سینماروزان: در میان این انبوه سریال‌های نمایش خانگی که این روز‌ها پخش می‌شوند، «گناه فرشته» از محصولات فیلیمو به کارگردانی حامد عنقا با داستانی پر فراز و نشیب و البته تمام نقد‌های وارد به آن یکی از این مجموعه‌هاست که سر‌وصدابه پا کرده است و رسانه های مختلف به آن پرداخته اند.

نقطه عطف سریال و ماجرای اعدام فرشته، کلی واکنش ایجاد کرده به خصوص با پررنگ شدن بازی آمیز امیر آقایی. روزنامه “جوان” درباره این نقطه عطف نوشته و “آخرین خبر” نیز به کیفیت بازی امیر آقایی پرداخته است.

ابتدا متن تحلیل “جوان” را بخوانید:

قسمت‌های پانزدهم و شانزدهم این سریال، نقطه عطفی در روند داستان محسوب می‌شوند. در این قسمت‌ها، شاهد تحولات غیرمنتظره‌ای در شخصیت‌ها، برملا شدن راز‌هایی پنهان و چرخش‌های داستانی هستیم که نگاه‌های مختلفی را به خود جلب کرده است.

حامد عنقا در این دو قسمت تاحدی تار و پود واقعیت و خیال را به هم آمیخته و گویی از مخاطب می‌پرسد: «چه چیزی را باور داری؟» با این وجود این کارگردان در سریال اخیرش به دام همان مشکلی افتاده که در بسیاری از آثار دیگرش نیز شاهد آن بوده‌ایم و آن هم طرح معما‌های بی‌پاسخ و رها کردن مخاطب در دریایی از ابهام است.

در قسمت شانزدهم، پرده از راز ناگفته‌ای در مورد فرشته (پردیس پورعابدینی) برداشته می‌شود. فرشته‌ای که تاکنون در قامت دختری معصوم و آسیب‌پذیر ظاهر شده بود، ناگهان نقابی از پلیدی و خباثت بر چهره می‌زند و تماشاگران را در شوک فرو می‌برد. هر چند که شخصیت‌پردازی‌ها در این سریال به‌ویژه در مورد شخصیت فرشته، دچار نقص‌هایی است که باورپذیری داستان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

قتل امیر عشیری توسط فرشته، رابطه‌ی پنهان او با نوید (امیر آقایی) و نقشه‌کشی‌های ظریفانه‌اش، تصویری کاملاً متفاوت از فرشته‌ای که تاکنون می‌شناختیم ارائه می‌دهد. اما آیا این حقیقت مطلق است؟ یا صرفاً کابوسی هولناک در ذهن حامد تهرانی (شهاب حسینی) است؟

البته نباید از این موضوع گذشت که برخی از شخصیت‌های سریال، مانند فرشته، به‌طور ناگهانی دچار دگرگونی‌های شخصیتی غیرقابل‌باوری می‌شوند که برای مخاطب قابل هضم نیستند و اینجاست که مرز واقعیت و تخیلی بودن یک ماجرا بیشتر به چشم می‌خورد.

عنقا با این تمهیدات، سعی دارد مخاطب را به چالش بکشد و او را در گردابی از ابهام و تردید فرو برد. گویی هیچ چیز آنطور که به نظر می‌رسد نیست، ‏ مسئله‌ای که با توجه به نزدیک شدن به پایان سریال و فرصت نه چندان کافی برای پاسخ به تمام این ابهامات، بعید است آنطور که باید به آن پاسخ داده شود.

یکی از نکاتی که در «گناه فرشته» برای پیشبرد داستان از آن استفاده شده، بهره‌مندی از عنصرِ «بازی با ذهن مخاطب» است. عنقا در تلاش است که مرز میان واقعیت و خیال را باریک کند و تماشاگر را در موقعیتی قرار می‌دهد که دائماً در حال حدس و گمان باشد.

استفاده از فلاش‌بک‌ها و فلش‌فوروارد‌ها هم بر همین اساس در خدمتِ این رویکرد قرار گرفته‌اند اتفاقی که گاهی به درکِ بهترِ پیچیدگی‌های شخصیت‌ها و روابط بین آن‌ها کمک می‌کند و گاهی از حد فراتر رفته و بیننده را در مسیر این حدس و گمان‌ها گم می‌کند. نمونه بارز این موضوع را می‌توان در سکانس‌های پایانی قسمت شانزدهم مشاهده کرد. جایی که حامد تهرانی در بستر بیماری است و کابوسی هولناک در مورد فرشته می‌بیند.

در این سکانس، تماشاگر تا آخرین لحظه در تردید باقی می‌ماند که آیا آنچه می‌بیند واقعی است یا صرفاً تصورات ذهن آشفته حامد است. در کل این سریال در طول داستان، معما‌ها و ابهامات بسیاری را پیش روی مخاطب قرار می‌دهد، اما در نهایت، بسیاری از آن‌ها بدون پاسخ باقی می‌مانند و این موضوع، حس ناکامی و نارضایتی را در بیننده ایجاد می‌کند.

با نزدیک شدن به قسمت پایانی سریال، این سوال برای بسیاری از مخاطبان مطرح می‌شود که آیا «گناه فرشته» پایانی منطقی و قابل قبول خواهد داشت؟ ناگفته نماند فیلمنامه «گناه فرشته» در برخی قسمت‌ها دچار افت شده و شاهد دیالوگ‌های غیرمنطقی هستیم، اتفاقی که در این دو قسمت هم کم و بیش شاهد آن بودیم، اما فارغ از نوعِ پایان‌بندی، آنچه اهمیت دارد این است که این غافلگیری و تعلیق‌ها تا کجا ادامه دارند و آیا قصه می‌تواند پاسخگوی ابهامات ایجاد شده در طول داستان باشد؟

متن تحلیل “آخرین خبر” را بخوانید:

علاوه بر شهاب حسینی که چهره نسبتاً تازه‌ای را از او در قامت وکیل در این سریال دیدیم، امیر آقایی یکی دیگر از بازیگرانی است که نه چندان متفاوت اما با لحظات قابل توجهی که خلق کرده در گناه فرشته حضور دارد.
می‌توان گفت آقایی در دو قسمت پانزدهم و شانزدهم به مثابه نقطه عطفی در روند سریال عمل کرد. در میان انبوهِ شخصیت‌های پر نقد سریال «گناه فرشته»، نوید عشیری با بازی امیر آقایی، یکی از اتفاقات قابل توجه این سریال است که گاهی به کمک نجات ریتم و فضای این اثر می‌آید.

در دو قسمت پانزدهم و شانزدهم سریال، شاهد کمرنگ شدن نسبی حضور شهاب حسینی در نقش حامد تهرانی و شخصیت محوری داستان هستیم، در غیاب او  نوید عشیری با ظرافتی که در بازی امیر آقایی وجود دارد، بیش از بیش به چشم می‌آید و این جای خالی را تا اندازه‌ای پر می‌کند.

گویی با کنار رفتن حامد، دریچه‌ای به سوی اعماق وجود نوید گشوده می‌شود و تماشاگر، لایه‌های پنهانِ شخصیت او را کشف می‌کند. شخصیتی که البته ظرافت آن گاهی دستخوش هیاهیوی اغراق آمیزی که کم‌و‌بیش در برخی کاراکترها وجود دارد، می‌شود. در این میان، سکانس جدال لفظی نوید با مهتاب (لادن مستوفی) در قسمت شانزدهم، از موارد مثال‌زدنی این قسمت‌ها است. هر چند که آقایی در تلاش است تا این هیاهو‌ها را به حداقل برساند اما گویا باز هم در بعضی بخش‌ها گریزی از آن ندارد.

امیر آقایی در این سریال، نقشی را ایفا می‌کند که در ظاهر، فردی قدرتمند و ثروتمند به نظر می‌رسد. با این حال، در لایه‌های زیرین شخصیت او، شاهد انسانی زخمی و بازنده هستیم که از فقدان عشق و فرصت‌های از دست رفته رنج می‌برد، شخصیتی که آقایی با ظرافت سعی در به تصویر کشیدن این تضاد درونی در آن دارد و به دنبال آن است که حسرت و استیصال نوید را به مخاطب القا کند. هر چند که در برخی از سکانس‌ها، بازی آقایی به سمت اغراق و هیاهو گرایش پیدا می‌کرد و ظرافت‌های بازی او تحت شعاع قرار می‌گیرد.

یکی دیگر از سکانس‌های این دو قسمت، جدال لفظی نوید عشیری (امیر آقایی) با مهتاب (لادن مستوفی) بود. در این سکانس، شاهد تلاش قابل توجه امیر آقایی برای انتقال طیف وسیعی از احساسات، از خشم و نفرت تا استیصال و پشیمانی، بودیم. بازی زیرپوستی او در این سکانس عمقِ فاجعه‌ای که نوید به واسطه انتخاب‌های غلط خود به آن دچار شده را به تصویر می‌کشد.

سینماروزان: ورود کاراکتر واعظ به سریال گناه فرشته، شائبه های جدی شکل داده درباره شباهت او با ماشالله شمس الواعظین از روزنامه‌نگاران موسوم به اصلاح طلب که به جز مشارکت در تاسیس مجله کیان از موسسان روزنامه های جامعه، توس، نشاط و عصر آزادگان بود که همگی توقیف شدند.

در قسمت‌ چهارم سریال گناه فرشته به کارگردانی حامد عنقا، کاراکتری به نام محمود واعظ وجود دارد؛  شخصیتی که روزنامه‌نگاری قدیمی است و به خاطر گزارش‌های ضد جریان فساد اقتصادی و سیاسی در هزارتویی افتاده که او را از کار روزنامه‌نگاری برحذر داشته.

محمود واعظ در سریال به دنبال خروج از ایران است که با توطئه ‌ای به قتل می‌رسد و مرگ او خودکشی نشان داده می‌شود!

کارگردان‌ در این سریال سعی کرده تا حدودی به نشان دادن شرایط سخت کار روزنامه‌نگارانی بپردازد که نمی‌خواهند همرنگ جماعت شده و صرفا کپی‌پیست کنند بلکه دغدغه آگاهی‌ بخشی دارند و می‌خواهند ولو در حد یک قدم، رو به جلو بروند.

حامد عنقا کارگردان با گریم جاافتاده مهدی احمدی و تاکید بر پیپی که همیشه به همراه دارد، و انتخاب نام واعظ برای او به دنبال شباهت‌سازی بین زندگی حرفه‌ای ماشالله (محمود) شمس الواعظین و این کاراکتر بوده؟ قتل عجیب او در سریال نشانه چیست؟ آیا این تلنگری به موضوع قتل‌های زنجیره‌ای است؟؟

سینماروزان/حامد مظفری: سریال سازی در شبکه خانگی تفاوتی با سریال سازی در تلویزیون ندارد، اگر سریال ساز حرفه ای در رأس کار باشد و بدبختی مبتلابه سال‌های اخیر هم تلویزیون و هم شبکه خانگی آن بود که گهگاه تصمیم گیرندگان حتی سریال‌سازان حرفه ای را نمی‌شناسند چه برسد که با آنها کار کنند.

سریال #گناه_فرشته اگر توانسته در همین ابتدا به قاعده “چک اول را محکم زد”، مخاطب را تشنه‌ی تماشا کند فقط و فقط به خاطر همان عقبه سریال سازی حامد عنقاست که زمانی می‌نوشت و بعدتر تولید می‌کرد و حالا، کارگردانی.

حامد عنقا لقمه را دور سرش نمی چرخاند و کاملا با اسلوب کلاسیک داستان‌گویی ارسطویی می‌نویسد و آغاز و میانه و پایان را حفظ می‌کند و ابایی هم ندارد که کارهایش عامه‌پسند تلقی شود و همین عامه‌پسند بودن است که از پدر تا آقازاده و اکنون گناه فرشته را دیدنی می‌کند وگرنه ملودرام های با خط و ربط جنایی و مایه های مهیج که هزاران بار تولید شده و باز هم می‌شود.

عنقا برای عامه می نویسد و می‌سازد و عامه هم بیش و کم سریال‌هایش را دوست دارند و حتی وقتی در حضیض رسانه ملی، سریالی کاملا فیلمفارسی‌طور مثل بر سر دوراهی را با حداقل‌ها ساخت باز سریالش عامه‌پسند شد و فقط در یک فقره چقدر درست از بازیگر فهیمی مثل حمید گودرزی-که خیلی‌ها تمام شده‌اش می‌دانستند- در جای خوب استفاده مطلوب کرد. همان طور که در گناه فرشته بعد از مدتها شاهد بازی های خوب از شهاب حسینی و لادن مستوفی هستیم که بسیاری آنها را غرق تکرار می‌دانستند؛ متن کلاسه شده، بازیگران باتجربه مثل مهدی سلطانی و فخرالدین صدیق شریف را هم سر ذوق آورده که خرق عادت پیشه کنند…

سریال گناه فرشته ملودرامی است که هم به کرایم(جنایی) و هم تریلر(مهیج) پهلو می‌زند ولی ذاتی سنتی دارد و هوشمندانه نزاع‌های زناشویی ایرانیان گرفتار در میان دیده‌های شرق و شنیده‌های غرب را به سُسی مطلوب برای خوش طعم کردن فضاهای زمخت جنایت بدل کرده و اینها ریشه دارد در آن سنت عامه‌پسندی که از شاپور آرین نژاد و رجبعلی اعتمادی و ارونقی کرمانی تا فهیمه رحیمی و نسرین ثامنی و… در آن محصول خلق کردند.

عنقا چک اول را در گناه فرشته محکم زده و هدف گذاری اش در تولید سریال عامه‌پسند استاندارد-تاکید میکنیم سریال عامه پسند نه مثلا فیلم شبه‌آوانگارد و هنروتجربه‌نمایی- با حمایت فیلیمو به هدف نشسته و البته تجربیات ژورنالیستی‌ عنقا هم باعث شده هم در متن و هم در حاشیه اثر، خیلی خوب مهره‌ها را بازی دهد؛ درست مثل دوران سردبیری اش در صبا که با شناخت قبلی از افراد، آنها را فقط مسئول کاری می‌کرد که بلدند و با جدیت هم پشت آنها بود. او می‌خواست یک روزنامه عامه‌پسند استاندارد ارائه کند و تا بود، آبرودار بود و حالا هم تلاش میکند سریال‌های عامه‌پسندش از بی‌آبرویی بری باشند.

سینماروزان/مهدی فلاح: در آستانه پخش سریال «گناه فرشته» به نویسندگی و کارگردانی حامد عنقا، از لوگوی این سریال رونمایی شد.

لوگوی «گناه فرشته» توسط مهدی میرباقری گرافیست و نقاش مدرنیست مطرح کشور که پیش از این لوگو «آقازاده» را نیز طراحی کرده بود، آماده شده است.

نشان نوشته سریال در قالب تایپوگرافی نستعلیق طراحی شده و به سادگی با یک رد خون غلیظ به اتفاقاتی که خواهید دید اشاره دارد.

میرباقری طراح گرافیک و مدیر هنری تبلیغات سریال‌های «آقازاده»، «جیران»…. و مدیر هنری و تبلیغات سه دوره جشنواره فیلم فجر، فیلم سلامت، فیلم تصویر دهم و … بوده است.

«گناه فرشته» به کارگردانی حامد عنقا یک ملودرام اجتماعی است که از جمعه ۱ دی ماه ساعت ۸ به صورت اختصاصی از فیلیمو پخش خواهد شد.

سینماروزان/محمد شاکری: مرتضی پورصمدی فیلمبردار باسابقه در ۷۱ سالگی درگذشت.

مرتضی پورصمدی متود ۱۳۳۱ در همدان و فارغ‌التحصیل رشته فیلم‌برداری از مدرسه عالی تلویزیون و سینما بود. او در سه حوزه فیلم‌های مستند، فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی مدیر فیلمبرداری بوده و در برگزاری نمایشگاه عکس نیز دستی بر آتش داشته است.

فیلم‌های سینمایی گیلانه، دایره زنگی، هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند، هویت، روایت سه‌گانه (اپیزود رخشان بنی‌اعتماد) و یک گزارش واقعی از جمله فیلم‌هایی است که او در فیلمبرداری آن‌ها نقش داشته است.

مدیریت فیلمبرداری فیلم #ساکن_طبقه_وسط که جزو آثار پرپلان و پرشخصیت و پرلوکیشن سینمای ایران بوده را نیز پورصمدی برعهده داشت و سوابق او در نقاشی باعث شد نماهایی زیبا برای این فیلم ضبط کند.

پورصمدی مدیر فیلمبرداری فیلم-سریال تاریخی-موزیکال #آشوب ساخته کاظم راست گفتار هم بود و سعی زیادی کرد که در تعامل با کارگردان، جلوه هایی تازه از گونه تاریخی را برای سینمای ایران به نمایش بگذارد.

همچنین سریال‌های مزد ترس، مدار صفر درجه و حیرانی نیز از جمله سریال‌های تلویزیونی است که تصویربرداری آن‌ها برعهده پورصمدی بود.

او به واسطه سال‌های فعالیت حرفه‌ای، جوایز مختلفی را در حوزه فیلمبرداری به دست آورد که از آن جمله سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری برای فیلم #شبانه‌روز در جشنواره فجر۲۷ بود.

پورصمدی که از محترم‌ترین فیلمبرداران سینمای ایران بود و ابایی نداشت از تعامل با جوانان و انتقال بی چشمداشت تجربیات خود به آنها سرصحنه فیلمبرداری سریال خانگی #گناه_فرشته به تهیه‌کنندگی حامد عنقا دچار سکنه قلبی شد و بعد از انتقال به بیمارستان، مرحوم شد.

مرتضی پورصمدی داماد ابراهیم قنبری مهر از نوازندگان و سازندگان ساز بنام موسیقی سنتی و از شاگردان خلف ابوالحسن صبا بود.