سینماروزان: در يكي از پيام‌هاي بازرگاني پرتكرار در تلويزيون، اينگونه وانمود مي‌شود كه به يك پسر توصيه مي‌كنند براي گرفتن پاسخ مثبت در خواستگاري با خودش تخمه آفتابگران ببرد تا پدر دختر راضي شود!

به گزارش سینماروزان و به نقل از «جوان» پخش پيام‌هاي بازرگاني بخش مهمي از درآمد‌هاي صداوسيما را تأمين مي‌كند. آگهي‌هايي كه بر اساس اصول روانشناسي توليد مي‌شوند و سعي مي‌كنند توجه بيننده را به خود جلب كنند. آيا مديران سازمان به آنچه در لايه زيرين اين پيام‌هاي بازرگاني وجود دارد توجه مي‌كنند؟ مثلاً ارزش زن در تبليغات صداوسيما در چه حد است؟ يكي از نمونه‌هاي بي‌توجهي به اين جايگاه را در تبليغ يك ماده خوراكي مي‌بينيم.

تبليغي فانتزي اما با مفهومي ضد اجتماعي و زير سؤال بردن جايگاه دختران و زنان در جامعه، در اين تبليغ شاهد آن هستيم كه پدر دختر بعد از متوجه شدن اينكه داماد تخمه آفتابگردان را با برندي خاص براي وي آورده با ازدواج دخترش موافقت مي‌كند و بر سر سفره عقد هم بسته‌هاي تخمه گذاشته مي‌شود. آگهي موزيكالي كه در ظاهر نيز همه چيز در آن ختم به خير و ازدواج مي‌شود اما در لايه زيرين آن جايگاه زن و انتخاب همسر به سخره گرفته و در حد معامله با تخمه آفتابگردان تنزل داده  شده است!

چندي پيش بود كه در تبليغ اسپانسر برنامه خندوانه نيز شاهد اين بوديم كه ازدواج دختران و بالا رفتن سن ازدواج در دختران به مسخره گرفته شد و راه‌حل آن خريد از يك برند خاص معرفي شد. اگرچه رامبد جوان بعد از انتقادهايي كه به آن تبليغ وارد شد، در اينستاگرامش از مردم عذرخواهي كرد، اما هنوز شاهد اين هستيم كه آن تبليغ تخمه آفتابگردان در حال پخش از تلويزيون است.

    تبليغ كالاي ايراني در حد شعار!
يكي ديگر از مواردي كه اين روزها در تبليغات صداوسيما بيشتر به چشم مي‌آيد، افزايش حجم آگهي‌هاي بازرگاني خارجي است. تبليغ كالاي خارجي در شبكه‌هاي مختلف صداوسيما ممنوع نيست اما داراي شرايط خاصي است، مثلاً حداقل در بحث تعرفه‌هاي آگهي، كالاي خارجي، با تعرفه بالاتري تبليغ مي‌شود. از سوي ديگر مديران ارشد سازمان صداوسيما بارها از حمايت كامل اين سازمان از كالاي ايراني سخن گفته‌اند.

عبدالعلي علي‌عسكري، رئيس سازمان به عنوان رأس هرم مديريت رسانه ملي در چندين اظهار نظر و مصاحبه، بر حمايت از كالاي ايراني از سوي صداوسيما تأكيد كرده است. براي نمونه علي‌عسكري مي‌گويد: «سازمان صدا و سيما حامي و منعكس‌كننده تلاش صنعتگران و توليد‌كنندگان در عرصه اقتصاد مقاومتي، صنعت و اقتصاد است».

رئيس سازمان صداوسيما در جلسه شوراي عالي انقلاب فرهنگي نيز «بر حمايت از كالاي ساخت ايران و صنايع داخلي» تأكيد مي‌كند. يا در مصاحبه‌اي تأكيد مي‌كند بايد به مردم بگوييم كه كالاي ايراني با كيفيت بخرند تا چرخ صنعت مملكت بچرخد و در اين راه، مسئولان و بانك‌ها بايد حامي اين صنايع كوچك و متوسط باشند و ادامه مي‌دهد: رسانه ملي بدون هيچ چشمداشتي و در راستاي تحقق اقتصاد مقاومتي از صنايع كوچك و متوسط حمايت خواهد كرد.

همه اين توصيف‌هاي خوب از حمايت از توليد ملي و وعده‌هايي همچون پخش رايگان تبليغ كالاي ايراني در تلويزيون، اذهان را به اين سمت معطوف مي‌كند كه قرار است بخش‌هاي آگهي و پيام‌هاي بازرگاني تلويزيون نمود كاملي از توجه رسانه ملي به توليد ملي باشد اما در عمل شاهد چيز ديگري هستيم.

مدتي است چند برند خارجي از مواد خوراكي گرفته تا محصولات لوازم خانگي، حضورشان را در تبليغات تلويزيوني پررنگ كرده‌اند. قطعاً اين حضور با پرداخت حقوق قانوني و رعايت تعرفه‌هاي تبليغاتي بوده، اما چرا صداوسيمايي كه مي‌گويد براي تبليغ كالاي ايراني طمع مالي ندارد و بدون چشمداشت كالاي ايراني را تبليغ مي‌كند، بهترين زمان‌هاي پخش آگهي را در اختيار محصولات خارجي قرار مي‌دهد؟ اين كار آيا با نفس حمايت از توليد ملي در تناقض نيست؟

سینماروزان/جواد محرمی: پس از يک دوره که فيلم‌هاي سينمايي ايران به شکلي انبوه در شبکه‌هاي ماهواره‌اي تبليغ شد حالا و به تدريج پاي حوزه نشر و کتاب هم به شبکه‌هاي ماهواره‌اي باز شده و بايد ديد که قوه قضائيه نسبت به اين مسئله نيز مانند سينما واکنش نشان مي‌دهد يا اساساً ترجيح مي‌دهد دخالتي در اين موضوع نداشته باشد و محدوديتي براي ناشران ايجاد نکند.

 البته برخي سينماگران می‌گفتند قوه قضائيه اتفاقاً بايد از تبليغ محصولات فرهنگي داخلي در هر جاي جهان حمايت کند، چراکه عرضه محصولات فرهنگي در ماهواره خدمت به فرهنگ داخلي محسوب مي‌شود، اما قوه قضائيه اين استدلال را قبول نداشت و هنوز هم ندارد، ضمن اينکه سينماگران به اين مسئله که چرا بيش از همه نسبت به تبليغ سينما در ماهواره حساسيت وجود دارد نيز معترض بودند.
به تازگي خبر مي‌رسد که ردّپاي تبليغ نشر و کتاب نيز در شبکه‌هاي ماهواره‌اي ديده مي‌شود و اين حوزه نيز سعي مي‌کند از قافله عقب نماند. نقطه مشترک کتاب با سينما وجه فرهنگي آن است و معلوم نيست قوه قضائيه همان معامله سينما را با عرضه کتاب در ماهواره مي‌کند يا رويکرد ديگري را برمي‌گزيند.

تبليغ نشر داخلي در شبکه‌هاي ماهواره‌اي در حالي رقم مي‌خورد که رسانه ملي همچنان در ضعفي مفرط براي تبليغ کتاب داخلي به سر مي‌برد و هيچ کنش متقابلي از خود نشان نمي‌دهد. گويي اساساً اين رسانه وظيفه‌اي براي حمايت از حوزه نشر و کتابخواني براي خود قائل نيست. گفته مي‌شود که بسياري از ناشران کشور به دليل بالا بودن هزينه تبليغ از معرفي آثار خود بازمانده‌اند، با اين حال برخي شبکه‌هاي ماهواره‌اي اقدام به پخش تبليغات کتاب ناشران داخل کرده‌اند. از نشريات تخصصي و با مخاطب خاص که بگذريم و از صفحات و باکس‌هاي تبليغي چند ميليون توماني روزنامه‌ها – فارغ از اينکه کسي در لابه‌لاي آن دنبال معرفي کتاب مي‌گردد يا نه و اينکه چقدر توان اقتصادي نشر قابل رقابت با کمپاني‌هايي است که هر روز محصولات‌شان را حتي در صفحات فرهنگي روزنامه‌ها آن هم در نيم‌تا تبليغ مي‌کنند- عمومي‌ترين رسانه‌هاي ايران که شامل تلويزيون و راديو است، سال‌هاست که در معرفي و تبليغ کتاب دچار ضعف است.

همزمان با اين اقدام و شکل‌گيري مرکز رسانه‌اي شيرازه در مجمع ناشران انقلاب اسلامي، اين مرکز توانست با رايزني با معاونت بازرگاني سيما به شکل‌دادن کميته‌اي با عنوان کتاب در رسانه ملي نائل شود. عمده اعضاي اين کميته از سازمان صداوسيما انتخاب شدند و مدير مؤسسه شيرازه هم به عنوان دبير کميته در جلسات بدون حق رأي حضور داشت. تصميم و توافق بر اين قرار گرفت که کميته به بررسي کتاب‌ها براي امکان تبليغ در رسانه ملي دست بزند و خروجي آن نيز پخش تيزرهاي تبليغاتي کوتاه براي کتاب‌ها بود که از سوي ناشر و به سفارش ناشر توسط مؤسسه شيرازه توليد مي‌شد.
ماحصل اين اتفاق پخش معدودي از تيزرهاي تبليغي کتاب در صداوسيما بود که البته اين اتفاق نيز به طور عمده با فواصل زياد در ساعات نامطلوب و شبکه‌هاي کم‌مخاطب سيما شکل مي‌گرفت.
با اين همه اين ظرفيت نيز پس از خروج عزت‌الله ضرغامي از سازمان صداوسيما به اندازه بسيار زيادي مغفول و ناکام ماند و به بهانه مشکلات اقتصادي سازمان، عطاي پخش رايگان اين تبليغات به لقايش بخشيده شد.

اين روزها برخي شبکه‌هاي ماهواره‌اي که پيش از اين با پخش تيزرهاي آثار سينمايي در حال اکران در کشور جنجال زيادي برپا کرده بودند، در کنار ساير کالاهاي غيرفرهنگي ساخت داخل که در حال تبليغ آن هستند، به تبليغ کتاب‌هاي ناشران داخلي نيز روي آورده‌اند و در بازه‌هاي زماني مختلف به معرفي آن مي‌پردازند.
جالب است که داستان تکذيب‌هاي سينمايي در حوزه نشر هم در حال رقم خوردن است. يکي از ناشراني که تبليغ آثار وي در اين گروه تلويزيوني منتشر شده است در اين زمينه به مهر مي‌گويد: تيزر تبليغي ما در شبکه‌هاي اجتماعي مربوط به مؤسسه‌مان منتشر شده بود و شبکه بدون اطلاع ما اقدام به پخش آن کرد و پس از آن ما پيگير اين اقدام غيرقانوني شديم و البته آنها نيز اذعان داشتند که پخش رايگان براي جلب نظر مؤسسه به منظور دادن سفارش آگهي بوده که ما از آن منصرف شده‌ايم.
ظاهراً براي پخش آگهي بازرگاني در اين شبکه‌ها با حجم 300 نوبت پخش 30 ‌ثانيه‌اي در يک ماه مبلغي حدود ۲۰ تا ۳۰ ميليون تومان هزينه از مؤسسات طلب مي‌شود که از يک نوبت انتشار آگهي در برخي روزنامه‌هاي سراسري ايران نيز کمتر است. جداي از اينکه در عصر ارتباطات نوين ديگر نمي‌توان جلوي انتشار خبر يا گزاره‌اي خبري را گرفت، اين سؤال جدي مطرح است که مسئول رها کردن و خالي گذاشتن ظرفيت‌هاي تبليغ کالايي مانند کتاب براي شبکه‌هاي ماهواره‌اي که بدون شک به دنبال ترويج سياست‌هاي فرهنگي مناسب جامعه ايراني نيستند، کيست؟
بدون شک سياست حاصل اين اتفاق بي‌شک در افق بلندمدت چيزي نيست که در چارچوب قواعد فرهنگي جمهوري اسلامي بتوان به آن مفتخر بود. حال بايد منتظر نشست و ديد که مقام‌هاي مسئول براي اين پديده که زنگ خطر آن تازه به صدا درآمده است، چه خواهند کرد.

سینماژورنال: نقدهایی که از زمان حضور در جشنواره کن تا زمان اکران داخلی در رسانه ملی بر “فروشنده” اصغر فرهادی رفته است موجب آن شده است که روزنامه اصولگرای “کیهان” با نگارش متنی انتقادی از تبلیغات غیرمستقیمی بگوید که به این واسطه نثار فیلم فرهادی شده است.

به گزارش سینماژورنال این روزنامه با طرح این مسأله که تبلیغات غیرمستقیم گاهی بیشتر از ساعتها تبلیغ رسمی جواب می‌دهد این پرسش را طرح کرده که هزینه ساعتها تبلیغ غیرمستقیم برای این فیلم را چه کسی پرداخت کرده است.

متن کامل گزارش “کیهان” را بخوانید:

فروش فیلم بدون تبلیغ در بوق و کرنا

در حالی که ظاهرا تلویزیون هیچ‌گونه آگهی تبلیغاتی و یا تیزر برای فیلم فرهادی پخش نکرده است و سازندگان و هواداران این فیلم قضیه «فروش فیلم بدون تبلیغ تلویزیونی» را در بوق و کرنا کرده‌اند، اما اگر ساعاتی که در همین تلویزیون به انحاء مختلف به فیلم فوق‌الذکر پرداخته شده را جمع کنیم‌، بارها رکورد تبلیغ فیلم‌هایی که به نمایش عمومی در‌می‌آیند (آن هم بدون پرداخت حتی یک ریال از سوی تولید‌کننده یا پخش‌کننده فیلم و به صورت کاملا رایگان) شکسته شده است! به این معنی که در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ساعت‌ها درباره فیلم یاد شده، صحبت و بررسی و تحلیل (مثبت و منفی) ارائه شده و به طور مجانی برای آن تبلیغ شده است!! فراموش نکنیم که حتی نقد منفی و یا بدگویی درباره پدیده‌ای در رسانه، بعضا نتیجه عکس داشته و مخاطبان را به آن پدیده راغب‌تر ساخته است. برهمین اساس است که برخی تولید‌کنندگان عمدا در تبلیغاتشان می‌گویند که از کالای ما استفاده نکنید!!

صحبت از زمان حضور در کن آغاز شد
صحبت درباره فیلم فرانسوی و قطری که از همان زمانی که در جشنواره فیلم کن جایزه گرفت، در صدا و سیما شروع شد و در حالی که برخی معترض بودند چرا در تلویزیون، خبر موفقیت فیلم در کن پخش نمی‌شود، تقریبا در کمتر برنامه با ربط و بی ربط بود که از این فیلم و جایزه‌اش و تبریک به خاطر آن جایزه سخن به میان نیاید!! از برنامه‌های سینمایی مانند «هفت» گرفته که در چند قسمت‌، موفقیت فیلم و جایزه‌اش با حضور کارشناسان مورد بررسی قرار گرفت تا برنامه‌های خانوادگی و ورزشی و حتی آشپزی!!!

منتقدی که یک تنه دو برابر منتقد روبرویش حرف زد
با اکران فیلم و همچنین انتخاب آن برای اسکار، باز هم ساعت‌های دیگری از برنامه‌های صدا و سیما به تبلیغ مجانی برای این فیلم اختصاص یافت که آخرین آن، اختصاص یکساعت و نیم از برنامه جمعه شب «هفت» به بحث و مناظره درباره آن بود با حضور کارشناسی که با حرارت تمام از فیلم دفاع می‌کرد و یک‌تنه بیش از دو برابر منتقد روبرویش و البته مجری برنامه حرف زد. آنچه که صدها برابر پخش تیزر مثلا یک یا دو دقیقه‌ای فیلم تاثیر‌گذار بود.

شاید سرمایه گذار قطری مجسمه اسکار را هم بخرد
به راستی تلویزیون برای یک تیزر کوتاه چه هزینه‌ای دریافت می‌کند؟ مگر برای نمایش چند ثانیه‌ای یا صحبتی کوتاه از تولید‌کننده یک کالا یا ارائه‌کننده خدمات که اسپانسر یک برنامه تلویزیونی می‌شوند، هزینه‌های میلیاردی دریافت نمی‌کنند؟ با این حساب از توزیع‌کننده فیلم «فروشنده»، چه مبلغی باید دریافت شود؟ البته این هزینه‌ها را می‌توان از تهیه‌کننده قطری فیلم مسترد کرد که به هرحال پول فراوان دارد و حتی ممکن است با این پول‌، مجسمه اسکار را نیز برای فیلم بخرد!!!