سینماژورنال: جعفر والی بازیگر پیشکسوت تئاتر ایران در سریال تاریخی “معمای شاه” محمدرضا ورزی ایفای نقش شخصیتی هنری را برعهده دارد.

به گزارش سینماژورنال جعفر والی نقش روح ا.. خالقی آهنگساز شهیر ایرانی و خالق آهنگ “ای ایران” را ایفا کرده است؛ آهنگی که با ترانه حسین گل گلاب و صدای غلامحسین بنان جاودانه شد.

جعفر والی اما برخلاف جایگاه کاراکترش در تاریخ هنر ایران از ایفای نقش در “معمای شاه” راضی نیست.

وی در حاشیه مراسم بزرگداشتش که در جشن انجمن منتقدان تئاتر برگزار شده با اشاره به این سریال گفته است: من در طول عمرم یک کار انجام دادم که خیلی پشیمانم؛ سریال «معمای شاه».

والی ادامه داده است: ما در این دوران{دورانی که سریالی “معمای شاه” از آن می گوید} زندگی کردیم. والله این‌طور نبود. به خدا این‌طور نبود که این سریال روایت می‌کند.

جعفر والی در نقش روح ا.. خالقی در “معمای شاه”

سینماژورنال: 27 مرداد زادروز سراینده سرود «ای ایران،ای مرز پرگهر» است و قرار بود مستند “مرز پرگهر” درباره زندگی سراینده سرود ای ایران، دکتر حسین گل گلاب، از شبکه چهار سیما پخش شود.

به گزارش سینماژورنال با این حال عدم پخش این مستند از رسانه ملی که گویا به خواست کارگردان آن هومن ظریف انجام شده است سبب بروز پرسشهایی شده است.

 هومن ظریف در مقام کارگردان “مرز پرگهر” با نگارش نامه ای انتقادی برای مدیران رسانه ملی که نسخه ای از آن برای انتشار در اختیار سینماژورنال قرار گرفته به تشریح دلایلش برای ممانعت از پخش این مستند اشاره کرده است.

جالب و البته نگران کننده این است که ظریف یکی از دلایل ممیزی این مستند را کراوات چهره هایی چون ناصر جبلی پدر حمید جبلی بازیگر، نویسنده و کارگردان و یکی از خالقان سری پرطرفدار “کلاه قرمزی و پسرخاله” می داند!!!

متن یادداشت هومن ظریف را بخوانید:

چرا منصرف شدم؟

من هومن ظریف در مقام کارگردان “مرز پرگهر” نخستین فیلم خود،به علت ایراد 44 اصلاحیه برای پخش فیلم، نسبت به این نوع پخش تنها مستندی که درباره دکتر حسین گل گلاب ساخته شده است، منصرف شده ام.

با توجه به تماس تلفنی ثبت شده در ساعت 14 روز 26 امرداد 1395(امروز)،از موسسه تصویرشهر وابسته شهرداری تهران که گزارش ایرادهای مدیریت شبکه چهار(آقای پورحسین)را برشمرد، و با توجه به اینکه ایرادهای وارده خلاف موازین انسانی و حقوقی و در زاویه با عملکرد خود صداوسیماست،از پخش دیرهنگام مستند “مرز پرگهر”(بعد از 6سال از ساخت آن که 1389 است)با ممیزی شدید و غیر منصفانه آن،ن اراضی هستم و اجازه نمی دهم که به خاطر «کراوات»  آقای ناصر جبلی، پدر حمید جبلی و دکتر ملک اسماعیلی،معاون حقوقی دکتر مصدق و زاویه داشتن با عبدالجبار کاکایی و مشکل داشتن با سنتور و مواردی دیگر مستند “مرز پرگهر” مانند جگر زلیخا از تلویزیون مرعوب از فرهنگ غنی ایران زمین پخش شود.

چرا سنتور کارت فرمز می گیرد؟
مضحک نیست تلویزیون نگران طره موی افتاده از روسری بانویی میانسال است! مضحک نیست که سنتور،ساز اصیل ایرانی،از تلویزیون کارت قرمز می گیرد ولی هنوز تصاویر دهان کف کرده فردوسی پور در واکاوی 90 دقیقه ای حرکت شیث رضایی در اذهان نقش بسته است؟! مضحک نیست که سرود مخدوش شده “ای ایران” در سال 1387 برای فیلم انتخاباتی آقای احمدی نژاد بر همان وزن سرود “مرز پرگهر” سرقت می شود ولی زندگینامه 63 دقیقه ای دکتر حسین گل گلاب با 44 اصلاحیه ،مجوز پخش می‌گیرد؟

به هرحال این نامه را نوشتیم تا در تاریخ کمی از تاریکی به درآید.  دکتر حسین گل گلاب،فردی جامع الاطرافی است که انگار مسمط ِ ادیب الممالک فراهانی را آویزه گوش کرده است که سروده بود:« چو ويرانه شد مُلك كِي كشور جم/ز علم و هنر بايد افراشت پرچم/ز همّت كمر ساخت از عدل، خاتم/ز تقوا كلاه و ز دانش حمايل». بر این اساس او هم در هنر و هم در علم، توانست خدمات ارزنده ای به میهن خود کند و معجون این دو، در میهن پرستی،علم موسیقی است که یادگار ارزنده او با مشارکت هنرمند بی بدیل،روح الله خالقی،به صورت سرود “ای ایران” همواره ورد زبان کودک و بزرگسال این سرزمین است.

مرز پرگهر

جُنگ دانش و گنجینه فضیلت
بیست و هفتم امرداد 1276 خورشیدی، تاریخ تولد حسین گل گلاب است. کسی که روح الله خالقی ایشان را «جُنگ دانش و گنجینه فضیلت» و «معجونی از علم و فضل و هنر» دانسته است. شاید اگر آن روز که محمدرضا ممتازواحد پژوهشگر موسیقی،تلفن خانم دکتر هما گل گلاب را در اختیارم نمی گذاشت،از دریچه شخصیت گل گلاب،با بخش اعظمی از خدمات بنیادین پیشگامان موسیقی و علم و ترجمه این دیار آشنا نمی شدم و مستند هنوز به نمایش درنیامده «مرز پرگهر»(ساخته شده در 1389) رانساخته بودم.

گل گلاب، در عرصه شعر و ادب، بیشتر با سرودهایی چون «ای ایران» (مرز پر گهر) و «آذرآبادگان» شناخته می شود ولی تصنیف های بسیاری از ایشان موجود است که متاسفانه کمتر به آن ها پرداخته شده است. فقط کافی است،تصنیف «بسته دام» او با آهنگسازی کلنل وزیری و صدای بانو پریسا را با چاشنی خاطره چندین دهه پیش،بشنویم تا متوجه هنر انتخاب واژگان و شناخت عروض و موسیقی جناب گل گلاب شویم.کسی که دو دوره نخست فرهنگستان زبان و ادب فارسی،آبرومند تر از وضع امروز فرهنگستان،توانست معادل گزینی هایی مقبول عام وخاصی را به زبان زنده فارسی،اعطا کند.

پرویز شهریاری درباره گل گلاب چه گفت؟
پرویز شهریاری،ریاضیدان ادیب فقید،درباره او چه خوش گفته است که:« همه ما، چنان از واژه‌هايي مثل «پرچم»، «گلبرگ»، «بازدانگان»، «نهان‌دانگان»، «پيدازا»، «نهان‌زا»، «كلاله»، «مادگي»، «ديهيم» و غير آن در «گياه‌شناسي» استفاده مي‌كنيم كه گويا همراه با اين دانش ‌زاده شده‌اند. ولي اگر كتاب‌هايي را كه پيش از نوشته‌هاي دكتر حسين گل‌گلاب دربارة «معرفت النبات نوشته شده‌اند ورقي بزنيم، آن وقت، به جاي آن واژه‌ها به اصطلاح‌هاي ناهنجار «اتامين»، «پتال»، «عريان البذور»، «مستور البذور»، «بارزالتناسل»، «مخفي‌التناسل»، «استيگمات»، «پيستيل»، «اكليل» و مانند آن برمي‌خوريم.»

نزديك به 20 ترجمه و تأليف در زمينه دانش‌هاي طبيعي، 50 ترجمه از قطعه‌هاي كلاسيك نمايشي، ترجمه دواپرا به نظم فارسي («اپراي فوست» و «اپراي كارمن»)، چندين سرود ايراني و انبوهي از مقاله‌هاي گوناگون علمي از او باقي مانده است و دانشکده گیاه شناسی دانشگاه تهران،هنوز نمونه های گیاهی او را در اختیار و دانشگاه اراک،نام او را بر تارک خود به یادگار دارد و ترجمه نخستین کتاب آموزش عکاسی به همراه فرزندش داریوش گل گلاب.

هومن ظریف در کنار اکبر عالمی در پشت صحنه “مرز پرگهر”

سینماژورنال: مجموعه “معمای شاه” در این مدتی که روی آنتن رفته مدام مواجه بوده با انتقاداتی که برخی از گافهای تاریخی آن را زیر سوال برده‌اند.

به گزارش سینماژورنال این انتقادات هرازگاه با واکنش دست اندرکاران این مجموعه مواجه شده است که کوشیده‌اند از محدودیتهای خود در جهت تاریخ نگاری تصویری و البته تلاشهایشان برای غلبه کردن بر این محدودیتها جهت تولید یک محصول تاریخی خوب سخن گویند.

با این حال همچنان این انتقادات ادامه دارد و در تازه ترین مورد هما گل‌گلاب فرزند حسین گل‌گلاب شاعر سرود “ای ایران” با انتشار بیانیه‌ای به گلایه از یکی از اپیزودهای این مجموعه پرداخته است.

متن کامل بیانیه این وارث خالق سرود “ای ایران” را در ادامه بخوانید:

دور از تو اندیشه بدان پاینده مانی و جاودان

چندي پيش به همت هنرمندان ايراني و به بهانه مجموعه تلويزيوني موسوم به «معماي شاه» در قسمت نهم اين مجموعه شاهد بازاجرايي سرودي «اي ايران» سروده پدرم دكتر حسين گل گلاب و ساخته زنده ياد روح الله خالقي بودم. با ارج نهادن به منويات وطن دوستانه هنرمندان كه برخاسته از جان كلام «حب الوطن من الايمان» است، ذكر چند نكته‌اي را به عنوان فرزند مرحوم دكتر حسين گل گلاب، مغتنم مي‌دانم.

سرود “اي ايران” نخستين بار با همت اركستر گلها به رهبري روح الله خالقي و به دستور كلنل علينقي وزيري در 27 مهرماه سال 1323 خورشيدي در مدرسه نظامي توسط یحیی معتمد الدوله وزیری که بعدها نام هنری نوذر را برای خود برگزید اجرا شد.

دومين اجراي اين سرود با همخواني عبدالعلي وزيري و غلامحسين بنان در بهمن ماه آن سال اجرا شد.

سومين اجراي اين سرود، بنابر مستندات موجود روز دهم اسفند همان سال با همسرايي دوشيزگان هنرستان عالي موسيقي كلنل وزيري در حضور رييس هيات دولت وقت و نمايندگان مجلس ملي و پهلوي اول و ملكه فوزيه اجرا شد. (شرح مبسوط اين اتفاق درشماره 5702 اطلاعات شنبه دوازدهم 1323 خورشيدي،مندرج است) لذا اجرايي كه در اين مجموعه تلويزيوني روايت شده است نه از لحاظ تاريخي و نه از لحاظ كيفي، صحت ندارد.

از سوي ديگر، مستندي به نام «مرزپرگهر» با نظارت من ساخته شده است كه بارها در تهران و اراك و بابل به بهانه‌هاي مختلف به نمايش درآمده است و گويا موسسه تصوير شهر پس از گذشت بيش از چهار سال از ساخت اين مستند(مستند مرز پرگهر در سال 1389 به تهيه كنندگي و كارگرداني آقاي هومن ظريف ساخته شد)،قرار است آن را براي پخش در اختيار شبكه هاي سيما قراردهد.

نمي توانم داستاني كه توسط بازيگر شخصيت روح الله خالقي روایت می شود را با اطمینان قبول کنم

من با عنايت به اينكه خاستگاه زماني سرود «اي ايران» در زمان اشغال تماميت ارضي ايران توسط نيروهاي انگليس و روسيه بود، با اينكه ترديد ندارم كه تمايلات ميهن دوستانه پدرم و روح الله خالقي و كلنل وزيري باعث ساخت اين سرود زيبا شده است اما با صحبت هاي سركار خانم گلنوش خالقي و وجود سروده هاي ديگري درباره ايران در بين اشعار پدر، نمي توانم داستاني كه توسط بازيگر شخصيت روح الله خالقي روایت می شود را با اطمینان قبول کنم.

حتي پژوهشگر و كارگردان  مستند “مرز پرگهر” هم در اين باره در فيلم به قطعيت نرسيده است و احتمال مي دهد كه ابتدا سرود “اي ايران” توسط روح الله خالقي نوشته شده است و بعد دكتر حسين گل گلاب،شعر آن را به دعوت روح الله مفخم پايان اجرا كرده است.

ابراز تأسف از مشاوران “معمای شاه”

لذا تاسف خود را نسبت به بي توجهي پژوهشگران و مورخان مشاور مجموعه تلويزيوني «معمای شاه» اعلام كرده و متذكر مي شوم بي توجهي به پژوهش هاي موجود و سهل الوصول براي ساخت آثار تاريخي،جز اتلاف هزينه ها و مساعي هنرمندان را به  دنبال نخواهد آورد و از همه مهمتر، بي‌اعتمادي مردم به تاريخ معاصر و رسانه ملي را در پي خواهد داشت كه با هدف ميهن دوستانه و مقاصد ملي زنده يادان بنان و خالقي و كلنل وزيري و پدرم، فرسنگ ها فاصله دارد.

شاید وجود چنین اشتباهاتی نتیجه بی مهری سازندگان سریال های تاریخی به اسناد موجود است که هر از گاهی چوب حراج به تاریخ پرحماسه ما می زند؛ تاریخی که فی‌نفسه سترگ و بزرگ است و نیاز به افسانه پردازی و اغراق ندارد.

نکته دیگر غفلت مشاور تاریخی مجموعه نسبت به شخصیت دکتر گل گلاب و عدم تطابق سنی ایشان است به صورتی که سن ایشان و زنده یاد خالقی در آن زمان کمتر از سی سال بوده است! به هرحال من این حق را بر خود روا می‌دارم از هنرمندان سازنده این مجموعه بپرسم آیا می‌ دانند لینک قسمت نهم “کلاه پهلوی” در بخش بازاجرایی سرود “ای ایران” صامت شده است؟! یعنی،در نسخه موجود در اینترنت، بخش اجرای سرود “ای ایران”به صورت معنا داری، بی صداست!

کاش با تاریخ و اسناد ملي خود قهر نكرده و  مهربان باشيم. براي همه ميهن دوستان،به ويژه حافظان اسناد تاریخ مملکت،آرزوي پيروزي و شادكامي دارم.بدرود.

سینماژورنال: تنها فیلم مستندی که درباره زندگی خالق ترانه “ای ایران” ساخته شده به تازگی از طریق فضای مجازی لو رفت.

به گزارش سینماژورنال این اتفاق موجب آن شد که هومن ظریف کارگردان این اثر نسبت به پخش اینترنتی این مستند واکنشی دوپهلو نشان دهد.
وی با خرسندی از اثبات این جمله مشهور که هیچ فیلمی همیشه در کمد نمی ماند، نسبت به پخش اینترنتی مستند “مرز پرگهر” تنها مستندی که  زندگینامه حسین گل گلاب سراینده سرود “ای ایران” است، واکنش نشان داد.

دوستان تصویرشهر نتوانستند از علایق مردم پیشی گیرند
وی گفت: دوستان فرهنگمدار و ادب دوست موسسه تصویر شهر که ادامه فیلمسازی ام را مدیون ایشان هستم، سرانجام نتوانستند از علایق ِمردمی سبقت بگیرند و شوربختانه فیلم در تارنمای جهانی پخش شد.
ظریف که سابقه سالها روزنامه نگاری دارد ادامه داد: هنوز امیدوارم این مستند ملی که درباره سرود غرورآمیز “ای ایران” و شرایط تولید آن در زمان تجاوز روسیه و انگلیس است، به عنوان سندی بر رویکرد متجاوز کشورهای سلطه گر به ایران، از شبکه های وطنی پخش شود.

خانم هما گل گلاب خواهر شاعر “ای ایران” در کنار فرخ گل گلاب برادر شاعر(نفر اول از راست) ، فرخ خالقی و هومن ظریف(نفر اول از چپ)