سینماژورنال/حامد مظفری: تصوری که در ذهن بسیاری از ایرانیان از کلمه “شو/ show” وجود دارد نمایش تصویری موزیکال است.
به گزارش سینماژورنال البته که در این تصور ذهنی ریشه معنایی show که نمایش دادن و ارائه تصویر است نقش داشته است.
در فرهنگ لغت آکسفورد اولین معنای show نمایش دادن است و معنای بعدی اجرای صحنه‌ای و بخصوص اجرای موسیقی روی صحنه.
سابقه این واژه در تلویزیون ایران به سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بازمیگردد و برنامه هایی که با پیشوند “شو” اغلب به لب‌خوانی خوانندگان روی قطعات ضبط شده اختصاص داشتند.
در سالهای بعد از انقلاب نیز یک سری ویدیوی موزیکال که برای نامگذاری آنها باز هم از پیشوند “شو” استفاده می شد، توسط خوانندگان لس آنجلسی و با همین شیوه اغلب لب خوانی روی آهنگ ضبط می شد و البته به صورت غیرمجاز به داخل هم می‌رسید.
با راه اندازی شبکه های فارسی زبان ماهواره ای، چهره هایی که در لس آنجلس تولیدکننده شوهایی مانند “طپش” و “طنین” بودند به کار تلویزیون داری پرداختند و تولید شو به روال سابق منسوخ شد.
“جُنگ” به جای “شو”
در داخل کشور اما حتی بعد از مجاز شدن دوباره موسیقی پاپ و تولید برنامه هایی که با لب خوانی خوانندگان روی آنتن می‌رفت هیچ گاه از واژه شو استفاده نشد و بیشتر کلمه “جُنگ” بود که به جای “شو” به کار می رفت.
البته که اصلی ترین دلیل این امر هم سیاستگذاری مدیران رسانه ملی به تأسی از مدیریت فرهنگی کشور بود که در آن استفاده از واژه های بیگانه متداول در دوران قبل جایی نداشت.
رضویان و رفقا اولین شوی بعد از انقلاب را تولید می کنند
حالا به تازگی و در اقدامی جالب برنامه ای با عنوان “سه شو”(!!!) توسط جواد رضویان در دست تولید است.
این برنامه یک برنامه طنز متکی بر آیتمهای نمایشی است که جواد رضویان کارگردانی و اجرای آن را برعهده دارد و مهران غفوریان، بیژن بنفشه خواه، رضا شفیعی جم و الیکا عبدالرزاقی در تیم بازیگران آن حضور دارند.
بلحاظ ساختاری “سه شو” الگویی مشابه “ببخشید شما” مهران مدیری را دارد؛ الگویی که مدیری اخیرا “شوخی کردم” را نیز منطبق با آن تولید کرد و البته در جلب مخاطب موفق نبود.
فارغ از تکرار پرسش برانگیر این الگوی منسوخ شده در روزگاری که این خرق عادت و استفاده از نوآوری است که به موفقیت برنامه ای چون “خندوانه” منجر شده است اینکه جواد رضویان جرات کرده و واژه “شو” را در نامگذاری برنامه خود دخیل کرده جای تعجب دارد.
می توانید بگویید “شو” مصدر امر فعل “شدن” است
البته طبیعی است که دوستان می توانند در توجیه این امر سراغ معادل فارسی “شو” رفته و بگویند “شو” مصدر امر فعل “شدن” است و حتی از مولانا شاهد مثال بیاورند که در دیوان شمس می گوید: حیلت رها کن عاشقا! دیوانه شو دیوانه شو…
مشابه چنین امری از سوی یک گروه موسیقی به نام “دنگ شو” هم صورت گرفته است که آنها نیز برای ایرانی جلوه دادن واژه شو به سراغ فرهنگهای فارسی و معادل “شو” که مصدر امر “شدن” است رفته اند.
البته که نام این گروه مصداقی هم در مولانا دارد که می گوید: تو عاشق نقش آمدی همچون قلم در رنگ شو/در عشق جانان جان بده بی‌عشق نگشاید گره/ ای روح این جا مست شو وی عقل این جا دنگ شو.
اما عجیب آن که این گروه در کنار نام فارسی نام انگلیسی را به صورت “dang show” می نگارند!
معنای فارسی برنامه رضویان می شود “ضایع شو”!!!
چند سال قبل یک برنامه در دهه فجر با عنوان “آبی شو” با اجرای شهاب حسینی روی آنتن شبکه 5 رفته بود که شاید به دلیل کوتاه بودن برنامه و مناسبتی بودن آن چنان که باید این استفاده از واژه “شو” مورد توجه قرار نگرفت.
البته که در آنجا عنوان برنامه وجه تسمیه خاص خود را هم داشت و تهیه کننده می توانست بگوید منظورش از “آبی شو”، “آبی باش” است اما در مورد برنامه جواد رضویان چه؟
در “3 شو” واژه “شو” اگر در معنای فارسی خود به کار رود فقط یک معنا را به ذهن متبادر می کند و آن هم “سه شدن” که اصطلاحی عامیانه است به معنای ضایع شدن!!!
آیا “سه شو” با تغییر نام روی آنتن می‌رود؟
همه اینها به کنار اولین سابقه ذهنی مخاطبان از ابن واژه همان تصاویر شوهای موزیکال دهه 50 و نوارهای وی.اچ.اسی است که در دهه شصت به صورت زیرزمینی دست به دست می‌شد و در مرحله بعد، برنامه‌های تلویزیونی آمریکایی مانند “تاک شو” و دیلی شو” که از سوی چهره هایی چون “الن دی‌جنرس” و “جان استوارت” روی آنتن رفته است.
حالا باید منتظر ماند و دید “سه شو” با همین نام روی آنتن می‌رود یا اینکه حساسیتهای رسانه ملی پیرامون واژه “شو” باعث تغییر نام برنامه خواهد شد.
