سینماروزان: مرحوم کیومرث صابری، از هنرمندان متعهد و طنزپردازان شهیر کشور است که در اذهان ملت ایران به نام مستعار «گل‌آقا» شناخته می‌شود. مرحوم صابری در یازده اردیبهشت سال ۱۳۸۳ دار فانی را وداع گفت.

به گزارش سینماروزان رهبر انقلاب در بخشی از پیام خود به‌مناسبت درگذشت او چنین نگاشتند: «او یار دیرین شهید رجایی و طرفدار وفادار همیشگی انقلاب و نظام اسلامی بود. هنر برجسته‌ی او در سال‌های دفاع مقدس همواره در خدمت کشور قرار داشت و او تا آخرین روز عمر خود هرگز قلم و قریحه‌ی سرشار خود را جز در راه ایمان و باور خود به‌کار نگرفت.»

پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IR به‌مناسبت سالگرد مرحوم کیومرث صابری، گفت‌وگویی با رضا رفیع شاعر طنزپرداز، مجری «قندپهلو» و از شاگردان مرحوم صابری پیرامون چگونگی شکل‌گیری هفته‌نامه‌ی گل‌آقا و نقش رهبر انقلاب در آن انجام داده است.

بخشهایی از گفته های رفیع درباره ارتباط کیومرث صابری با امام خمینی(ره) و از آن سو نقش آیت ا.. خامنه ای رهبر انقلاب در راه اندازی «گل آقا» را بخوانید:

* شما از ارتباط رهبر انقلاب با مرحوم صابری اطلاع دارید؟
من از اینکه مسئولین مملکتی، مدیران اجرایی با طنز گل‌آقا چقدر اخت پیدا کردند، مطلع بودم. ­شنیده بودم از همان دوره که ایشان ستون طنز گل آقایی را به صورت انفرادی در روزنامه می­‌نوشت، و چه زمانی که مجله را منتشر کرد، مسئولین استقبال می‌کردند. حداقل نامه­‌های مسئولین در زمانی‌که من در گل آقا حضور داشتم را در این‌باره می­‌دیدم. در زمان حضرت امام، مرحوم صابری فقط ستون گل آقا را می‌نوشت ولی شنیده بودم که ایشان به واسطه‌ی آقای دعایی خدمت حضرت امام رسیده بود. آقای دعایی ایشان را معرفی می‌کنند به حضرت امام و می‌گویند: این آقا گل آقا است. امام یک لبخندی زده بود که نشان می­‌دهد پیگیر مطالب بودند و این ستون طنز را دنبال می­‌کردند. آقای صابری از این قضیه به‌عنوان یک اتفاق جالب در زندگی­‌اش یاد می­‌کرد و می­‌گفت: این لبخند حضرت امام برای من خیلی انرژی­‌بخش بود، حس کردم یک فردی که هزار دغدغه‌ی سیاسی، اقتصادی، فکری، اجتماعی، دینی و غیره دارد، طنزهای ما را هم در یک گوشه‌ی روزنامه می‌خواند. جالب بود که بعدش هم ایشان می­‌گفت امام مشتی از سکه­‌های یک ریالی و دوریالی را به او عیدی دادند. علاوه بر این در زمان حضرت امام، از طریق حاج احمد آقا نظرات ایشان به آقای دعایی مدیرمسئول روزنامه‌ی اطلاعات و خود مرحوم صابری منتقل می­‌شد.

اما در دوران رهبری مقام معظم رهبری جنس قضیه متفاوت‌تر می­‌شود. یعنی شما با یک آشنایی و شناختی از قبل و یک ارتباطی بین مرحوم صابری با مقام معظم رهبری برخورد می­‌کنید. خب آقای صابری از دوران تدریس در رژیم گذشته و بعد در دوران مبارزات، با شهید رجایی هم‌مدرسه­‌ای بودند، بعد از انقلاب هم که شهید رجایی به وزارت آموزش‌وپرورش رفتند، مرحوم صابری را همراه خود بردند، در نخست­‌وزیری و ریاست‌جمهوری هم مرحوم صابری با ایشان بود در دفتر ریاست‌جمهوری. پس از شهادت آقای رجایی و ریاست جمهوری آقای خامنه­‌ای، آقای صابری چند ماهی باز در دفتر ریاست‌جمهور بودند، که خاطراتی از همان ایام ایشان وجود دارد و در مجموعه زندگینامه و خاطرات­شان نوشته شده‌است. نکته‌ی بسیار مهم این است که خود مرحوم صابری می­‌گفت در آن ایام صحبت­‌هایی هم با رهبر انقلاب داشتم. خب همه می‌دانند که آقای خامنه‌ای خیلی اهل کتاب و مطالعه هستند و یکی از علاقه‌مندی‌های ایشان، ادبیات طنز است. مرحوم صابری می‌گفت: آقای خامنه‌ای با توجه به سوابقی که از طنزنویسی من سراغ داشتند، به من پیشنهاد دادند که چرا نمی‌روید یک مجله‌ی طنز راه بیاندازید یا این طنز را به طور جدی پیگیر شوید؟ یعنی در حقیقت اولین جرقه‌ی‌ این اتفاق را که مجله‌ی طنز شکل بگیرد، رهبری پیش آوردند و همین هم انگیزه­‌ای شد که این مجله شکل بگیرد.

آقای صابری بعد از آن اتفاق ستون گل‌آقا در روزنامه‌ی اطلاعات را در سال ۶۹ به یک هفته‌نامه­‌ای که در همان نسخه‌ی اول به چاپ دوم رسید، تبدیل کرد. مردم هم استقبال زیادی از آن کردند، علی‌رغم اینکه هنوز هیچ تجربه‌ی اینچنینی در انقلاب وجود نداشت، اما موفق شد. من به پدیده­‌هایی که در حوزه­‌های مختلف ادبی، فکری و اجتماعی رخ می­‌دهند و ایجاد موج می­‌کنند، «اتفاق» می‌گویم و گل‌آقا یک اتفاق خاص بود در مقطع خاص خودش. یک اتفاق در ساحت مطبوعات کشور و جامعه.

* گویا میان رهبر انقلاب و مرحوم صابری مکاتباتی هم وجود داشته است، در این‌باره می‌توانید توضیحی بفرمایید؟
بله، رهبر انقلاب بارها در تقریرات و مکتوبات و نامه­‌هایی که به مرحوم صابری داشتند – و بعضا در سالنامه‌ی گل آقا هم بخش­‌هایی از آن منتشر شد- رهنمودها و تأییداتی داشتند که مشوق ادامه‌ی راه آقای صابری و نوع طنز ایشان بود. ایشان با تأیید این نوع طنز معتقد بودند که طنز می­‌تواند در خدمت بسیاری از مسائل قرار بگیرد، هم در حوزه‌ی سیاسی هم اجتماعی.

من خاطره‌ای هم از مرحوم صابری دارم که ایشان از دوران ریاست‌جمهوری آقای خامنه‌ای تعریف می‌کردند. ظاهرا هر رئیس‌جمهور جدیدی که می­‌آید، در ریاست‌جمهوری فرم­‌هایی پخش می‌کنند برای شناسایی افراد. آقای صابری توقع نداشت که به ایشان هم فرم را بدهند و خیال کرده بود چون از قبل بوده است نیازی به پرسشنامه نیست. زیر پرسشنامه شعری نوشته بود از این قرار که:
از نورسیدگان خرابات نیستیم
چون خشت، پا شکسته‌ی میخانه­‌ایم ما

این بیت را نوشته بود و می‌خواست از ریاست‌جمهوری برود که یک دفعه تلفن زنگ می‌خورد و رهبر انقلاب از پشن تلفن یک بیت دیگر از همان شعر را می‌خوانند:
عشاق را به تیغ زبان گرم می­‌کنیم
چون شمع، تازیانه‌ی پروانه­‌ایم ما
بعد از این، دیگر گوشی در دست مرحوم صابری شل شد و از تصمیمش منصرف شد. یک مدتی در ریاست‌جمهوری بود و بعد از آن هم رهبری پیشنهاد مجله را به ایشان دادند.

کیومرث صابری در کنار رهبر انقلاب

سینماروزان: تهیه کننده «قند پهلو» و «چشم شب روشن» که هر دو برنامه اش در برنامه «سه ستاره» یکی در بخش بهترین برنامه تخصصی و دیگری در بخش بهترین برنامه ورزش و سرگرمی نامزد است، درباره عدم علاقه محمد صالح علا به شرکت در مسابقه توضیح داد.

سینماروزان: تهیه کننده «قند پهلو» از آغاز پیش تولید سری جدید این برنامه برای پخش در ایام دهه فجر و همچنین نوروز 96 خبر داد.

سینماروزان: رضا رفيع، طنزپرداز درباره بايسته‌هاي طنزپردازي و رعايت اخلاق در اين حوزه سخن گفت و توضيح داد: طنز اگر جوانب انصاف و اخلاق را رعايت نكند، مي‌تواند آسيب‌زا باشد و افكار عمومي را جريحه‌دار كند.

به گزارش سینماروزان و به نقل از “جوان” وی ادامه داد: به فرض هجو كردن، آبرو بردن و تهمت زدن به صرف اينكه كسي بخندد بايد يك ضد ارزش قلمداد شود و اگر جامعه از بلوغ كافي برخوردار باشد و سلامت اخلاقي در آن حاكم باشد، حتماً نسبت به اين جنس از طنز واكنش خوبي نشان نخواهد داد ولي با همين سلاح طنز بيش از حرف جدي مي‌تواند در سلامت رواني و اخلاق جامعه تأثيرگذار باشد چون زبان طنز زبان شيريني است كه مي‌تواند در خدمت رشد جامعه و حتي مسئله امر به معروف قرار گيرد.

اين طنزپرداز در ادامه با بيان اينكه امر به معرف وجه ديني و ملي دارد، عنوان كرد: بسياري از اهل دين ما با فريضه امر به معروف آشنا هستند اما در پياده كردن اين فريضه مشكل دارند و شيوه آن را نمي‌دانند، يكي از اين شگردها شيوه زباني است.

وي در پاسخ به اين سؤال كه چرا برخي مديران ما از فنون طنزپردازانه در بيان استفاده نمي‌كنند، خاطرنشان كرد: اتفاقاً خيلي از مديران ما در مقام اجرا به لحاظ قول و قرارهايي كه مي‌دهند از طنز استفاده مي‌كنند، مي‌گويند صد روزه فلان كار را مي‌كنيم و همه مي‌خندند و سه سال بعد مي‌بينيد كه اين اتفاق نيفتاده است.

رفیع افزود: نكته ديگر اينكه طنز از درد نشئت مي‌گيرد و اگر غير از اين باشد طنز به اصطلاح سنگي مي‌شود هر كو آگاه‌تر پردردتر، هر كو پردردتر او رخ زردتر.
رفيع درباره طنز تصويري نيز توضيح داد كه اين طنز در روزگار ما خيلي كاربرد دارد، من سال‌ها در مطبوعات نوشتم و سردبير گل آقا بودم اما ديدم كه تلويزيون گستره خيلي وسيعي در اختيار انسان قرار مي‌دهد كه انكارناپذير است. شما را تا قلب روستاها و شهرستان‌ها مي‌برد. توده مردم با تلويزيون ارتباط بهتري پيدا مي‌كنند. البته مسئولان هم از “قندپهلو” استقبال كردند و اگر مديران تلويزيون همكاري كنند ادامه “قندپهلو” را به روي آنتن خواهيم برد. من جزو طنزپردازاني هستم كه موضوعات اجتماعي را به موضوعات سياسي ترجيح مي‌دهم و براي همين موضوع آب را بارها به شكل شعر و نثر مورد توجه قرار دادم.

سینماژورنال: رضا رفیع طنزپرداز معاصر که در سالهای اخیر با برنامه “قندپهلو” در کانون توجه قرار گرفته اصالتا مشهدی است.

به گزارش سینماژورنال وی در شبهای قدر در مشهدالرضا(ع) حضور داشت و سحرگاه دیروز نیز در بارگاه امام هشتم بود.

عبدالرضا امیراحمدی مجری تلویزیون تصویری اجتماعی از ساعت 3 بامداد دیروز در نزدیکی حرم رضوی منتشر کرده است.

تصویری که در آن رفیع و امیراحمدی همراه با مسعود خادم(خواننده) و حمید زعفرانی دیده میشود.

امیراحمدی به ضمیمه این عکس نوشته است: براي همه دوستان و هموطنانم دعا كردم و نماز گذاردم و با لحن و لهجه اي ساده به امام رضا(ع) گفتم: آهوي پا شكسته اي لنگون و لنگون اومده/  يا ضامن آهو برات دوباره مهمون اومده.

از راست مسعود خادم، رضا رفیع، حمید زعفرانی و امیراحمدی

 سینماژورنال: برنامه مشاعره طنز “قند پهلو” از جمله برنامه های شبکه آموزش بوده که تقریبا از همان اولین دوره و اولین قسمتش مخاطبان خود را پیدا کرد.

به گزارش سینماژورنال اجرای این برنامه برعهده رضا رفیع است و کارشناسانی چون ناصر فیض و شهرام شکیبا به عنوان داور کنار وی حضور دارند.

شاید خیلیها ندانند که ناصر فیض داور “قندپهلو” فرزند یک روحانی است و آن طور که خودش به مجله “آیه” گفته است خانه شان از دیرباز مانند حوزه علمیه بوده که طلاب زیادی برای پاسخ سوالاتشان نزد پدر وی می آمده اند.

خانه ما یک فضای کاملا جدی داشت

فیض با اشاره به جدیتی که در کودکی و نوجوانی بر خانه شان حکمفرما بوده بیان می دارد: پدرم یک فرد کاملا جدی است برای همین خانه ما یک فضای کاملا جدی داشت و البته این به معنای بی توجهی پدرم نبود و اتفاقا اوضاع و احوال ما برای پدر بسیار مهم بود.

وی ادامه می دهد: فضای آن سالهای خانواده ما خیلی گرمتر از محیط خانواده هایی است که اکنون می بینیم.

زمانی که بچه بودم کتابهای طنز کتابخانه پدرم را می خواندم

ناصر فیض کتابخانه پدرش را زمینه روی آوردنش به طنزسرایی دانسته و می گوید: پدرم یک کتابخانه غنی از کتاب داشت و زمانی که بچه بودم از آن استفاده میکردم. زمانی به طنز علاقمند شدم که “هوپ هوپ نامه” نوشته میرزا علی اکبر صابر را خواندم و بعد از آن کتابهای ایرج میرزا را دست گرفتم. کتاب “رنگارنگ” کریم مراغه ای را که همه فهم، ساده و پرمغز بود بسیار دوست داشتم.

ناصر فیض و پدر روحانی اش

پدرم و دوستانش درباره شعر و شاعری مباحثه می کردند و من گوش می دادم

وی می افزاید: گاهی اوقات پدرم و دوستان دور هم جمع می شدند و درباره شعر و شاعری مباحثه می کردند و من هم کنارشان می نشستم و گوش می دادم. همین ها باعث شد زمینه شعر و شاعری را در ذهن داشته باشم.

بوسه ناصر فیض بر دستان پدر