سینماروزان: دوبله ایران همچنان بر شانه غول‌هایی ایستاده که با دوبله‌های ماندگار خود کاری کرده‌اند که با وجود همه سانسورها، باز نسخه دوبله فیلمهای خارجی به‌اندازه نسخه‌های اصل، مخاطب دارد.

با وجود توانایی دوبلورهای حرفه‌ای، اوضاع اقتصادی دوبلورهای ایرانی تعریفی ندارد و هرقدر هم که دوبلورها شناخته‌شده باشند باز هم از نظر اقتصادی درآمدشان چندان تناسبی با درآمد مثلا بازیگران ندارد.

نصرالله مدقالچی دوبلور پیشکسوت که با دوبله ابوسفیان در فیلم ماندگار مصطفی عقاد “محمد رسول الله(ص)” شناخته می‌شود، با اشاره به شرایط اقتصادی خراب دوبلورها به فرهیختگان گفت: بزرگ‌ترین و مشهورترین آدم در صنعت دوبله سالی 70 میلیون هم نمی‌گیرد. فکر می‌کنید من از سازمان صداوسیما از عید تاکنون چقدر دریافت کرده‌ام؟ البته من هر کاری را نمی‌روم و کارهای ارزشمند را انجام می‌دهم ولی از عید تا الان 10میلیون هم پول نگرفتم. می‌توانید با مدیر واحد دوبلاژ هم صحبت کنید و صحت این حرف را دربیاورید.

این دوبلور باسابقه با تاکید بر سختیهای دوبله در سازمان اظهار داشت: صداوسیما ویراستارهای سختگیر دارد. مثلا در صدا و سیما واژه «تکامل» ممنوع است، چون می‌گویند نظریه داروین است(!!) و هرجایی استفاده شود مشکل‌ساز می‌شود. در دوبله‌های بیرون از صداوسیما هم فکر نمی‌کنم نظارتی وجود داشته باشد.

مدقالچی پیرامون دستمزد دوبلورها در خارج از تلویزیون گفت: بیرون با هر رقمی کار می‌کنند. دقیقه‌ای هفت‌هزار تومان هم کار می‌کنند. برخی در خانه خود اتاقی را به این کار اختصاص می‌دهند و تک‌تک آدم‌ها را می‌آورند که فیلم دوبله کنند. در رسانه‌های مجازی دقیقه‌ای حدود 90-80هزار تومان به بهترین استودیویی که فیلم دوبله می‌کند، پول می‌دهند؛ بالاتر از این اگر باشد که اصلا به‌صرفه نیست!!

دوبلور آنتونی هاپکینز با انتقاد از کیفیت نازل دوبله در سامانه‌های وی.او.دی ادامه داد: دوبله انیمیشن کار خیلی دشواری است ولی سامانه‌های مجازی با دقیقه‌ای 12-10هزار تومان انیمشین را با افراد آماتور دوبله می‌کنند؛ در شرایطی که من در کلاس‌های خودم هنوز جرات ندارم دوبله فیلم انیمیشن تدریس کنم چون سخت است. اول باید هنرآموز دوبله را بیاموزد. بعد از اینکه دوبله را آموخت باید کارکشته این راه شود و در آن زمان می‌تواند انیمیشن کار کند.

نصرالله مدقالچی افزود: حتی در سامانه‌های مجازی قانونی هم فیلمها و به‌خصوص انیمیشن‌ها را از روی زیرنویس دوبله می‌کنند. زیرنویس‌ها معمولا کوتاه است و آنها مجبورند به زیرنویس اضافه کنند و نتیجه هم فاجعه‌بار است. متاسفانه هیچ نظارتی هم بر دوبله نازل سامانه‌های وی.او.دی وجود ندارد و مخاطب علیرغم اینکه اشتراک میخرد مجبور است هر کیفیتی را تحمل کند.

سینماروزان: راه اندازی اکران محدود خارجی و با نسخه های ممیزی و زیرنویس در سال جاری نتوانسته اقبالی در مخاطبان برای تماشای محصولات خارجی ایجاد کند حتی اگر یکی از این محصولات، بلاک باستری مثل قسمت تازه «انتقامجویان» باشد! در این شرایط خیلیها هستند که عقیده دارند دوبله حرفه ای و باکیفیت آثار شاید بتواند انزوای اکران خارجی را از بین ببرد.

چنگیز جلیلوند دوبلور پیشکسوت که صدایش را برای بازیگرانی مختلف از فردین و بهروز تا مارلون براندو و پل نیومن و برت لنکستر شنیده‌ایم از جمله دوبلورهایی است که اعتقاد دارد با اکران فیلمهای دوبله خارجی، هم دوبله ایران رشد خواهد کرد و هم بر دامنه مخاطبان سینما افزوده خواهد شد.

جلیلوند با اشاره به حال نزار دوبله ایران، به هنگامه ملکی در «ایرناپلاس» گفت: هنر دوبله با این وضعیت و موقعیتی که در حال حاضر دارد، فکر نمی‌کنم آینده خوبی در انتظارش باشد. فیلم یا سینمای نمایش دهنده خوب نیست. به همین دلیل انگیزه‌ای برای ادامه این هنر وجود ندارد. وقتی دستمزد مناسب در کنار عشق و علاقه آن‌چنانی در دوبله نباشد، طبیعی است که به‌عنوان یک حرفه پیش پا افتاده به آن نگاه شود. البته خانم‌ها و آقایانی که برای فعالیت در این زمینه وارد می‌شوند، همه بااستعداد و دارای صداهای درخشان و خوب هستند. اما متأسفانه محلی نیست که این صداها عرضه شود. محل چه جایی می‌تواند باشد؟ باید مکانی مثل نمایشگاه باشد. حال که هنر دوبله را نمی‌توان در نمایشگاه عرضه کرد، پس باید فیلم‌ها و سینماهایی وجود داشته باشد که بتوان آن‌ها را دوبله و پخش کرد.

این دوبلور با اعلام اینکه در حال حاضر کل سینماهای تهران فیلم‌های ایرانی را نمایش می‌دهند، خاطر نشان کرد: اگر نصف سینماها آثار خارجی دوبله شده اکران کنند، مردم علاقه‌مند می‌شوند و نوعی تنوع برایشان به‌وجود می‌آید. گوینده‌های دوبلور هم می‌توانند هنر خود را نشان دهند. چون در این صورت مسئله رقابت هنری شدید پیش می‌آید که هر کدام از دوبلورها سعی بر این دارند که به نحو احسن دوبله کنند و این اتفاق منجر به پیدایش بیزینس می‌شود. یعنی صاحب فیلم که آن را خریداری و دوبله کرده و در سینماها نمایش می‌دهد، می‌خواهد سرمایه‌اش بازگردد. بنابراین از بهترین دوبلورها بهره می‌گیرد. با پیدایش این رقابت و این بازار، بقیه کسانی که در این حوزه فعالیت می‌کنند دست به تلاش بیشتری می‌زنند که خود باعث می‌شود تعداد گوینده‌های بسیارخوب و کاربلد زیاد شود.

چنگیز جلیلوند در پاسخ به این پرسش که دوبلورها تا چه اندازه در به‌وجود آمدن این شرایط سهیم هستند، عنوان کرد: با وجود این که صداهای خوبی به این صنعت وارد شده‌اند، اما به‌دلیل بی‌اهمیت دانستن این هنر توسط مسئولان، فیلم‌های کارتونی که الان دوبله می‌شوند همه از یک صدا و یک تیپ تقلید می‌کنند. استاد و مدیر دوبلاژ متبحری در کار نیست که این افراد را هدایت کنند. در ضمن برای این کار هم زمینه‌ای نیست. وقتی دو کشتی‌گیر با یکدیگر مسابقه می‌دهند باید یک صحنه و میدانی باشد. روی خاک که نمی‌شود مسابقه را برگزار کرد. باید تشک کشتی و باشگاهی باشد که بتوانند خود را نشان دهند. هر چقدر هم دوبلورهای توانمند وجود داشته باشند، ولی وقتی نتوانند این توانایی‌ها را نمایش دهند، در خود می‌پوسند و از بین می‌روند. به عقیده من دوبلورها جای بازی کردن پشت میکروفن را ندارند.

داور برنامه «جادوی صدا» درباره میزان دستمزدهایی که به این قشر اختصاص می‌دهند، بیان کرد: در حال حاضر حقوقی که یک گوینده می‌گیرد از دستمزد یک کارگر در این مملکت کمتر است. این یک فاجعه است که کسی با چنین هنر و تبحری درآمد بسیار اندک داشته باشد. دوبله، یک کار بسیار مشکل است. به نظر من از بازیگری در تئاتر و جلوی دوربین سینما خیلی سخت‌تر و محدودتر است. دستمزد یک هنرپیشه سینما ممکن است گاهی به پانصد میلیون تومان هم برسد. خب مسلماً اگر شرایط دوبله خوب باشد درآمدهای مناسب و قابل‌توجهی، حال نه به‌اندازه بازیگران سینما به دوبلورها تعلق می‌گیرد. دستمزد شغل به این خوبی، شیرینی و جذابی که تا این اندازه هم طرفدار دارد و شخصیت‌هایی را برای مردم به‌وجود می‌آورند و ماندگار می‌کنند، کمتر از حقوق یک کارگر این کشور است. این قشر حتی بیمه‌ای ندارند، اگر در آینده صدای یکی از آن‌ها گرفت و دیگر نتوانست کار کند، مجبور است خانه‌نشین شود. با صدای گرفته حتی نمی‌تواند بقال شود و دیگر هیچ جا به او کار نمی‌دهند . واقعاً این قشر تنها و غریبند و این حرفه یتیم مانده است. بازار آشفته‌ای در این هنر حاکم شده است. یک فیلم ممکن است با ده گروه مختلف در سایت‌ها و شبکه‌های مختلف اینترنتی دوبله شود.

وی درباره میزان آثار اندکی که صداوسیما نسبت به گذشته از کشورهای دیگر خریداری می‌کند، عنوان کرد: شاید صداوسیما به این کار علاقه داشته باشد، اما دیگر بودجه و پولی برای خرید این آثار ندارد. پخش سریال‌های شبکه جم که در کشور ما ممنوع است، یک شرکت خارجی این‌ها را به‌راحتی دوبله و پخش می‌کند. دولت ترکیه پول زیادی از آن شرکت نمی‌گیرد. در صورتی که همین سریال‌ها را عربستان و کشورهای عربی با قیمت بسیار گزافی می‌خرند و دوبله می‌کنند. پخش کننده فیلم در کمپانی‌هایی که خارج از کشور هستند، اگر بخواهند فیلمشان در کشور ما به‌طور رسمی و قانونی اکران شود و آن را دوبله کنند، هزینه زیادی می‌گیرند. ولی وقتی اجازه نمی‌دهند که هر فیلمی در اینجا اکران و دوبله شود، خب یک نفر فرصت‌طلب پیدا می‌شود. مثل همان شرکت خارجی که سریال‌های جم را ارزان می‌خرد. کسی هم تحت‌فشار نیست که سریال‌ها خوب باشد یا نه که متأسفانه می‌بینید خیلی هم بیننده دارند.

جلیلوند در خاتمه درباره تنها راه ممکن که می‌تواند صنعت دوبله را نجات دهد، افزود: حل این مشکل تنها با داشتن سینما است. تا سینما و فضایی وجود نداشته باشد، کسی نمی‌تواند توانایی‌های خود را نشان دهد. استعدادها و صداهای خوبی هستند که همه مستلزم نمایش‌اند. وقتی فیلم‌ها در یک جای عمومی مثل سینما با آن پرده عریض و بلندگوهای بزرگش اکران شود و جمعیتی حدود پانصد الی ششصد نفر با هم فیلم را ببینند، دوبله ناخودآگاه به چشم تماشاگران می‌آید و از آن استقبال می‌کنند و تا حدودی مردم به اهمیت این هنر پی می‌برند. در این شرایط، تهیه کننده متوجه می‌شود بهتر است حرفه‌ای‌ترین و کاربلدترین گوینده‌ها را برای دوبله انتخاب کند که بتواند سرمایه‌اش را بازگرداند. تا زمانی که تهیه کننده و سینمای نمایش دهنده‌ای وجود ندارد، وضع به همین منوال ادامه پیدا می‌کند و شاید بدتر هم بشود.

سینماروزان: شبکه تلویزیونی «نمایش» از جمله شبکه‌های دیجیتال رسانه ملی است که با اولویت پخش فیلم و سریال کار خود را آغاز کرده و ادامه داده است.

سینماژورنال: عباس نباتی دوبلور پيشكسوت تلويزيون که در تیم دوبله انیمیشنهای خاطره انگیزی مانند “هاکلبری فین”، “ایکی یو سان”  و “دوقلوهای افسانه ای” حضور داشته است بعد از سالها از تلاش مسعود کیمیایی برای خواننده کردن وی خبر داد.

به گزارش سینماژورنال نباتی که در برنامه “خانواده یک” حاضر شده بود با اشاره به این ماجرا بیان داشت: در ابتدای حضورم در دوبله، به واسطه مسعود کیمیایی وارد عرصه خوانندگی شدم اما هرگز نتوانستم روح خود را با فضای خوانندگی تطبیق دهم.

وی بی‌‎علاقگی را مهمترین دلیل عدم‌ورود به عرصه خوانندگی عنوان کرد و گفت: در سال‌های دور، زمانی که مسعود کیمیایی هنوز چهرۀشناخته‌شده‌‍‌ای در سینمای ایران نبود، من را برای خوانندگی به استودیو مولن‌رُژ برد اما هرگز نتوانستم روح خود را با فضای خوانندگی تطبیق دهم؛ به همین دلیل در همان ابتدای راه، مسیرم را از خوانندگی جدا کرده و به سمت دوبله رفتم.

 از قنادی تا دوبله…

عباس نباتی با اشاره به چگونگی ورودش  به دنیای هنر دوبله گفت: حضور من در عرصه هنر از «کافه قنادی» شروع شد. در سالیان دور کافه قنادی (کمی بالاتر از چهارراه جمهوری)، پاتوق اصلی هنرمندان بود. من نیز که در آن زمان از اهواز به تهران آمده بودم، مدام به این کافه تردد داشتم تا اینکه روزی به واسطه خسرو پرویزی کارگردان اهوازی و مطرح تلویزیون به مرحوم علی کسمایی، نابغه بی‌بدیل هنر دوبله معرفی شدم.

نباتی با اشاره به سختی ورود به هنر دوبله در گذشته، اظهار داشت: در آن زمان، ماه‌ها طول می‌کشید تا هنرجو بتواند به جای یکی از نقش‌های اصلی در یک اثر نمایشی صحبت کند.

این مدیر دوبلاژ باسابقه ادامه داد: پس از ماه‌ها فعالیت در عرصه دوبله سرانجام ایرج دوستدار، دوبله یکی از نقش‌های اصلی فیلم «پسران کتی الدر» که جان‌وین و وین‌مارتین در آن ایفای نقش داشتند را به من سپرد. این فیلم داستان زندگی سه بردار بود و من به جای بردار کوچک خانواده که نقش آن را مایکل‌اندرسون بازی می‌کرد، صحبت کردم. ‌

وی یادآور شد: در این کار من بین دو سلطان دوبله ایران، ایرج دوستدار و منوچهر اسماعیلی می‌نشستم و همین موضوع استرس بسیاری را به من که در آن زمان تنها 18 سال داشتم، وارد می‌کرد اما خوشبختانه پس از آن توانستم جایگاه مناسبی در هنر دوبله پیدا کنم.

نباتی دوبله کارتون‌های «اکی‌یوسان» و «زورو» را از آثار به‌یادماندنی خود برشمرد و گفت: با دعوت پرویز نارنجی‌ها که از مدیر دوبلاژ‌های موفق زمان خود بود، برای کارتون اکی‌یوسان دعوت شدم و به جای شخصیت ژنرال این کارتون صحبت کردم.

دوست داشتم مهندس نفت شوم

وی در پایان «مهندس نفت» بودن را رؤیای کودکی خود عنوان کرد و گفت: من نیز مانند همه کودکان خوزستانی دوست داشتم در آینده مهندس نفت باشم اما هرگز نتوانستم به این مهم برسم گرچه بسیار خوشحالم که امروز هم پسر و هم دخترم توانستند در کسوت مهندسی فعالیت کنند.

عباس نباتی

سینماژورنال: رسانه ملی اخیرا مسابقه ای با عنوان “جادوی صدا” را با محوریت شناسایی استعدادهای جوان دوبله، روی آنتن فرستاده است. مسابقه ای که مجری آن افشین زینوری از جمله دوبلورهای جوان سینما و تلویزیون ایران است.

به گزارش سینماژورنال افشین زینوری در گفتگویی که با “مهر” درباره همین برنامه داشته با بیانی که قدری غیرمتعارف به نظر می‌رسد آن دسته از همکاران خود که برای دوبله به مالزی رفتند و جذب شبکه های ماهواره ای شدند را “پسمانده” و “وامانده” قلمداد کرده است.

یک سری وامانده کار در مالزی را ترجیح دادند

زینوری با اشاره به شماری از همکارانش که مشغول کار برای شبکه های ماهواره شده اند می گوید: به عقیده شخصی من یک سری افراد پسمانده و وامانده از کار، مالزی را به ماندن در ایران ترجیح دادند.

زینوری با اشاره به ریشه این واماندگی بیان می دارد: به درد این کار نمی خوردند. اگر میلاد فتوحی(یکی از شرکت کنندگان مستعد “جادوی صدا”) آمد در این مسابقه شرکت کرد، از همان ابتدا من و برخی همکارانم در ذهن مان می دانستیم قابلیت هایش باعث رقم خوردن اتفاقات خوبی خواهد شد چون مشخص بود که به درد این کار می خورد و معلوم است که عاشقانه و با پشتکار آمده است. آنها که مالزی رفتند اینکاره نبودند و بیشتر ظواهر امر برای شان مهم بود. همان سال ها با برخی شان که صحبت می کردم پرسیدم شما اینجا کار می کنید چرا دنبال رفتن هستید؟ صبر کنید و نظم تان را در کار بالا ببرید همه چیز بهتر می شود. می گفتند نه آنجا می توانیم چندتا رُل بگوییم که عطش مان بخوابد. اینجا هیچ خبری نیست و کار راضی مان نمی کند.

افشین زینوری مجری “جادیو صدا”

یک سری افراد وامانده هستند که در مالزی ادای گوینده های این طرف درمی آورند

وی می افزاید: از نظر من عشق و توانایی و انگیزه و استعداد است که باعث رشد می شود. رُل خوب گفتن از روز اول شاید امکانپذیر نباشد اما حتما به دست می آید. من شخصا آنهایی که تن به یک سری شرایط می دهند و چنین مسیری را انتخاب می کنند نمی پسندم و فکر می کنم اسم شان دوبلور نیست. آنها یک سری افراد وامانده و پس خورده هستند که در این فضا یک چیزهایی یاد گرفتند و حالا در مالزی ادای گوینده های این طرف را در می آورند.

زینوری خاطرنشان می سازد: کسانی رفتند که من از ایشان اسم نمی برم اما اینجا داشتند کنار همین افراد پیشکسوت کار می کردند. درآمدشان به نسبت سابقه کاری که داشتند بد نبود اما متاسفانه نظمی در کارشان دیده نمی شد. برای هر کاری باید تلاش کرد و عشق داشت. وقتی کار ما ۹ صبح شروع می شود و او می خواست تازه ۱۱ بیاید توقع بی جاییست که به موفقیت و درآمد خوب و پیشنهادهای پی در پی فکر کند.

در مالزی هم فکر می کنند حقشان خورده شده

این دوبلور ادامه می دهد: جالب است الان هم که مالزی رفتند راضی نیستند و همچنان فکر می کنند یک سری آدم ها حق اینها را می خورند…آنها اصلا دنبال این حرف ها نبودند و بیشتر در پی اسم و رسم بودند. کسی که نظم نداشته باشد و به قول معروف مال یک کاری نباشد هیچ جای دنیا موفقیتی ندارد. شاید به جای این همه اصرار به دوبلور بودند شغل شان را عوض می کردند و همینجا کار دیگری انتخاب می کردند موفق تر بودند.

سینماژورنال: عزت الله ضرغامی ، رئیس سابق سازمان صدا وسیما در یکی از پست های خود در کانال تلگرامی اش عکسی از پشت صحنه دوبله در صدا و سیما منتشر کرده است.

به گزارش سینماژورنال در این تصویر سید حسن خمینی به عنوان دوبلور افتخاری صحنه ورود حضرت امام خمینی (ره) به میهن را بازگو می کند.

ضرغامی و سیدحسن خمینی دراستویوی دوبله