سینماروزان: محمدعلی سجادی کارگردانی که سابقه ساخت آثاری جنایی از «بازجویی یک جنایت» تا «مخمصه» و «اثیری» را در کارنامه دارد در سالهای اخیر ابتدا به سمت ساخت یک فیلم هنروتجربه با نام «تمرینی برای یک اجرا» رفت که ساختاری تله تئاترگونه داشت و اخیرا هم با اجرای نمایش «بوف نه چندان کور» به طور مستقیم تئاتر را تجربه کرده است.

به گزارش سینماروزان «بوف نه چندان کور» که خوانش سجادی از «بوف کور» صادق هدایت است باعث شده او در گفتگو با «ایلنا» مخاطب پرسشی درباره نظر علی شریعتی پیرامون صادق هدایت قرار گیرد.

او درباره این ادعای شریعتی که گفته بود «صادق هدایت نمونه انسانی است که واقعیت برایش پوچ است و هیچ. بنابراین در جستجوی گمشده‌ای است که خلاء وجودیش را پرکند و عبث بودن خودش را معنی بدهد» بیان داشت:  شریعتی قابل احترام است و خیلی‌ها طرفدارش هستند اما من کلا با ایدئولوژی مشکل دارم؛ ایدئولوژی یک کارکرد دارد که بالاخره به شما سمت و جهت می‌دهد اما در عین حال شما را می‌بندد. آقای شریعتی به نظر من نمی‌تواند صادق هدایت را درک کند؛ برای اینکه با معیار و مترهایی که خودش داشته، هدایت را می‌خواند و نقد می‌کند. طبیعی است؛ شریعتی معتقد بود در جامعه باید انقلاب کند و به تغییر اعتقاد داشت و تحت تاثیر مجموعه‌ای از ایدئولوژی‌های دهه 1960 قرار گرفته و موجی که در جهان وجود داشته و دارد و همه ما از آن متاثریم. اما اگر آقای شریعتی زنده بود و این حاصل احتمالی نظریاتش را می‌دید به شیر گاز متوسل نمی‌شد؟! با این متر و معیار نمی‌توان سراغ هدایت رفت. می‌توان رفت و نقدی کرد، در واقع منعی برای هیچ‌کسی وجود ندارد. هدایت کار خودش را کرده و هرکسی می‌تواند هر تاویلی از آن داشته باشد.

سجادی با اشاره به نظراتی که نویسندگان درباره یکدیگر میدهند ادامه داد: متاسفم این را بگویم که در حوزه نقد و بررسی وارد دو هزار جلد تفسیر و تاویل می‌شویم. شعری دارم که «من می‌نویسم برای تو/ تو می‌نویسی برای من/ چه کسی ما را خواهد خواند؟» واقعیت این است که مردم دارند زندگی‌شان را می‌کنند و اینها تاثیر زیادی رویشان ندارد.

وی افزود: ما فکر می‌کنیم داریم کاری می‌کنیم. از سه حالت خارج نیست؛ یا نویسنده‌ها و روشنفکرانی که از آنها یاد می‌کنید هدایت را نمی‌فهمند یا حسادت می‌کنند. چون خودشان نمی‌توانند آن کار را بکنند؛ خیلی‌ها آمدند ادای بوف کور را دربیاورند و نتوانستند. یا اینکه صادقانه نظرشان را می‌گویند. این حق طبیعی همه است. اما ما متاسفانه در جایی زندگی می‌کنیم که به ما این حق را داده که این حق را از همدیگر بگیریم.

سینماژورنال: محمدعلی سجادی کارگردانی که زمانی به خاطر ساخت آثاری با درونمایه حادثه ای و پرتعلیق همچون “بازجویی یک جنایت”، “مخمصه” و “شوریده” شناخته می شد در سالهای اخیر روند متفاوتی را در پیش گرفته است.

به گزارش سینماژورنال سجادی در این سالها از یک طرف نقاشی را جدی تر از قبل ادامه داده و از طرف دیگر عدم تأمین سرمایه برای پیشبرد پروژه “یک داستان واقعی” که ژانر ماجرایی موردعلاقه وی را امتداد می داد باعث شد به سراغ ساخت فیلمی به نام “تمرینی برای اجرا” برود که اثری در مایه های تله‌تئاترهایی است که در سالهای گذشته در رسانه ملی دیده بودیم.

سجادی اما به تازگی خبر از اقتباسهایی سینمایی، نمایشی و حتی نقاشی از “بوف کور” اثر پرتفسیر صادق هدایت داده است؛ اثری که پیشتر و در میانه دهه 50 کیومرث درمبخش هم اقتباسی از آن را با حضور پرویز فنی زاده و پروین سلیمانی انجام داده بود.

15 سال کار بر روی “بوف کور”

محمدعلی سجادی که برای اجرایی کردن این اقتباسها هم مشکل بودجه ای دارد به “مهر” گفت:  نزدیک به ۱۵ سال است که روی کتاب «بوف کور» نوشته صادق هدایت کار کرده ام و از این کتاب سه خروجی شامل یک فیلمنامه، یک نمایشنامه و ۱۰ تابلو نقاشی که برداشت من از این کتاب است آماده کرده ام که هر سه این خروجی ها آماده بهره برداری است اما با توجه به اینکه ارتباطات چندانی ندارم نمی دانم چه زمانی برای ارائه این آثار آماده خواهم شد.

وی تاکید کرد: امیدوارم آنچه از کتاب «بوف کور» نوشته ام به مرحله اجرا برسانم و در جذب سرمایه گذار مناسب برای ساخت فیلم سینمایی و یا اجرای نمایش آن موفق باشم. البته من بارها اعلام کرده ام که هر لحظه آماده اجرای نمایش مورد نظر هستم اما هنوز پیشنهاد حمایتی در این زمینه به من نشده است.

این کارگردان سینما تاکید کرد: برگزاری نمایشگاه از تابلوهایی که از این کتاب کشیده ام نیز از جمله برنامه هایی است که امیدوارم اجرایی شود، اما تا زمانی که پشتیبان مناسبی نداشته باشید نمی توانید قدمی در اجرای طرح های خود در حوزه هنر بردارید.

محمدعلی سجادی

 سینماژورنال: باعث تعجب است در سینمای ایران که از فقر ژانرهایی چون ماجرایی و جنایی به شدت رنج می برد کارگردانی که زمانی آثار مطرح متعلق به سینمای حادثه ای-جنایی مانند “بازجویی یک جنایت”، “رنگ شب” و “مخمصه” را می ساخت سر از هنروتجربه درآورده و تله تئاتری ساخته به نام “تمرینی برای یک اجرا”.

به گزارش سینماژورنال یک دلیل این امر شاید این باشد که ارگانهای دولتی که در همه سالهای قبل از فیلمسازانی چون سجادی حمایت می کردند تا ایده های خود را به اجرا درآورند اما در سالهای اخیر به دلیل محدودیت منابع دولتی، حمایتی از سجادی به عمل نیامده و البته وی هم نتوانسته حمایتی را از ارگانهای شبه دولتی کسب کند تا وی از سر ناچاری سینمای ژانر را کنار زده و سراغ یکی از آثار شاهنامه برود.

البته که این سراغ شاهنامه رفتن هم به جای آن که به تصویرسازی سینمایی یکی از داستانهای شاهنامه بینجامد بیشتر مجالی بوده برای روخوانی داستانی که بناست به سبک نقالی جلوی دوربین خوانده شود.

نتیجه هم مشخص است؛ محصولی کشدار و طولانی که مخاطب را به شک می اندازد آیا این فیلم را همان کارگردانی ساخته که سکانس افتتاحیه “مخمصه” را اجرا کرده بود.

اینکه کارگردانی مثل سجادی همه سوابق خود را کنار زده و وارد هنروتجربه ای میشود که کمترین ربطی به کارنامه اش ندارد مصداق “خودکرده را تدبیر نیست” است.

اسفناک اینکه سجادی برای بالا بردن دوز شبه روشنفکرانه اثر به رونویسی از دست تازه کارهای هنروتجربه و فیلمهایی چون چون “پنج تا پنج” و “احتمال باران اسیدی” پرداخته که کوشیده بودند با حضور شمس لنگرودی به عنوان بازیگر مسیری مثلا آوانگارد را بپیمایند.