آیا انتشار عکسهای حبیب در سردخانه جرم بود؟⇐یک حقوقدان پاسخ داد
سینماژورنال: هم‌زمان با خبر درگذشت حبیب محبیان، عکسهای پیکر بی‌جان او شبکه‌های اجتماعی را پر کرد. همان طور كه چند روز پيش تصویر‌هایی از عباس كيارستمي در بيمارستان منتشر شد.
به گزارش سینماژورنال کامبیز نوروزی، حقوقدان و آشنا به مسائل رسانه در گفتگو با “شرق” به این پرسش پاسخ داده که آیا انتشار چنین عکس‌هایی براساس حقوق رسانه‌ها، عملی نادرست محسوب می‌شود یا خیر.
شبکه‌های مجازی پر از عکسهای پیکر بی‌جان حبیب شده است همين طور عكس‌هايي از عباس كيارستمي، از دریچه علم رسانه این کار منع قانونی یا حقوقی ندارد؟
در حوزه اخلاق فتوژورنالیسم، باید این نکته را در نظر داشت که به‌هرحال فضای مجازی و نرم‌افزارهای اطلاع‌رسانی توسط افرادی که به صورت حرفه‌ای با رسانه کار می‌کنند، فعالیت نمی‌کنند اما وجهه خبررسانی دارند و به همین دلیل اخلاقی که بر گردش اطلاعات در رسانه‌ها حاکم است باید بر این حوزه هم حاکم باشد.
اخلاق در این موارد چه می‌گوید؟
در حوزه عکاسی خبری یکی از معیارهای مهم فعالیت، این است که باید از انتشار عکس‌هایی که موجب اشمئزاز و جریحه‌دارشدن احساسات عمومی می‌شود، جلوگیری شود. به‌عنوان‌مثال، انتشار عکس پیکر متوفی یا صورت او و همچنین عکس بدن‌های مثله‌شده از حیث اخلاقی مردود و مذموم است و بنابراین کاربران شبکه‌های مجازی و نرم‌افزارهای اطلاع‌رسانی هم باید از انتشار چنین مواردی خودداری کنند. انتشار چنین عکس‌هایی فقط زمانی مجاز است که موجب تحریک و تأثیر مثبت در جامعه شده و در این صورت نیز، انتشار آن باید محدود باشد. به‌عنوان‌نمونه در واقعه زلزله، انتشار محدود و همراه با ملاحظه برخی از این دست عکس‌ها که بتواند موجب تحریک جامعه نسبت به کمک به مناطق زلزله‌زده شود، می‌تواند درست باشد اما به‌جز چنین موارد استثنایی‌ای، انتشار تصویر پیکر یک مرده، در هر حالتی زشت و مذموم است.
فکر می‌کنید انگیزه انتشار چنین عکس‌هایی چیست؟
هر انگیزه‌ای که در کار باشد، مسئله اینجاست که انتشار عکس جنازه یک متوفی، اثر مثبتی که بر جامعه نمی‌گذارد هیچ، بلکه موجب نگرانی و ناراحتی بیهوده مردم هم می‌شود. متأسفانه در فضای مجازی، کاربرها با استفاده از نرم‌افزارهایی که در اختیار دارند، گاهی چنین قوانین ساده‌ای را رعایت نمی‌کنند. این در حالی است که در ایران به دلیل محدودیت‌های متعددی که در رسانه‌های رسمی وجود دارد، میزان مراجعه عموم مردم به فضای مجازی و چنین نرم‌افزارهایی برای کسب خبر بالاست و رعایت‌نکردن موارد اخلاقی در چنین فضاهایی باعث می‌شود که جریان گردش اطلاعات از حیث اخلاقی با مشکل مواجه شود.