابلتوجه درباره فیلمسازی اصغر فرهادی، از “جدایی نادر از سیمین” به بعد، این است که او تمام پروژه‌هایش را با بودجه دولتی، البته دولتی غیر از ایران، جلوی دوربین برده است!؟؟ به این نکته هم میشود توجه کرد که دولت‌‌هایی مثل دولت فرانسه، برای اعطای بودجه یک فیلم ابتدا باید فیلمنامه آن را بخوانند و تایید کنند و بعد از ساخت هم تحت‌عنوان صدور ویزا برای فیلم، آثار باید از فیلترینگ وزارت فرهنگ فرانسه عبور کند.
...و اما ماموریت مرکز دولتی فیلم فرانسه
مرکز ملی سینما و انیمیشن فرانسه که نهاد اجرایی سینما در این کشور است، هم‌اکنون 6 ماموریت اصلی دارد که در مواد قانونی به آنها اشاره شده است.
۱– تعیین مقررات سینما
مقررات سینما که شامل اعطای مجوز‌های عملیاتی (پروانه ساخت و پروانه نمایش) به شرکتهای تولید یا توزیع فیلم است. همچنین این مرکز بر برنامه‌نویسی سینماها (جدول اکران)، قیمت بلیت و اعلامیه‌‌های درآمد، کنترل و نظارت دارد.
2-پشتیبانی از اقتصاد سینما، سمعی و بصری و اقتصاد چندرسانهای
CNC پشتیبانی مالی اعطاشده توسط وزارت فرهنگ به صنعت فیلم را متمرکز و مدیریت می‌کند. این کمک برای ساخت فیلمهای تاییدشده سینمایی و تلویزیونی و همچنین ایجاد و نوسازی سالن‌‌های سینما استفاده میشود.
3-ترویج سینما و سمعی و بصری و توزیع آنها در بین همه مخاطبان
CNC این وظیفه را توسط برگزاری جشنوارههای ملی و بین‌المللی فیلم (مانند جشنواره کن)، تدریس سینما در مدارس و همچنین تهیه مستندهای خلاق برای توزیع غیرتجاری انجام میدهد.
4-حمایت و انتشار میراث سینمایی
اداره میراث سینمایی، جمع‌آوری، حفظ، حراست، پردازش فیزیکی میراث فیلم را تقویت می‌کند.
5-اقدامات اروپایی و بین‌المللی
CNC سیاست‌‌های چندجانبه اروپایی و بین‌المللی را در بخش فیلم و سایر تولیدات سمعی و بصری تعریف و پیاده‌سازی می‌کند. این مرکز مسئول نظارت بر کلیه موارد فنی و حقوقی است که تاثیر بسزایی در بخش سمعی و بصری دارند. این نظارت و حمایت شامل سینمای کشور‌های درحال توسعه هم میشود. گفتنی است تاسیس بخش حمایت از فیلمسازی در کشور‌های دیگر در مرکز ملی سینمای فرانسه، سال 2011 از طرف دولت و تحت نظارت وزارت امورخارجه فرانسه ابلاغ شد.
6-کمیسیون طبقه‌بندی
CNC و بهویژه کمیسیون طبقه‌بندی آن، نظرات خود را درمورد صدور ویزا برای استفاده از آثار سینمایی صادر می‌کند. نظرات این کمیسیون سپس به وزیر فرهنگ ارسال میشود و او تنها شخصی است که مجاز به صدور ویزاست. این ویزا‌ها که معادل پروانه نمایش در کشور خودمان هستند شامل مواردی بیشتر مثل آگاهی‌بخشی به بینندگان درمورد محتوای آثار هم می‌شوند و ممکن است برای بعضی فیلمها محدودیت سنی و یا اخطار برای بینندگان قرار بدهند.
فهرست کشورهایی که شرکتهای فرانسوی درصورت استخدام یک فیلمساز از آنها و اقدام به تولید مشارکتی می‌توانند 80 درصد از بودجه برآوردشده را از مرکز ملی فیلم فرانسه دریافت کنند
پرو، فیلیپین، جمهوری دومینیکن، رواندا، سنت کیتس و نویس، سنت وینسنت و گرنادین، سنت لوسیا، سلیمان، سالوادور، ساموآ، سائوتومه، سنگال، سیشل، سیرالئون، سومالی، سودان، سودان جنوبی، سری لانکا، سورینام، سوازیلند، سوریه، تاجیکستان، تانزانیا، چاد، فلسطین سرزمین، تایلند، تیمور، توگو، تونگا، تونس، ترکمنستان، تووالو، اروگوئه، وانواتو، ونزوئلا، ویتنام، یمن، زامبیا، زیمبابوه، گینه بیسائو، گینه استوایی، گویان، هائیتی، هندوراس، عراق، ایران، جامائیکا، اردن، قزاقستان، کنیا، قرقیزستان، کیریباتی، کوزوو، لائوس، لسوتو، لبنان، لیبریا، لیبی، ماداگاسکار، مالاوی، مالدیو، مالی، مراکش،موریس، موریتانی، میکرونزی، مولدووا، مغولستان، مونته نگرو، موزامبیک، نامیبیا، نائورو، نپال، نیکاراگوئه، نیجریه، نیجر، اوگاندا، ازبکستان، پاکستان، پالائو، پاپوآ گینهٔ نو، پاراگوئه نو، افغانستان، آفریقای جنوبی، الجزایر، آنگولا، آنتیگوا و باربودا، ارمنستان، آذربایجان، بنگلادش، بلیز، بنین، بوتان، بلاروس، برمه، بولیوی، بوتسوانا، بورکینا، بروندی، کامبوج، کامرون، کیپ ورد،شیلی، کلمبیا، کومور، کنگو، کنگو (جمهوری دموکراتیک)، کره شمالی، کاستاریکا، ساحل عاج، کوبا، جیبوتی، دومینیکا، مصر، اکوادور، اریتره، اتیوپی، فیجی، گابن، گامبیا، غنا، گرانادا، گواتمالا، گینه کوناکری
