سینماروزان: علیرضا داوودنژاد بعد از اکران «فراری» در نوروز امسال به تازگی ساخت قسمت دوم «مصائب شیرین» را در انگلستان پشت سر گذاشت. «فراری»داوودنژاد هرچند بخاطر اتفاقات زمستان سال قبل تاریخ مصرفش اندکی منقضی شد اما به واسطه آن که می کوشید بی چرک نگاری متداول در سینمای اجتماعی، تصویری از اختلاف طبقاتی موجود در جامعه نشان دهد محصولی قابل تأمل است.

داوودنژاد در گفتگویی که با تینا جلالی در «اعتماد» داشته با صراحت از تلاشش برای نمایش اختلاف طبقاتی در «فراری» دفاع کرده و حتی ریشه های شکل گیری «فراری» را برخورد نزدیکش با تبعیضها دانسته است. داوودنژاد بیان داشت: چند سال قبل كه ماشين‌هاي ميلياردي هنوز روي‌شان آنقدر باز نشده بود و زياد آفتابي نمي‌شدند روزي از پل مديريت عبور مي‌كردم و دنبال دارو بودم. ماشينم را گوشه‌اي پارك كردم و مي‌خواستم از عرض خيابان عبور كنم تا در آن سوي چهارراه به داروخانه بروم. ناگهان چشمم به يك ماشين عجيب غريب چندميلياردي افتاد كه پشت چراغ‌قرمز ايستاده بود و دور او را انبوهي از گداها گرفته بودند. از بچه‌هاي كوچك گرفته تا چند مرد و يكي دو زن بچه در بغل ، دور ماشين مي‌چرخيدند و سراغ راننده مي‌رفتند و با التماس مي‌خواستند به او گل و فال حافظ و دستمال‌كاغذي و اسباب‌بازي و چيزهاي ديگر بفروشند، يكي هم براي او اسپند دود مي‌كرد و دور ماشينش مي‌چرخاند. براي من صحنه‌اي عجيب و غيرمنتظره بود. انگار زمان برايم متوقف شد و تمام اتفاقات سي، چهل سال گذشته جلوي چشمم رژه رفت. انقلاب، مشت‌هاي گره‌كرده، تيراندازي، مرگ بر شاه، پنجه‌هاي خونيني كه بر ديوارها حك مي‌شد، جنگ، حمله‌هاي هوايي، موشكباران، رژه تابوت‌ها، تحريم‌ها، زندگي كوپني، صف‌هاي طويل و ملال‌آور انتظار خريد، رنج ملت و… ازنظرم گذشت. ما انقلاب كرديم كه به اينجا برسيم؟ (لحظاتي عليرضا داوودنژاد سكوت مي‌كند)

این کارگردان ادامه داد: ما انقلاب كرديم كه به عدالت اجتماعي برسيم، محروميت‌زدايي كنيم، به جامعه‌اي برسيم كه فاصله فاحش طبقاتي در آن نباشد، جامعه‌اي كه انسان در آن تحقير نشود و به ايراني احترام گذاشته شود! حالم بد شد. رو برگرداندم و راه افتادم. خواستم از خيابان رد شوم كه چراغ سبز شد و ازقضا همان ماشين در حال حركت به من رسيد در يك‌لحظه ما رودرروي هم قرار گرفتيم من با سرعت پريدم و از جلوي ماشين او رد شدم و خودم را به جدول وسط خيابان رساندم. راننده ماشين ميلياردي ترمزي كرد و سر من فرياد زد كه داري قرمزو مي‌ري! من هم فرياد زدم خودت صبح تا حالا چه كار مي‌كردي؟ و او درحالي كه از من دور مي‌شد، فرياد كشيد و گفت: دزدي…! ميخكوب شدم وهمان جا بالاي جدول ماندم و درحالي كه دور شدن آن ماشين فضايي را تماشا مي‌كردم و پاسخ گستاخانه راننده در ذهنم طنين‌انداز بود فيلم فراري را ديدم و ايده آن در ذهنم نقش ‌بست.

داوودنژاد با اشاره به اینکه حقارت اول از همه جوانان را نومید میکند بیان داشت: بيشترين صدمه را از گرفتاري‌هاي موجود و شكاف طبقاتي كه به آن مبتلا شده‌ايم جوان‌ها متحمل مي‌شوند. درحالي كه انبوه مردم در محروميت به سر مي‌برند و با مشكلات زندگي مي‌كنند و زير امواج سنگين تبليغات كالاهاي رنگارنگ ماهواره‌ها و شبكه‌هاي مجازي قرار دارند، بيشترين صدمه و لطمه متوجه چه كساني مي‌شود؟ معلوم است كه جوان‌ها آسيب روحي بيشتري مي‌بينند. جوان‌ها جيب‌شان خالي اما دل‌شان پر است از آرزو و چشم‌ها و گوش‌ها و قلب‌هاي‌شان در معرض امواج تبليغات وسوسه‌انگيز انواعي از كالاهاي گران‌قيمت است و جلوي چشم‌شان مي‌بينند كه يك اقليت بدون هرگونه توجيه منطقي و قانوني از ثروت‌هاي نجومي و امكانات رفاهي خارج از استاندارد برخوردار هستند درحالي كه آنها در محروميت و بي‌پولي و بيكاري و فقر دست‌وپا مي‌زنند. اگر پدر و مادرها رنج اين مشكلات را مي‌برند جوان‌هاي ما از اين وضعيت عميقا صدمه روحي و رواني مي‌بينند.

علیرضا داوودنژاد با بیان اینکه در «فراری» و با قرار دادن پیکان در کنار فراری کوشیده فاصله طبقاتی را نشان دهد اظهار داشت: فاصله بين «فراري» و «پيكان» دهه شصت درواقع فاصله بين مردم محروم جامعه و اقليت برخوردار و مرفه امروز را نشان مي‌دهد. پيكان دهه شصت يعني شرايط جنگي و سختي كه در سال‌هاي شصت پشت سر گذاشتيم و دشواري‌هايي كه تحمل كرديم. اين پيكان فاصله را بهتر نشان مي‌دهد.

سینماروزان: هرچند در تمام مدت زمان اکران رسمی «فراری» این فیلم با حداقل تبلیغات و هیاهو روی پرده بود و در نهایت نیز قعرنشین اکران نوروزی شد اما به تازگی و دو ماه بعد از آغاز اکران فیلم در اعتراض به آنچه توهین به مردمان گیلان خوانده شده نمایش «فراری» در سینماهای گیلان ممنوع اعلام شده است.

به گزارش سینماروزان دلیل این اعتراض چیست؟ تصویرسازی «فراری» از یک دختر نوجوان گیلانی که به عشق سلفی با یک فراری به تهران آمده و با یک راننده-رزمنده سابق روبرو میشود که بنا دارد به او در رسیدن به فراری کمک کند؟؟

کامبوزیا پرتوی نویسنده «فراری» که خودش زاده گیلان است درباره ماجرای اعتراض گیلانیها به «فراری» بیان داشت: حقیقتش زمان نگارش فیلمنامه «فراری« اصلا فکرش را هم نمی‌کردم که این فیلم با چنین واکنشی روبه‌رو شود. در واقع فیلمی چون «فراری» باید تقدیر شود تا این‌که مورد اعتراض قرار گیرد. البته من از واکنش‌هایی که شما از آن صحبت می‌کنید، بی‌خبرم. اما اگر چنین باشد و این اعتراض‌ها صحت داشته باشد، به نظرم نمی‌توان دلیلی برایشان برشمرد جز تعصبات الکی و بیهوده. البته به نظر می‌رسد این فیلم بهانه و وسیله‌ای شده برای اعلام حضور و خودنمایی عده کم‌شماری که در همه حال فکر می‌کنند تمام حق با آنهاست و دیگران از حق بی‌نصیب باید بمانند.

کامبوزیا پرتوی در این اعتراض نکات مثبتی هم می‌بیند: همچنین باید توجه داشت که بسیار خوب است فیلم‌ها باعث شود افراد به یاد خود بیفتند؛ دریابند و تأملی کنند که چه بودند. خود را فراموش و گم کرده‌اند؛ این تلنگرها باعث می‌شود خود را به یاد آورند.

سینماروزان: با گذشت دو ماه از آغاز سال و قعرنشینی «فراری» در اکران نوروزی همچنان حرف و حدیث درباره شکست این فیلم فراوان است؛ علیرضا داوودنژاد کارگردان فیلم نفروختن فیلم را تقصیر پخش‌کننده‌اش هدایت فیلم انداخت و محسن تنابنده بازیگر فیلم از درگیریهای مالکیتی فیلم که ناظر به اختلافات مجید مدرسی و جهانگیر کوثری است به عنوان دلیل شکست نام برد.

جهانگیر کوثری تهیه کننده «فراری» با اشاره به صحبتهای متناقض درباره شکست تجاری فیلمش به «آرمان» بیان داشت: تنابنده که صلاحیت اظهارنظر راجع به این قضیه{چرایی شکست در اکران} را ندارد چون اصلا در جریان نیست که کلیت موضوع از چه قرار است. ایشان بازیگری است که آمده، بازی کرده و پولش را هم گرفته و رفته و دیگر هم در اکران‎های مردمی و باقی قضایا نیامده است. ایشان حتی باقیمانده پولش را به‌همراه بهره‎اش دریافت کرده.

وی ادامه داد: آقای تنابنده، ستاره سینما نیست و تا امروز هم فیلم‎هایش چندان نفروخته. «پایتخت» شرایط دیگری دارد. ما هم فکر می‎کردیم نمایش «پایتخت» برای ما تبلیغ به حساب می‎آید، اما مردم ترجیح دادند به سینما نیایند و در خانه‎شان، لباس راحت بپوشند و تخمه بشکنند و تنابنده را ببینند. یک خانواده اگر سینما می‌آمد، باید پول 4 تا بلیت 15‌هزار تومانی را متقبل می‎شد که این رقم با خوراکی و هزینه ایاب‎وذهاب، برایش سنگین تمام می‎شد. این اتفاق نشان داد که ماهیت کار در تلویزیون، با ماهیت کار در سینما فرق دارد و تنابنده هنرپیشه سینما نیست.

کوثری درباره دلایل شکست تجاری «فراری» اظهار داشت: در مورد عدم اکران «فراری» طی یک سال‎ونیم اخیر باید بگویم آقای سرتیپی، یک قراردادی را با آقای شایسته نوشته بود که باید امضا می‎شد تا ما بتوانیم فیلم را به سرگروهی کورش اکران کنیم، اما ایشان این قرارداد را یک سال‎ونیم امضا نکرد. درحالی‎که اگر ما پخش فیلم را به آقای سرتیپی می‎دادیم، ماجرا الان جور دیگری بود. به هر جهت «هدایت فیلم» برای آقای سرتیپی، یک رقیب محسوب می‎شود و شاید این موضوع، وی را ناراضی کرده بود. حوالی عید، 16 فیلم، نامزد اکران نوروزی شدند. سه روز مانده به اکران فیلم‎ها، مشخص شد که ما را به گروه ماندانا انتقال داده‎اند یعنی فیلمی که کاندیدای 8 سیمرغ از جشنواره بود و 4 سیمرغ را هم برد، فیلمی که الفبای سینمای درست در آن رعایت شده بود، پس از یک سال‎ونیم، با فیلم‎های مبتذل و سخیف یکی کردند و سه روز مانده به اکران، به ما گفتند شما بروید گروه ماندانا. حتی خود آقای اشرفی (مدیر سینما ماندانا) نمی‎خواست به‌عنوان سرگروه حضور داشته باشد. در آن شرایط، به جای اینکه مدیر پخش فیلم به شورای صنفی برود، من خودم رفتم و دیدم یک قرارداد دوهفته‎ای برای ما در گروه ماندانا نوشته‎اند.

این تهیه کننده با اشاره به تبعیض در برخورد با محصولات سینمایی در تلویزیون بیان داشت: وقتی شما پشت‎صحنه یک فیلم را نیم‎ساعت در تلویزیون پخش می‎کنی و حاضر نیستی 20 ثانیه تیزر برای فیلمی که مورد تایید نظام است، بروی، آیا این تبعیض نیست؟ شما وقتی چهره یک نفر را در فیلم سانسور می‎کنید و اجازه نمی‎دهید چهره‎اش در تیزر چند ثانیه‎ای پخش شود، آیا این تبعیض نیست؟ ما نگران این چیزها هستیم و به این مسائل اعتراض می‎کنیم. طبیعی است که من یا خانم بنی‎اعتماد یا باران باید معترض باشیم. آیا درست است که چشم‎هایمان را ببندیم و تنها دنبال منافع خودمان باشیم؟ برویم پول‎ها و دستمزدهای کلان بگیریم و فلان کمدی را به جنگ داعش تبدیل کنیم. می‌شود چنین کارهایی را هم کرد اما ما نمی‎توانیم.

این تهیه کننده ادامه داد: ما ماندیم و گروه ماندانا و 14 سینمایی که به ما دادند. طبیعی است که فیلم نمی‎فروشد. حالا می‎خواهیم تبلیغ کنیم. برای این کار، تمام صحبت‎ها و برنامه‎ریزی‎ها را با شهرداری انجام دادیم که ناگهان شهردار استعفا داد. رفتیم سراغ تلویزیون تا تیزر بگیریم، گفتند باید فیلم را ببینیم. حالا چند روز مانده به عید، ما مشغول این زمینه‎چینی‎ها برای تبلیغات بودیم که «فراری» اکران شد. به این فیلم سمی دادند که به مرور زمان، خورد و مرد. این ناعدالتی در نتیجه کسانی است که مسئول هستند. من یک سال‎ونیم به آقای ایوبی التماس کردم که بگذار این فیلم اکران شود و اگر اختلافی وجود دارد، بعدا می‎توانیم آن را حل کنیم، اما جرأت نداشت و ترسید. به آقای حیدریان نامه نوشتم که بیایید این فیلم را تا زمانش از دست نرفته، اکران کنیم و اگر اختلافی وجود دارد، بعد از اکران می‎نشینیم و آن را حل می‎کنیم. من به آقای داروغه‎زاده هم التماس کردم. 10 جلسه به ارشاد رفتم و صحبت کردم که این فیلم را اکران کنید چون دارد می‎سوزد. به‎وفور مزاحم آقای شاهسواری شدم و این نکته را به ایشان هم گوشزد کردم؛ کلی داور و حکم آورده شد و هر چه آنها گفتند، قبول کردیم تا فیلم اکران شود و نسوزد. حالا در این جریاناتی که ما با آقای داوودنژاد اختلافاتی پیدا کردیم، آقای سرتیپی رفته بود پشت قضیه و فیلم را اکران نمی‎کرد. من و آقای شایسته، مرتبا به آقای سرتیپی زنگ می‎زدیم که آقا چرا این قرارداد را امضا نمی‎کنی اما ایشان مدام وعده فردا را می‎داد؛ یک سال‎ونیم طول کشید تا آن فردا برسد و قرارداد را امضا کند اما این کار را نکرد و فیلم سوخت.

جهانگیری کوثری درباره اوضاع و احوال تلویزیون در سالهای اخیر گفت: مطمئن باشید تا کسی صددرصد تابع خواسته‎ها و برنامه‎ریزی‎های مدیران کلان تلویزیون نباشد، محال است بتواند دوام بیاورد. اینکه یکی در تلویزیون فعالیت دارد و ادای اپوزیسیون درمی‎آورد، یک عوام‌فریبی خاص و نوعی پوپولیسم است که اینها انجام می‌دهد. طرف، مجری برنامه هر روز صبح تلویزیون است، اما می‎خواهد ادای اپوزیسیون را دربیاورد. این یک بازی دروغ است. شما وقتی در تلویزیون ایران فعالیت می‎کنی، باید تابع تمام برنامه‎ریزی آنان باشی، خودشان هم این را می‌گویند. آنها طبیعتا بعد از 40 سال، اینقدر تجربه پیدا کرده‎اند که بتوانند این موضوع را مدیریت کنند. کسانی‎که با تلویزیون کار می‎کنند، صددرصد با اینها هستند و البته هیچ‌اشکالی هم ندارد. هر کسی دوست دارد هر چه را که می‌خواهد انتخاب کند.

کوثری با اشاره به روند فعالیت عادل فردوسی پور در «نود» بیان داشت: این یک نوع خاص است که شما آدم‎های درجه دو نظام را بزنی مثلا رئیس هیات فوتبال فلان استان را بیاوری روی خط و بگویی مثلا تو یک ماشین از پول اینجا خریده‎ای و به‎این‎ترتیب نابودش کنی، اما به خط قرمزهای نظام که نمی‎توانی نزدیک شوی. این انتخاب است و چیز بدی نیست. اینکه شما 15 سال در تلویزیون باشی و بهترین موقعیت و پول را به تو بدهند و آن وقت بخواهی آنجا ادای اپوزیسیون را هم دربیاوری، این یک دروغ و عوام‌فریبی است که اگر نکند بهتر است. مثلا وقتی نماینده مجلسی را روی خط می‎آورد که نمی‎داند فوتبال چیست و حالا آمده مدیرعامل فلان باشگاه شده و او را می‎کوبد یا علی کریمی را به جان یکی دیگر می‎اندازد، این درست نیست. او به آدم‎های درجه دو حمله می‎کند چون نمی‎تواند به اصلی‎ها نزدیک شود. حتی ببینید به بحث ورود دختران به ورزشگاه که باز آن هم یک بحث ثانویه و فرعی است هم ورود نمی‎کند. ما خیلی بحث‎ها و مشکلاتی در فوتبال داریم که نمی‎تواند و محال است به آن نزدیک شود مانند دخالت عوامل بزرگ دولتی و نظامی در فوتبال. آیا می‎تواند راجع به این موضوع حرف بزند؟ اما چون می‎خواهد محبوبیت مردم را به دست بیاورد و چون عوام نمی‎توانند بفهمند نوع رفتار خاص او را، بنابراین آنها را به سمت دیگر می‎برد. به اصغر فرهادی بابت دریافت کن تبریک می‎گوید. این عوام‌فریبی است مثل احمدی‎نژاد که می‎رفت در روستاها و پول نقد به مردم می‎داد که یک پوپولیسم آشکار بود. البته من عادل را خیلی دوست دارم و بچه خوبی است. نمی‎خواستم اسم بیاورم اما چون شما گفتید، من هم ورود کردم. در شرایط امروزی، وجود عادل غنیمتی است.

جهانگیری کوثری درباره سالهای فعالیت خودش در صداوسیما گفت: من هیچ‎وقت استخدام تلویزیون نبودم اما تنها کسی بودم که آن زمان می‎توانستم راجع فوتبال صحبت کنم. کمتر کسی این پدیده را می‎شناخت اما من، هم بازی کرده بودم، هم تحصیلاتش را داشتم و هم روزنامه‎نگار بودم؛ همه این مراحل را گذرانده بودم و طبیعتا نمی‎توانستند بهتر از من انتخاب کنند. من ممنوع‎التصویر بودم اما فینال جام‎جهانی را با صدای من پخش کردند. آن‎موقع شرایط به این ترتیب نبود اما با آن وضع، من هم‎چنان حرف داشتم مثلا اجازه پخش مستقیم را نمی‎دادند و با سیاست‎هایشان نمی‎خواند اما با همان محدودیت‎ها، طی آن سال‎هایی که من در تلویزیون بودم، یک کلمه انحراف و حتی اشتباه نداشتم. کارم را به شکل صادقانه انجام دادم و همیشه هم در خدمت بودم و هر وقت هم که به من کار دادند، با تمام وجودم آن کار را انجام داده‎ام. با وجود کمبودها، گمان می‎کنم حتی یک اشتباه هم نداشتم. زمانی که من برنامه زنده جام‎جهانی را داشتم، آقای منتظری که نائب امام بودند، نمی‎توانستند برنامه مستقیم بروند اما من مستقیم می‎رفتم چون تااین‎اندازه به من اطمینان داشتند و من هم امتحان خودم را پس داده بودم و هیچ‌سوءاستفاده از موقعیتی که داشتم، به عمل نیاوردم تا آن روزی که در تلویزیون بودم و فینال 94 بین برزیل و ایتالیا را گزارش کردم و بعد هم سربلند بیرونم کردند.

سینماروزان: علیرضا داوودنژاد که در دولت دوم محمود احمدی نژاد با بلندگوی سبزی فروشان مقابل خانه سینما پلمب شده، فیگورهای خواستنی گرفته بود در دولت اول حسن روحانی تا حضور در معاونت آموزشی مدرسه سینمای دست‌ساز رییس معزول سازمان پیش رفت.

به گزارش سینماروزان داوودنژاد در اکران اول نوروز امسال «فراری» را روی پرده داشت که با فروشی کمی بیش از نیم میلیارد، عنوان شکست خورده ترین فیلم اکران نوروزی را به خود اختصاص داد.

داوودنژاد به تازگی نامه ای به دونالد ترامپ رییس جمهور ایالات متحده نوشته و مدعی شده اگر ترامپ آمادگی خود را برای خلع سلاح هسته ای اعلام کند او شخصا پرچم آمریکا را در میدان آزادی تهران نصب خواهد کرد.

متن نامه داوودنژاد را بخوانید:

 آقای ترامپ!

ملت بزرگ آمریکا، با هنرمندان، ورزشکاران و دانشمندان خود به هر چه که بخواهد میرسد و به ارعاب،تهدید و آزار ملت‌های دیگر احتیاجی ندارد.

ملتی که مردم جهان، در همه جا برای خرید،کالاهای او صف می‌بندند،ملتی که هنرمندان آن در قلب ملت ها جا دارند و ملتی که ورزشکاران آن به بشر سلامتی و تحرک می بخشند؛ چه احتیاجی دارند که برای ملت‌های دیگر کج‌خلقی کنند یا به روی آنها اسلحه بکشند.

آنچه امروز بشر به آن نیاز دارد و برای رسیدن به آن هر چه را دارد در طبق اخلاص می‌گذارد، روئیت پذیر شدن الگوهای زیباشناختی زیستِ انسانی است.

شاید باورتان نشود اما روزی کارخانه‌های اسلحه‌سازی آمریکا، تغییر کاربری می دهند و نیروهای خوش‌قریحه، متخصص و خلاق خود را به کار آبادانی و ارتقاء کیفیت زندگی همه ابناء بشر می‌گمارند. ملت آمریکا که  آمیزه‌ای از همه ملت‌های جهان است، پرچمدار محبت و احترام به نوع بشر خواهد شد و با پیشگام شدن در نابودسازی تسلیحات هسته‌ای راه تازه‌ای پیش پای دوستی و صلح جهانی باز خواهد کرد. باید قدر این ملت بزرگ را دانست و محبوبیت و احترام را به اصلی‌ترین نماد هر کشور یعنی پرچم آن بازگرداند.

من به‌ عنوان یکی از هنرمندان کشور ایران، قول می دهم که با پیش‌قدم شدن شما برای عاری ساختن جهان از تسلیحات هسته‌ای، شخصا پرچم آمریکا را در میدان آزادی تهران به اهتزاز در آورم.

به امید فرا رساندن آن روز برای شما موفقیت آرزو می‌کنم.

سینماروزان: جهانگیر کوثری نوروز امسال به عنوان تهیه کننده فیلم «فراری» را روی پرده داشت؛ فیلمی به کارگردانی علیرضا داوودنژاد که به دلایل مختلف نتوانست فروش معقولی داشته باشد و شکست خورده اصلی اکران نوروزی شد.

به گزارش سینماروزان جهانگیر کوثری در یکی از معدود گفتگوهای تفصیلیش پیرامون «فراری» که با «قانون» انجام شده کوشیده هم درباره علل فروش پایین فیلمش سخن گوید و هم نقدهایی صریح ارائه کند بر تبعیضهای موجود در رسانه ملی و ارگانهایی که با بریز و بپاش به فکر حذف بخش خصوصی از سینما هستند.

متن کامل گفتگوی کوثری را بخوانید:

چرا «فراری» بعد از دو سال اکران شد؛ دلیل این تاخیر چه بود؟

فيلمبرداري «فراري» در دي انجام شد و در سال اول نياز به فصلي برای گرفتن مونولوگ ها داشتیم و در نهايت فیلم نتوانست به جشنواره آن سال برسد اما براي جشنواره سال بعد فيلم آماده شد، به جشنواره آمد و كانديدای هشت جايزه هم شد و چهارجايزه اصلي ازجمله بهترين كارگرداني، بهترین بازیگر مرد، بهترین فیلمنامه و بهترين صدابرداری را دریافت کرد. بعد از جشنواره تلاش کردیم در نوروز فیلم را اکران کنیم اما امکانش فراهم نشد، بنابراین منتظر فرصت بهتر ماندیم. در این بین به ماه مبارک رمضان و محرم و بعد هم به تعطیلات خرداد برخوردیم؛ در نهایت به اين نتيجه رسيديم كه نوروز بهترين زمان براي اكران است. در آن زمان سينما از نظرمن ريزش كرده بود، شرايط منطقه بدتر شده بود، قيمت دلار بالا رفته بود،داعش هم حرکت مذبوحانه ای را در ایران انجام داده بود و همه این ها بر سينماروها تاثير گذاشت و دركل ميزان فروش فيلم ها پايين آمد. این ریزش حتی برای فیلم‌های نوروز امسال مانند «لاتاری»، «به وقت شام»، «لونه زنبور» و… که برای‌شان پیش بینی فروش 20 يا 30 ميليارد شده بود هم اتفاق افتاد. ما تصور مي‌كرديم نوروز بهترین فصل اکران است اما در اين ميان يك اشتباه تاكتيكي هم شد؛ ما فكر مي كرديم سریال «پايتخت» پخش مي‌شود و برای فیلم تبلیغ محسوب می‌شود و مردم برای دیدن محسن تنابنده به سینماها می آیند اما برعكس شد؛ به اين دليل كه مردم بدون اينكه هزينه بليت بدهند، در خانه نشستند وسریال پایتخت را از تلويزيون نگاه کردند. برخلاف تصور ما، پایتخت برای ما تبلیغ منفی بود.

چرا تبلیغات تلویزيونی برای «فراری»، برخلاف سایر فیلم هایی که در نوروز اکران شد، بسیار محدود است؟

به دليل رقابت 16 فيلم سینمایی برای اکران در نوروز، فرصت تبلیغات پیش نیامد و در آخرین روزها شانس اکران برای فراری فراهم شد و تبليغ تلويزيوني آنچنانی هم برای «فراری»فراهم نشد و ما از ماراتن رسيدن به تبيلغات جامانديم. به تازگی مجوز اکران گرفته بودیم و تا آمدیم تبلیغات کنیم، فیلم اکران شد و به اعتقاد من زمان هم یکی از عوامل عدم موفقیت فروش «فراری» شد و درنهایت فیلم مهجور ماند. همان‌طور كه مي دانيد برای پخش تیزر در تلويزیون، ابتدا اصل فیلم باید در شورای صداوسیما دیده شود تا بتوانند 30 ثانیه از آن را به عنوان تبلیغ پخش کنند. تیزر هم اکنون از تلويزيون پخش می شود اما تیزر «فراری» با تيزرهايي كه براي «لاتاري» و «به وقت شام» پخش می‌شود، زمين تا آسمان فرق مي كند. براي مثال بین سريال «پايتخت» که بسیار پر بیننده است، تيزر «لاتاري» و «به وقت شام» پخش مي شد اما این امکان برای «فراری» کمتر بود.

آیا می توان گفت كه «فراری» نقد مستقیم فاصله طبقاتی است؟

شاید یک نوع نقد طبقاتی باشد و بیشتر به شرایط ظالمانه تقسیم ثروت در جامعه اشاره می‌کند. شرایط اقتصادی نابرابری برای جوانان در جامعه حاکم است. یک دختر جوان با رویای دیدن یک ماشین فراری، از شهرستان به تهران می آید و به یک سراشیبی غیر اخلاقی می افتد و خانواده هم در مقابل این جبر (تقسیم ناعادلانه سرمایه در جامعه) نمی تواند کاری کند و مادر از دختر خود دست می کشد و می گوید که او فرزند من نیست. شاید برای‌تان جالب باشد بدانید که اسم فیلم در ابتدا «آقازاده ها» بود اما من با مشورتی که با آقای داوودنژاد كردم، ترجیح دادم اسم فیلم به «فراری» تغییر کند. محتوا درباره آقازاده ها و رویاهای نسل امروز است. این موضوعات کمی حساس است و مسئولان نظام با چنین مسائلی چندان راحت نیستند و سعی می کنند فیلم هایی که مربوط به خودشان است و موضوع آن‌ها در آن مطرح می‌شود،پروبال دهند.

ساز و کار تبلیغات صداوسیما برای فیلم‌ها چندان مشخص نیست. در واقع همه فیلم ها به یک میزان از تبلیغات تلويزیونی بهره مند نمی‌شوند. این شرایط ناعادلانه، تا چه اندازه کار را برای تهیه‌کننده مستقل سخت می کند؟

طبق بررسی هایی که چند سال پیش در اتحادیه تهیه‌کنندگان داشتیم به یک آمار عجیب رسیدیم؛ پخش تیزرهای تلويزیونی یک فیلم می تواند 85 درصد مخاطب به دست بیاورد! یعنی تاثیر تلويزیون به این شکل است. طبیعی است اگر تیزر یک فیلم پخش شود این 85 درصد مخاطب را به دست می آورد اما برای پخش تیزر، شما باید از فیلترهای مختلفی عبور کنید. فیلم باید ساده و خنثی باشد، اجتماعی نباشد و به قول خودشان سیاه نمایی نکند. مهم است که نویسنده ،کارگردان و بازیگر اثر چه کسانی هستند؛ این ها نباید ممنوع التصویر باشند. تازه شما از این هفت خان که عبور کنید، تیزر پخش می شود. در مرحله بعدی باید دید تیزر قرار است در چه ساعاتی، در بین کدام برنامه ها و در کدام شبکه ها پخش شود؟ اگر خاطرتان باشد، صداوسیما هر روز یک ساعت برای فیلم سینمایی«چ» برنامه می‌گذاشت و به مناسبت های مختلف آن را پخش می کرد. پشت صحنه فیلم «ماجرای نیمروز» چندین بار از تلويزیون پخش شد اما ما برای فیلم «قصه ها» تنها به دنبال 30 ثانیه پخش بودیم که نشد. وجود این تبعیض ها، فیلم را زمین می زند. مگر چقدر می‌توان مقاومت کرد؟ تبلیغ فیلم از تلويزیون خیلی مهم است، حتی اگر از شبکه های «بی بی سی» یا «من و تو» باشد. متاسفانه در رسانه ملی تبعیض وجود دارد و اجازه هم نمی‌دهند که در تلويزيون های خارجی تبلیغات داشته باشیم. مگر چند فیلم می تواند قدرت «جدایی نادر از سیمین» را داشته باشند؟ مردم فیلم فرهادی را در مقابل فیلم ده نمکی قرار دادند و شروع کردند به تبلیغات.

این روزها شبکه های مجازی به قدرت خوبی در حوزه تبلیغات رسیده اند اما همچنان تلويزيون در حوزه تبلیغات موثرتر است.

در شبکه های مجازی، شما تماشاگران تخصصی را به تئاتر یا سینما دعوت می کنید. ما نباید تنها خودمان را نگاه کنیم که در پایتخت زندگی می‌کنیم و با هنر درگیر هستیم؛ فراموش می کنیم که هفت، هشت میلیون هم به احمدی نژاد رای داده اند! آن چیزی که بر روستاها و شهرستان های ما حاکم بوده، چیزی غیر از جو پایتخت است. شما نمی توانید آنجا حاکم شوید، چرا که جریان‌های دیگری حاکم هستند. هیچ کشوری در دنیا مثل اینجا نیست که تلويزيون دولتی در اختیار یک گروه خاص قرار بگیرد. دست کم چند شبکه شخصی وجود دارد که شما پول می دهید و تیزر را پخش می‌کنند؛ اینجا پول هم می‌دهیم اما پخش نمی کنند! در عین حال «فراری» برای نظام بی خطر بود؛ یک جاهایی بدشان نمی آمد که یک آقازاده را در فیلم بزنیم.

«فراری» تا چه اندازه با ممیزی رو به رو شد؟

باید بگویم هیچ سانسوری روی فیلم صورت نگرفت و حتی یک پلان هم از فیلم درنیاوردند. آقای کیانیان قرار بود نقش آن نمایشگاهی را باز کند. من خواهش کردم که ایشان افتخاری بیاید و یک یا دو روز برای ما بازی کند. به خاطر یک سری دلایل نشد و محمدرضا داوود نژاد انتخاب شد.

سینمای اجتماعی همواره برای مسئولان یک مشکل است. معمولا فیلم های اجتماعی به یک‌سری مشکلات برمی‌خورند؛ مثلا دیر اکران‌شدن آن‌ها و سال ها گذشتن از ساخت فیلم. این مساله در سینمای اجتماعی چقدر می‌تواند موضوع را برای مخاطب بیات کند؟

یک سری فیلم ها خوشایند نظام نیست و در عین‌حال نمی تواند آن ها را به طور مستقیم حذف کند، بنابراین با یک شیوه فرسایشی این فیلم ها را به زمان می سپارد و آثار در این دست اندازها آنقدر می مانند و از این اداره به ارگان می شوند تا در نهایت به نابودی می رسند؛ فیلم هایی مثل «عصبانی نیستم» یا «آشغال های دوست داشتنی»، «یک شب»و… چنین سرنوشتی پیدا می کنند. به قدری با این فیلم ها بازی می شود و نظرات متعدد می دهند که خود به خود دچار فرسایش و کهنگی می شوند. بعد از گذشت دو یا سه سال، اکران دیگر فایده ای ندارد. البته «عصبانی نیستم»، فیلمی بود که جای خودش را باز کرده و در جشنواره های خارجی نمایش داده شده است اما همه فیلم ها این امکان را ندارند و طبیعی است مسئولانی که در رأس امور سینمایی قرار می‌گیرند، باید خیلی قدرتمند باشند تا در مقابل ارگان هایی که در کار سینما دخالت می کنند، بایستند اما این اتفاق نمی‌افتد و در واقع زورشان نمی رسد. وقتی فیلمی پروانه ساخت و نمایش می گیرد و اکران می شود، امام جمعه ای در یک شهرستان کوچک با فیلم مخالفت می کند! این اتفاقات نباید بیفتند. اگر ما تابع قانون نباشیم دچار یک آنارشی و هرج و مرج می شویم که امروز شاهدش هستیم. یک سری فیلم‌ها توسط همین طرز فکرها و تنگ نظری ها نابود شدند. در جشنواره همین سالی که گذشت، بهترین بازیگر که با رای داوران انتخاب شده بود، در روز اهدای جایزه عوض شد. من فکر می کنم زمانی به موفقیت می رسیم که یک آدم قدرتمند در رأس امور سینمایی قرار بگیرد.

به نظر می رسد به‌گونه‌اي شغل تهیه کنندگی با سرمایه داری در سینمای ایران اشتباه گرفته شده است. می‌خواهم سوالي کلی بپرسم؛ متر و معیار تهیه کنندگی در سینمای ایران چیست؟ تهیه کنندگان سینما چقدر به دانش سینما اهمیت می دهند؟

ما مسیر رسیدن به یک تهیه کننده واقعی را در این 80-70 سالی که سینما آمده است، پیدا نکردیم. در هیچ دوره ای ما تهیه کننده واقعی با تحصیلات سینمایی در این رشته نداشتیم. تهیه کنندگی در سینمای ایران سنتی و تا حدی انتقالی است. هرکس پول داشته، از یک شغلی آمده و تهیه کننده شده است! در جامعه تهیه کنندگی همه نوع آدم داریم؛ از هر نوع صنفی که با سینما هیچ ارتباطی ندارند، حتی کارمند ارگان های دولتی. هیچ کدام از این ها معیارهای تهیه کنندگی سینمای امروز و نسبت سرمایه و هنر را نمی‌شناسند. طبیعی است که تهیه کنندگی به طور سنتی پیش رفته و تمام ارزش ها به همین شکل و بدون دخالت کسی جا افتاده است و همچنان سینما به حیات خودش با این تهیه کنندگان ادامه می دهد. شما در جامعه امروزی سینما از تمام صنف های سینمایی در حوزه تهیه‌کنندگی نیز می‌توانید نمونه بیاورید.این نوع نگرش، نوعی آشفتگی در صنف تهیه کنندگان به وجود آورده است. بالاخره مسئولان سینمایی باید یک روز تصمیم قاطع خود را گرفته و به آن عمل کنند و صنف تهیه‌کنندگان تنها اختصاص به تهیه کننده داشته باشد، نه شغل های دیگر سینمایی.

این روزها هرکسی که سرمایه دارد، وارد کار تهیه کنندگی می شود!

بله؛ این موضوع جا افتاده است در حالی که هرکدام از این‌ها یک مقوله جداگانه است. در بسیاری از حوزه های اقتصادی می‌توانید با سرمایه ورود کنید اما تهیه کنندگی سینما، نیاز به دانش، تحصیلات و تجربه دارد. شما باید چشم اندازهای اقتصادی را برای فیلم‌تان تعریف کنید. باید توجیه باشید که این فیلم قرار است چقدر برگرداند؟ 200 تهیه کننده به سینما می آیند که از این میان 190 نفر ورشکست می شوند و عده ای هم سر از زندان در می آورند. ما در سینمای ایران، تهیه کننده به معنای واقعی کم داریم. یک تهیه کننده واقعی به دنبال ساخت فیلم های مبتذل، سطحی و تکراری نمی رود چرا که او یک تعهد اجتماعی دارد و می خواهد با سینما یک خدمتی به جامعه کرده باشد. از دردها و تبعیض های جامعه سخن می گوید؛ این تفاوت یک تهیه‌کننده واقعی با کسی است که به دنبال سودجویی‌های شخصی می رود.

چه موضوعی باعث شد که شما کار تهیه‌کنندگی «فراری» را برعهده بگیرید. چه چیزی در این فیلمنامه بود که شما را جذب کرد؟

آقای داوودنژاد فیلمنامه ای به نام «آقازاده ها»، نوشته کامبوزیا پرتوی را به من داد. من پیشتر با کامبوزیا کار کرده و قلمش را می شناختم. فیلمنامه را خیلی دوست داشتم اما فکر کردم اسمش بیش از حد شعاری است و با مشورت‌هایی به «فراری» تغییرش دادیم. ما برای نقش اول به یک دختر نوجوان نیاز داشتیم که بعد از جست‌وجوهای فراوان به ترلان پروانه رسیدیم و پس از انتخاب چند ماه روی زبان گیلکی کار کرد. برای نقش راننده از ابتدا محسن تنابنده مد‌نظر بود. او هم کمی لهجه قمی را تمرین کرد. این فیلم پیام ها و هشدارهای خوبی برای خانواده ها دارد. به هرجهت دیدم پارامترهایی که من دوست دارم در این فیلم وجود دارد و تصمیم به ساخت آن گرفتم.

«فراری» دور از شعارزدگی به نکات ظریفی در جامعه امروز اشاره می کند که گریبان جوانان را گرفته است. ساخت چنین فیلم هایی چقدر می‌تواند بر وضعیت کنونی تاثیری هرچند کوچک بگذارد؟

به اعتقاد من به دلیل شرایط امروزی ما، ساخت چنین فیلم هایی می تواند بیشتر از برهه های تاریخی گذشته تاثیرگذار باشد. وقتی صداوسیما به مردم راست نمی گوید، به سینما بیشتر اعتماد می کنند. علت استقبال از سینما در 20 سال اخیر این بوده است که کم کم اعتماد مردم به تلويزيون کم شده و باعث شده گرایش نسبت به سینما بیشتر شود چرا که در سینما می شود تا حدودی مسائل اجتماعی را مطرح کرد. طبیعتا سینما پاسخگوی خواسته های مردم است و می تواند یک مقدار از دردها و مشکلات جامعه را بگوید. سینما می تواند آنچه پنهان و زیر پوسته جامعه در حرکت است، نشان دهد و همین باعث شده كه مردم به سینما اعتماد بیشتری داشته باشند، اما این روزها عده‌ای در سینما هم دخالت می کنند. ارگان های دیگر سالی چند فیلم می سازند که بتوانند در سینما نفوذ داشته باشند چرا که سینما به راستی، ابزار سیاسی- اجتماعی قوی ای است. تمام بزرگان سیاست جهان این حرف را زده‌اند که «سینما را به من بسپارید تا جامعه را تغییر دهم». با وجود سانسوری که در سینمای ما وجود دارد باز هم می تواند روی شرایط سیاسی- اجتماعی بسیار تاثیر بگذارد. مردم از قهرمانان فیلم الگو برداری و با آن ها همزادپنداری می‌کنند. اگر کلمه ای از دهان کاراکتر اصلی فیلم بیرون می آید، مردم می گویند این درست است؛به این خاطر که ابزار فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مهم‌تری نسبت به شعر و موسیقی است.

در سال های اخیر یک سری تهیه کننده وارد شده اند که هیچ پیشینه سینمایی ندارند و تنها با سرمایه وارد کار شده‌اند. هیچ قانونی در این حوزه وجود ندارد؟ کسی که هیچ گونه کار سینمایی نکرده باشد، چطور می تواند یکباره کار تهیه‌کنندگی یک فیلم را بر عهده بگیرد؟

ما در شورای عالی تهیه کنندگان قانونی داشتیم که اگر کسی که در چهار فیلم، 25 درصد سرمایه گذاری کند می‌تواند به کمک یک مشاور فیلم اولش را تهیه‌کنندگی کند. این قانون ساده ای بود و همه این مراحل طی می کردند و وارد این کار می شدند. در گذشته ما یک اتحادیه تهیه‌کنندگان داشتیم؛ بعد این اتحادیه به چهار گروه تهیه‌کننده تقسیم شد و هرگروه برای بالا بردن تعداد اعضای خود، در یک زمان درها را باز کرده و تهیه کننده ها وارد شدند اما امروز دوباره رسیدیم به شورای عالی و باهم یکی شدیم و در این دو، سه سال اخیر، ورود به این حوزه کار بسیار سختی شده است چرا که علاوه بر سرمایه، تحصیلات و تجربه را نیز ملاک قرار دادیم.

بحث مافیا در سینمای ایران به خصوص در مورد تهیه کنندگی همواره وجود دارد. شما به عنوان کسی که سال هاست در این حوزه فعالیت می کنید، چقدر معتقد به وجود این مافیا هستید؟

مافیا برای این کار واژه بزرگی است. من اعتقاد به مافیا ندارم اما یک زدوبندهایی وجود دارد و تهیه کنندگان و سینماداران، حرکت هایی انجام می دهند و اسمش را می‌گذارند مافیا؛ در حالی که این واژه بسیار فراتر از این حرف هاست و می تواند یک جامعه را در بر گیرد. در ایران برخی می آیند یک گروه سینمایی راه اندازی و چند سینما اجاره می کنند، چند درصد از برخی سینماها را می خرند و بعد می روند در شهرستان ها هم سینماهایی را اجاره می‌کنند؛ مجموع این کارها باعث می شود کسی یا کسانی، قدرتی به دست آوردند که بتوانند یک فیلم را همزمان در چند سینما اکران کنند. این ها تبدیل می شوند به تراست‌ها یا باندهای خیلی کوچک که اسمش را می گذارند مافیا؛ مثلا حوزه هنری برای خودش یک تراست است. گروه آقای سرتیپی یک تراست است که چند تراست کوچک در کنار آن در حال شکل گیری است. این روزها بدون تشکیل یک گروه نمی توانید کار کنید. کسی به طور مستقل – مثل من- می‌خواهد فیلم «فراری» را اکران کند، باید از این مسیرهای سخت عبور کند؛ باید قدرت و توان مالی داشته باشم، سینما در اختیارم باشد، با سینماداران و پخش ارتباط داشته باشم. مجموع این ها را اسمش می گذارند مافیا. این ها نمی توانند مرا بکشند اما می‌توانند فیلم را زمین بزنند. برخی اعتقاد دارند که با «فراری» چنین کاری کردند. بعضی می گویند شکست تجاری فیلم من به دلیل مقابله با افراد این تراست‌هاست. در کل باید بگویم من به مافیا، به آن گستردگی که شما می‌گویید اعتقاد ندارم اما باندهای کوچکی وجود دارند که خودشان از دل سینما بیرون آمده اند.

شرایط سینمای ایران برای عده محدودی شرایط مناسبی است اما بسیاری هم به خصوص در کار تهیه کنندگی به دلیل وجود همین زدوبندها زمین می خورند؛ درواقع این‌گونه است؟

اگر توان کافی نداشته باشید و سینما را نشناسید و در جریان گروه ها نباشید، زمین می خورید. هر سال تهیه‌کنندگان زیادی جا مانده اند که امروز دیگر اسم آنان هم وجود ندارد؛مثلا کسی مثل آقای نوراللهی دیگر وجود ندارد چون نمی توانست با این جریانات سازگاری داشته باشد.

این شرایط را تا چه اندازه می توان سیاسی دانست؟

متاسفانه بخش عمده‌ای از اینها سیاسی شده‌اند. ارگان‌های حکومتی احساس کردند تعداد آدم های سینمایی که اهل سیاست نیستند، زیاد است برای همین با سرمایه به این حوزه ورود کردند. شعبه های مختلف دفاتر سینمایی تاسیس کردند، سریال های خانگی را ساختند که جو سینما را بگیرند. اینها وارد شده اند چون می دانند سینما ابزار سیاسی- اجتماعی مهمی است و خیلی می تواند تاثیرگذار باشد. یک فیلمساز مستقل چطور می تواند با این‌ها مبارزه کند؟ شما می توانید یک بودجه دومیلیاردی آماده کنی و یک فیلم بسازی اما وقتی صد میلیارد برای یک فیلم خرج می کنند، دیگر شما قدرت رقابت را از دست می دهید.

تغییر دولت ها چه اندازه بر فضای سینما تاثیر دارد؟ مثلا دولت اصلاحات تاثیر مثبت عمیقی روی سینما ایران داشته است.

به دلیل بافت سیاسی جامعه ما که از ابتدای انقلاب شکل گرفته است، قدرت اصلی جامعه تقسیم شد. اساس انقلاب و جمهوری اسلامی به شکلی بوده است که مسئولیت فرهنگی و سینمایی کشور را دولت بر عهده دارد منتها در مقابل این دولت، ارگان هایی در سینما تشکیل شده اند که قصد دارند از این ابزار فرهنگی در شکل سیاسی بهره برداری کنند اما موفق نشدند و این گونه شد که دولت‌ها نقش پر رنگ‌تری پیدا کردند. در دوره ای مثل زمان آقای خاتمی که دولت فرهنگی بود و خود رییس‌جمهور دغدغه های فرهنگی داشت، سینما رشد بیشتری پیدا کرد و در سطح جهان مطرح شد. ما جایزه بهترین فیلم اسکار را می بریم در دو بخش جایزه کن، فیلم‌های ایرانی حضور دارند؛ این موفقیت ها به دست آمده است چرا که در یک مقطع، سینما تعریف بهتری پیدا کرده و به یک گسترش و عمومیت واقعی رسیده است. پس از انقلاب تمام سینماهای ما را آتش زده بودند اما امروز مدام پردیس های سینمایی ساخته می شود. سینما مسیرش را باز کرد. بسیاری از افراد نظام با تاسیس سینما مخالف هستند اما خود سینما می شکافد و جلو می رود. این سیلاب جاری می شود. خوشبختانه دولت های ما نسبت به کسانی که تنگ نظر هستند و در مسائل اجتماعی و فرهنگی دگم هستند، همیشه جلوتر بودند حتی امروز و در مقطع فعلی هم چنین است. ارگان هایی که مخالف این جریانات فرهنگی دولت هستند با همین جریانات فرهنگی وارد می شوند. بخش عمده ای از سینماهای ما دست حوزه است. فلان امام جمعه که می گوید اکران نشود، حوزه اکران نمی کند. این ها آسیب زننده است. خوشبختانه دولت هایی که روی کار آمدند به سینما نگاه مثبتی داشته اند و همین باعث شده سینمای ما با اینکه دارای محدودیت است در جهان مطرح شود. یک نجابتی در فیلم های ما بوده و همان نجابت است که ما را برنده کرده است. چرا «بچه های آسمان» موفق می‌شود؟ چرا «خانه دوست کجاست» موفق می‌شود؟ این به دلیل همین نجابت است که در ابزارهای جهانی نادیده گرفته شده است و در فیلم های ما وجود دارد. دولت هایی که به سینما توجه دارند و از شعور اجتماعی برخوردارند و می دانند که پدیده سینما می تواند ما را در جهان خوش نام کند- مثل دوره آقای خاتمی -کمک بزرگی است که متاسفانه روز به‌روز کمرنگ تر می شود.

بخش خصوصی در این بین چقدر می تواند نمود داشته باشد و رشد کند؟ بخش خصوصی قدرت رقابت با ارگان های دولتی که با سرمایه ورود پیدا کرده اند، ندارد.

نقش دولت ها برای دفاع از فیلمسازان مستقل و آزاد است. هرزمان که دولت این نگاه را در سینما داشته، بخش خصوصی موفقیت های زیادی به دست می آورد. بعد از مدتی دولتی ها یا ارگانی ها به سینما آمدند و جایزه ‌ای هم گرفتند و با بودجه های دولتی به رقابت با بخش خصوصی برخاستند. اگر این روندی که پیش آمده ادامه پیدا کند طبیعتا بخش های خصوصی از بین می روند و شاید این آزادی هایی که ما در فیلمسازان مستقل می بینیم، وجود نداشته باشد.

وضعیت سینمای ایرانِ امروز را چطور می‌بینید؟

آن هایی که پایه های این سینمای نوین و نجیب را گذاشتند، طراحان یا مدیرانی که مدیریت کردند، آدم‌های عاقل و دوراندیشی بودند که به نظر من سینما و هنر را می‌شناختند. از همان زمان که آقای انوار و بهشتی بودند، پایه های این سینما درست گذاشته شد. خوشبختانه هنوز روی آن پایه هاست و مسیر خودش را طی می کند. با وجود موانع و مخالفت هایی که ایجاد می شود و سانسورها و ممنوع الخروج کردن فیلمسازان مستقل، باز می بینیم که فیلم ها موفقیت خودشان را به دست می آورند. فیلمساز ما اینجاست اما در یک جشنواره خارجی جایزه می گیرد. این ها خیلی مهم است. ما هرگز فکر نمی کردیم که اصغر فرهادی بعد از کیارستمی به این موفقیت ها برسد. این نشان می دهد که آن دریچه ای که باید باز شود و فیلمسازان بیایند، باز شده است. شما هرکاری بخواهید انجام دهید، نیروی نظامی و دولتی هرکاری کند بی فایده است چون این در باز شده است. ارسطو یک تعریف کلی دارد که می‌گوید هیچ کسی نمی تواند جلوی رشد پدیده‌ها را بگیرد. پدیده ها، به ویژه پدیده‌های هنری مثل شعر، موسیقی و تئاتر مسیر های خودشان را پیدا می‌کنند؛ شما بزرگ‌ترین موانع را برای آن ها ایجاد کن و آن وقت می‌بینی مثل آب هایی هستند که مسیر خود را با وجود کوه‌ها و موانع پیدا می کنند و به دریا می ریزند. هنر این معنی را دارد. استالین، بزرگ‌ترین دیکتاتور تاریخ مانع رشد سینما در دهه 30 و 40 در اتحاد جماهیر شوروی شد اما با این وضع سینمای روسیه جزو سینماهای مطرح جهان بوده و هست و در همان زمان بهترین فیلم ها ساخته شد. شما با نیروی نظامی هم نمی توانید جلوی ادبیات و سینما را بگیرید. اگر دستان شاعر را قطع کنید، باز هم شعرش انتشار پیدا می‌کند چرا که مردم به دنبال این پدیده ها هستند. سینمای ما مردمی شده است. از دهه 60 توانستیم جایگاه های مختلفی در سینما به دست بیاوریم.

مطبوعات سینمایی هم رشد خوبی داشته‌اند و تا حدودی تاثیرگذار بوده اند. نظرتان درباره رسانه‌های فرهنگی که در حوزه سینما کار می کنند چیست؟ این ها تا چه اندازه توانسته اند در رشد و معرفی سینمای ایران تاثیرگذار باشند؟

مطبوعات سینمایی ما نیز مدیون همین رشد سینما هستند. آن ها با این سینما همپا شدند و می‌توانم بگویم مجله فیلم یک نمونه اش است. مجله فیلم این حیات و ادامه زندگی اش را مدیون سینماست و سینمای ما هم تا حدی مدیون مجله فیلم است. برنامه تلويزيونی که خاص سینماست و یا صفحات روزنامه‌های ما که بخش سینمایی دارد، به نظر من به یک موفقیت نسبی رسیده است. در مقاطعی شاهد هستیم که تیتر اول روزنامه ها درباره سینماست. مطبوعات ما به گونه‌اي با کم و زیاد به سینما شباهت دارد. آن ها هم درگیر یک تخاصم و حسادت ها و درگیری های شدید بودند و هستند. از دهه 70 به بعد بسیاری از روزنامه های ما منتشر و تعطیل شد. همه این ها انتشار پیدا کرد، تاثیرات خود را گذاشتند، بسته شدند اما بچه های آن ها آمدند و رشد کردند و اگر آن ها نبودند، این آگاهی نسبت به مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی وجود نداشت. نقش مطبوعات در دهه 60 و 70 در سینمای ما خیلی زیاد بود. نسل امروز نسل روشن‌تر و جوان‌تر و خیلی جلوتر است. کاری به نظام سیاسی جامعه ندارم اما فکر می کنم نسل امروز ما یک پرش صدساله کرده است.

در پایان سه فیلم و سه کتاب به ما معرفی کنید

«جاده»، به کارگردانی فدریکو فلینی؛ «این گروه خشن» ساخته سام پکین پا و فیلم «همشهری کین» اثر اورسون ولز.درباره كتاب بايد بگويم «جان شیفته» رومن رولان را اگر کسی نخواند و از این دنیا برود، یک چیزی را از دست داده است!مجموعه شعرها و کتاب های فروغ فرخزاد که به نظر من یکی از سیاسی ترین و اجتماعی ترین شاعران تاریخ است. با وجود عمر کمی که کرد، شعرهایش را بخوانید چیزهایی بیرون می آید که به انسان کمک می کند و فکر می کنم مهم‌ترین شاعر زن جهان باشد. «صد سال تنهایی» نوشته مارکز که خیلی لذت بخش است و بعد از 30 سال هنوز یک تازگی خوبی دارد.

سینماروزان: فروردین را به انتها رساندیم و شورای صنفی نمایش جدید تشکیل نشد تا در روندی غیرقابل انتظار و برای اکران کمدی «تکزاس» اولین جلسه شورای اکران در سال جدید با همان اعضای سال قبل برگزار شود.

به گزارش سینماروزان اعضای قبلی شورای اکران که اواخر اسفندماه سال قبل و بعد از کلی نقد به عملکردشان از شورا خداحافظی کردند مجددا 28 فروردین تشکیل جلسه دادند تا قرارداد اکران «تکزاس» را ثبت کنند.

بر این اساس شورای صنفی نمایش قرارداد نمایش «تکزاس» به جای «فراری» در گروه ماندانا را ثبت کرده و مابقی برنامه های اکران را به شورای جدید نمایش محول کرد؛ شورایی که اشتباه در چینش اعضایش و ورود وابستگان کاندیداهای شکست خورده انتخاباتی به آن، قطعا دردسرهای زیادی را برای سینمای ایران ایجاد خواهد کرد.

سینماروزان: شکست خورده اصلی اکران نوروز، «فراری»علیرضا داوودنژاد است؛ فیلمی که به هنگام رونمایی در جشنواره سی و چهارم بسیاری بضاعتی بالا برای جلب مخاطب آن متصور بودند اما علیرغم روی پرده رفتن در گل اکران که نوروز باشد نتوانست فروشی در خور داشته باشد.

به گزارش سینماروزان پیشتر علیرضا داوودنژاد کارگردان فیلم شکست فیلم را به افرادی نسبت داده بود که زمانی با یقه های بسته آمدند تا به امثال او درست تدین بدهند اما حالا فاتحه «فراری» را خوانده اند!!(اینجا را بخونید)

 بعد از داوودنژاد، جهانگیر کوثری تهیه‌کننده فیلم هم با اشاراتی صریح علی سرتیپی را عامل وضعیت بد فروش فیلم معرفی کرده و گفته بود: بودجه فیلم «فِراری» حدود یک میلیارد و نیم شده بود که به‌خاطر یک امضای آقای سرتیپی برای قرارداد پردیس کوروش فیلم «فِراری» زمین خورد. نبود ضابطه در مسوولان سینمایی ارشد، طوری است که فردی که قدرت اکران را دست دارد می‌تواند باعث زمین خوردن یک فیلم شود!

محسن تنابنده بازیگر اصلی «فراری» اما به تازگی از بحثهای مالکیتی فیلم به عنوان عامل صدمه دیدن فیلم یاد کرده است؛

تنابنده در خلال گفتگویی تفصیلی به «شرق» گفت: غذا هم که درست مي‌کنيد، زماني بايد آن را از روي گاز برداريد؛ چون بيش‌از‌آن خراب مي‌شود. «فراری» دو‌سال‌و‌نيم و شايد هم بيشتر از زمان ساختش مي‌گذرد و مرتب خبر اکرانش در فضا‌هاي مجازي پيچيد، آن‌قدر به گوش آشنا بود که اين توهم بود که انگار ديده هم شده است. اين فيلم متأسفانه مقادير زيادي در بحث‌هاي مالکيت دچار صدمه شد و اکرانش به تعويق افتاد، نکته بعد اين است که در نوروز بسياري به دنبال ديدن فيلم‌هاي کمدي هستند، اين هم مزيد بر علت بود و تبليغات بسيار ضعيف فيلم که به آن آسيب زد. به نظرم اگر يک فيلم کمدي دو بيلبورد براي تبليغات نياز دارد، اين فيلم به سه بيلبورد نياز دارد.

آیا صدمه‌ای که تنابنده از آن یاد کرده می‌تواند ناظر باشد به حضور شریک سومی به نام مجید مدرسی در کنار جهانگیر کوثری به عنوان تهیه‌کننده اصلی و علیرضا داوودنژاد به عنوان سهامدار؟؟ و آیا اختلاف مالکان فیلم هم در تأخیر اکران فیلم و در نهایت اکران سوت و کور و فاقد تبلیغات فعلی نقش داشته؟؟

سینماروزان: تازه ترین فیلم علیرضا داوودنژاد که قسمت دوم درام تین ایجری «مصائب شیرین» است در انگلستان در حال فیلمبرداری است و به تازگی نیکی کریمی هم در این فیلم جلوی دوربین رفته است.

به گزارش سینماروزان در همین حین فیلم آخر داوودنژاد با عنوان «فراری» هم بعد از دو سال در نوروز روی پرده رفته و در روندی غیرقابل انتظار قعرنشین اکران نوروزی است.

«فراری» که از حضور محسن تنابنده بازیگر «نقی معمولی» و ترلان پروانه سود می‌برد بعد از دو هفته اکران به زحمت از فروش 100میلیون گذشته است که شکستی سنگین نه فقط در کارنامه داوودنژاد و تنابنده که در باکس نوروزی همه این سالهاست.

این شکست در سرگروه ماندانا که اغلب کم طرفدارترین سرگروه سینمایی بوده و به زودی هم جای خود را به قدس خواهد داد رخ داده است تا مشخص شود این فقط اکران در بهترین زمان سال نیست که عاملی میشود برای اقبال مخاطبان.

اقبال مخاطبان به یک محصول به پارامترهای فراوانی بستگی دارد که یکی از آنها زمان اکران است و مهمتر از آن کیفیت محصول و ایجاد شرایطی هوشمندانه برای معرفی محصول!

سوژه «فراری» از آن سوژه‌هایی بود که دو سال قبل و درشرایطی که عطش دیده شدن در فضای مجازی به واسطه سبک زندگی لاکچری به اوج خود رسیده بود، به‌روز به نظر می‌رسید اما با اتفاقاتی که در چند ماه گذشته رخ داد و به خصوص ناآرامیهای جامعه که بسیاری ریشه آن را اختلاف طبقاتی دانستند دیگر چنین سوژه‌هایی نمی‌تواند برای مخاطب جذابیت داشته باشد؛ بماند که فاز اطلاع‌رسانی پیرامون «فراری» آن قدر ضعیف بود که انگاری نه کارگردان و نه عوامل چندان علاقه ای به دیده شدن فیلم ندارند.

بعد از شکست اقتصادی «کلاس هنرپیشگی» و «مرهم» در گیشه حالا با «فراری» سه گانه شکستهای داوودنژاد تکمیل شده است. باید دید این شکستها آینده فیلمسازی داوودنژاد را که زمانی به واسطه رییس معزول سینما تا معاون آموزشی مدرسه سینما پیش رفته بود(!!) را تحت الشعاع قرار خواهد داد یا نه؟

سینماروزان: آخرین ساخته علیرضا داوودنژاد با نام «فراری» در کنار دیگر ساخته های قبلیش «کلاس هنرپیشگی» و «مرهم» در زمره آثار کم‌فروش کارنامه این کارگردان قرار گرفت؛ «فراری» که در اکران نوروزی روی پرده رفت بعد از نزدیک به سه هفته اکران به زحمت به 200 میلیون فروش رسیده که یک شکست مطلق است.

به گزارش سینماروزان هرچند درباره دلایل شکست «فراری» در اکران حرف و حدیث فراوان است و پرسشهایی درباره اختلافات شرکای فیلم به عنوان دلیل اصلی بی تفاوتی نسبت به وضعیت اکران مطرح شده اما علیرضا داوودنژاد در یادداشتی برای «شرق» این شکست را به آنهایی نسبت داده که زمانی با یقه های بسته آمدند تا به امثال او درست تدین بدهند اما حالا فاتحه «فراری» را خوانده اند!!

متن یادداشت داوودنژاد را بخونید:

می‌دانم برای شیوه‌ای که در اکران فیلم «فراری» به کار گرفته شد، از چه عنوانی  باید استفاده کرد؟
‎حدود پنج ماه قبل در هدایت فیلم با حضور آقای شاهسواری، آقای شایسته، آقای کوثری و بنده جلسه‌ای تشکیل شد و قرار گذاشتیم فیلم «فراری» در نوروز در یکی از دو گروه کوروش  یا آزادی اکران شود. ضمنا قرار شد به توصیه‌های بنده نیز به‌عنوان شریک و کارگردان فیلم برای معرفی و تبلیغات فیلم توجه شود.
‎در عمل اما چه اتفاقی افتاد؟
آقای شایسته از چند هفته قبل از اکران به تماس‌های من جواب نداد! و فیلم نه در کوروش و نه در آزادی و نه در هیچ‌یک از گروه‌های پنج‌گانه اکران نشد و-علیرغم مخالفت مکرر بنده که آن را به اطلاع آقایان مسئول صنفی و دولتی رساندم و پیامدهای آن را همین‌گونه که اتفاق افتاد متذکر شدم- «فراری» با ضرب و زور در یکی از سالن‌های سینما ماندانا در شرق تهران اکران شد. اساسا‌ برای آقای اشرفی یعنی صاحب سینما ماندانا که معمولا دیواری از دیوار او کوتاه‌تر پیدا نمی‌کنند، سرگروه‌بودن به‌صرفه نیست؛ چراکه به صورت آزاد می‌تواند همه فیلم‌ها را در همه سالن‌های خود اکران کند و وابسته‌کردن یک سالن به یک فیلم را کاری عاقلانه‌ نمی‌داند.
‎جز ماندانا ١٣ سالن دیگر که بنده هنوز نتوانسته‌ام فهرست آنها را از پخش بگیرم، به‌اضافه یک سالن در شهرستان، گروه نمایش‌دهنده «فراری» را تشکیل دادند و درحالی‌که فیلم‌های گروه پنج‌گانه مرسوم هر کد‌ام بعد از معرفی و تبلیغ گسترده با ده‌ها سالن در تهران و شهرستان‌ها نمایش خود را آغاز کردند، «فراری» بی‌سروصدا و با چراغ خاموش با این گروه ١٥سالنه رقابت خود را با فیلم‌های برگزیده نوروز شروع کرد.
‎از همه جالب‌تر داستان سانس‌هاست. بعضی مدیران سالن‌ها بر این باور‌ند که با کثرت کپی فیلم‌ها که رهاورد فناوری دیجیتال است، باید دست آنها باز باشد که هر فیلمی را بر حسب شرایط و مطابق با نرخ روز در هر سانسی که تشخیص بدهند و در هر سالنی که مناسب بدانند به نمایش درآورند. اگر سانس‌های صبح و بعدازظهر مشتری چندانی ندارد و درعوض نمایش‌های شب پررونق است، باید دست مدیر سالن باز باشد تا با هر فیلمی براساس اهداف ازپیش‌تعیین‌شده برخورد مناسب با آن فیلم در پیش گرفته شود.
‎به روز اول نمایش فیلم‌های نوروزی مراجعه کنید و سانس‌های فیلم «فراری» را ببینید و حدس بزنید که هدف ازپیش‌تعیین‌شده برای اکران این فیلم چه می‌توانسته باشد؟
‎بنده که حدود ٥٠ سال است با موضوع اکران فیلم مستقیما درگیر هستم، می‌دانم که اساسا ‌نسخه یک فیلم را چگونه باید پیچید. اگر می‌خواهید فیلمی را زمین بزنید، باید اوضاع را به‌گونه‌ای بچینید که شروع نمایش آن ضعیف باشد تا بعدا بتوانید به هرگونه که می‌خواهید با آن تا کنید و اولین گام برای رسیدن به این مقصود این است که آن را بدون معرفی و تبلیغ اکران کنید. در گام دوم تعداد سالن‌های آن فیلم باید کم باشد.
در گام سوم سینماهای نمایش‌دهنده آن باید ضعیف باشد و در گام چهارم که رها‌ورد اخیر فناوری برای رقابت‌های گلادیاتوری و خانمان‌سوز اکران فیلم در سینمای ماست سانس‌های مرده آن فیلم را زیاد کنید و بعد بنشینید و با خیال آسوده برای آن فیلم فاتحه بخوانید و به حال سازندگانش بخندید و این همان کاری است که اینک دوستان و همکاران مدعی دوستی و احترام بنده به آن مشغول هستند؛ آنها که ورودشان به سینما را در یاد دارم. با آن چهره‌های جوان و یقه‌های بسته و محاسن مرتب و ادبیات انقلابی و متعهد! و در همه این ده‌ها سال شاهد فعالیت‌هایشان بوده‌ام و سلوک صنفی و حرفه‌ای آنها را برای رسیدن به جایگاهی که اکنون دارند دنبال کرده‌ام.
‎این آقایان آمده بودند که به ما درس تدین، اخلاق، مرام، مروت و معرفت بدهند. آمده بودند به ما نشان بدهند که چگونه با ایمان به خدا و عشق به اولیای او می‌توان برای تحقق عدالت کوشید و تسلیم حرص و طمع و وسوسه مال‌اندوزی نشد!
‎چه هزینه‌ها که ملت و مملکت برای به آقایی‌رسیدن این آقایان نپرداخته است!؟
‎و چرا باید از زمین‌زدن «فراری» تعجب کرد؟
‎ مگر«فراری » چیزی جز افسوسی برای این آرمان‌های بربادرفته است؟

سینماروزان: در حالی که پیش از این شنیده هایی طرح شده بود مبنی بر اکران فیلمهای «هزارپا»ی ابوالحسن داوودی و «لونه زنبور»برزو نیک نژاد و «خرگیوش»مانی باغبانی در نورو97 حالا مشخص شده آخرین فیلم مجید مجیدی با نام «پشت ابرها» هم در برنامه نوروز97 گروه کورش جای گرفته است.

به گزارش سینماروزان «پشت ابرها» که پخش‌اش را نورتابان وابسته به بنیاد مستضعفان برعهده دارد کاملا در هندوستان و با بازیگران هندی ساخته شده است و رقابت آن با «هزارپا»یی که زوج رضا عطاران -جواد عزتی را دارد و پخش‌اش با فیلمیران است و «لونه زنبور»ی که محسن کیایی-پژمان جمشیدی بازیگران اصلی آن هستند و پخش آن را نسیم صبا برعهده دارد جالب به نظر می‌رسد.

کمدی «خرگیوش»مانی باغبانی که پربازیگر است و از جواد عزتی تا سیامک انصاری و بابک حمیدیان را دارد از دیگر گزینه های اکران نوروز97 به شمار می رود. پخش این کمدی مفرح مرتبط با موسیقی لس‌آنجلسی(!) را رسانه فیلمسازان برعهده دارد.

«ما شما را دوست داریم خانم یایا!»عبدالرضا کاهانی که با تبدیل پروانه از ویدیویی به سینمایی در انتظار اکران است هم می‌توان گزینه اکران نوروزی با پخش سبحان‌گستر یا بلیت‌فیلم باشد.

فیلم اخیر ابراهیم حاتمی کیا «به وقت شام» از محصولات ارگانی این سالهای سینمای ایران نیز به مانند ساخته های این سالهایش و از جمله «چ» و «بادیگارد» از جمله گزینه های اکران نوروزی با پخش فیلمیران است.

به جز اینها دو ملودرام «فراری»علیرضا داوودنژاد با پخش هدایت فیلم و «بدون تاریخ بدون امضاء»وحید جلیلوند با پخش فیلمیران که هر دو بیش از یک سال است پشت خط اکرانند، از دیگر گزینه هایی هستند که احتمال اکران نوروزی‌شان وجود دارد.

البته «بدون تاریخ…» پیشتر بنا بود بعد از فیلم «ثبت با سند برابر است» در گروه ماندانا اکران شود اما این «سد معبر» بود که از ششم دی ماه بعد از «ثبت…» در گروه ماندانا روی پرده رفت و از آنجا که مطابق آیین نامه شورای اکران، «بدون تاریخ…» زودتر از شش ماه بعدش-که می‌شود ابتدای تابستان آینده- نمی‌تواند روی پرده برود برای همین اکران نوروزی آن در هاله ای از ابهام قرار دارد.

اینها همه اما گزینه‌های محتمل است و باید منتظر ماند و دید آیین نامه تازه اکران چگونه نوشته خواهد شد و گروه‌بندی‌های آن چطور صورت خواهد پذیرفت و در نهایت کدام فیلمها گزینه نهایی اکران نوروزی خواهند بود؟

سینماروزان: اعتراضات به شورای صنفی نمایش به خاطر باز شدن ورودی اکران در نیمه دو سال و روی پرده رفتن انبوهی فیلم و از آن سو پرسشهای ایجاد شده درباره روی پرده فرستادن فیلمی به نام «آینه بغل» که هنوز دو ماه از صدور پروانه نمایشش نگذشته در شرایطی که ده ها فیلم قابل تأمل از جشنواره سال قبل در صف اکران هستند(اینجا را بخوانید) همچنان ادامه دارد.

به گزارش سینماروزان بعد از منصور لشکری قوچانی و محمدنیک بین تهیه کنندگان «قاتل اهلی» و «ملی…»(اینجا و اینجا را بخوانید) حالا علیرضا داوودنژاد است که انتقادات خود را به فیلمسوزی پاییزی طرح کرده است.

علیرضا داوودنژاد که آخرین فیلمش «فراری» علیرغم موردتوجه قرار گرفتن در جشنواره هنوز فرصت اکران نیافته ضمن تأیید پدیده «فیلم‌سوزی» در اکران سینمای ایران به رسانه اصلاح طلب «شرق» می‌گوید: فیلم‌سوزی فقط امسال نبوده، بلکه سال‌ها و بارهاست که بوده و اتفاق افتاده است. منظور این است که در فصل بهار و تابستان که از عید نوروز هم برخوردار است، هر سال از یک‌سری فیلم استقبال می‌شود که البته تعداد این فیلم‌های نیمه اول سال کم است؛ چون این فیلم‌ها از فروش خوبی برخوردار می‌شوند و مدت زمان اکران‌شان نیز طولانی‌تر است و از تعداد سینماهای بیشتری نیز برای اکران برخوردار خواهند شد و همه اینها دست در دست هم می‌دهد که این فیلم‌ها که البته می‌توانند استحقاقش را هم داشته باشند، با اقبال همراه شود.

داوودنژاد با اشاره به عدم تفکر و برنامه ریزی برای اصلاح این وضعیت ادامه می‌دهد: پاییز هم می‌تواند از اکران خوبی برخوردار باشد؛ اما یکباره با محرم و صفر مواجه می‌شود و همین دلیلی می‌شود که مردم کمتر به سینماها بروند و از آن سو نیز تعداد فیلم‌هایی که قرار است در نیمه دوم سال اکران شوند، بیشتر خواهد شد و این یعنی تعداد فیلم‌ها بسیار و از آن طرف هم تعداد سینماها کمتر و زمان اکران نیز کوتاه‌تر خواهد شد و این خود وضعیتی است که در آن جنگ بین تهیه‌کننده و سینمادار برای نمایش فیلم‌ها اتفاق می‌افتد. نتیجه‌ آن فیلم‌سوزی است و علتش هم این است که دچار بن‌بست شده‌ایم؛ چون از یک‌ سو تولیدات ما نسبتا زیاد و از سوی دیگر، تعداد سینماهایمان محدود است و اگر اکران خوب هم نباشد، بازگشت سرمایه‌ای نیست و مجموعه سینما امید چندانی جز از پخش در سینماها و همان نیمه اول سال ندارد؛ بنابراین طبیعی است که جنگ گلادیاتوری و فیلم‌سوزی اتفاق بیفتد.

او این مسئله را ناشی از دو دلیل می‌داند: اول اینکه چرا سالن سینما ساخته نمی‌شود؟ دوم اینکه چرا حاضر به کنترل‌ همین تعداد سالن، به لحاظ بررسی آمار فروش نیستیم؛ یعنی برای مثال از ٣٠٠ سالن فقط هفت درصد فروش و از صد سالن بقیه ٩٣ درصد فروش عاید می‌شود و از این صد سالن پرفروش هم فقط تعداد محدودی سالن در ١٠ تا ١٢ شهر وجود دارد؛ یعنی تازه ٢٠ تا ٣٠ درصد فروش در شهرستان‌ها و ٧٠ درصد فروش در تهران است! این یعنی در سطح مملکت کسی سینما نمی‌رود؛ اما این همه در سطح کشور از طریق بازار ویدئو و البته به صورت آنچه غیرقانونی و سرقت است، از سوی قاچاقچیان و سارقان عرضه می‌شود و این به ناامنی بازار سینما برمی‌گردد. در حالی که اگر وی‌او‌دی وجود داشت، همه می‌توانستند بدون اتکا به اکران و این همه جنگ گلادیاتوری، فیلم‌هایشان را در اختیار مخاطبانشان قرار دهند. به‌ همین ‌دلیل اکران حالت ویترین پیدا می‌کند و برای تهیه‌کننده نیز اینکه هر فیلمی مدت کوتاهی بدرخشد و بلافاصله از طریق بازار وی‌او‌دی در اختیار مردم قرار بگیرد، کفایت می‌کند و این‌گونه جلوی این بازارهای درب‌و‌داغان‌کننده گرفته خواهد شد.

این فیلم‌ساز با اظهار تأسف از اینکه اکنون بازار ویدئو دست قاچاقچیان فیلم است، می‌گوید: تلویزیون هم از فیلم‌های ما حمایتی نمی‌کند و آنها را نمی‌خرد و تبلیغاتی از آنها پخش نمی‌کند. سایت‌های اینترنتی هم برای فروش پهنای بازار، فیلم‌های ما را مجانی پخش می‌کنند و از آن سو نیز در بیمارستان‌ها، اتوبوس‌ها، قطارها، هواپیماها و کشتی‌رانی به‌طور رایگان این فیلم‌ها را پخش می‌کنند؛ درحالی‌که اینها باید رایت بخرند. به‌ همین ‌دلیل تنها ظرفیت، همین تعداد سالن سینمای محدود است؛ بن‌بستی که در واقع دارد فیلم‌ها را ویران می‌کند و در آن فیلم‌ها سوخته می‌شوند و راهی هم جز نابودی نیست تا مادامی که تنها ظرفیت همین سینماها باشند.

داوودنژاد درباره «رانت‌خواری» در اکران و ارتباط‌های پشت‌پرده برای گرفتن نوبت اکران  را از «عجایب» می‌داند؛ چون بدیهی است در این وضعیت نابسامان که سالن‌ها محدود و ویدئو هم در دست قاچاقچیان است، راهی جز این باقی نمی‌ماند! به‌ همین ‌دلیل همه تن به مناسبات غیرمنطقی و غیرقانونی می‌دهند و این باعث ناامنی بازار کالاهای فرهنگی در کل و سینما به‌طور جزء خواهد شد.

داوودنژاد یک راه‌حل برای این مسئله در نظر می‌گیرد و می‌گوید: اینکه بازارهای موجود قانون‌مند شوند و درآمدها به صاحبان اثر برگردد؛ یعنی ویدئوی خانگی از دست قاچاقچیان و سارقان بیرون آورده شود و وی‌او‌دی فیلم‌ها در بازارهای قانون‌مند خانگی پخش شود. همچنین سایت‌های اینترنتی نیز قانونی کار کنند و درآمدش را به تهیه‌کننده‌ها برگردانند. همچنین تمام مراکز عمومی (بیمارستان‌ها، قطارها، هواپیماها و… ) نیز در صورت خرید رایت، حق استفاده از این فیلم‌ها را داشته باشند. این ظرفیت‌ها می‌تواند در اختیار تولید داخلی قرار بگیرد و تولید‌کننده می‌تواند این‌گونه یک بازار امن داشته باشد و خیلی مطمئن فیلمش را تولید و در بازار عرضه کند و این خود زمینه‌ساز فضای مطمئنی است که جنگ گلادیاتوری در زمینه اکران فیلم و فیلم‌سوزی را از بین خواهد برد.

سینماروزان/محمدصادق عابدینی: با وجود اينكه هر روز خبرهاي تازه‌اي از نفوذ آقازاده‌ها در دستگاه‌هاي اجرايي به ميان مي‌آيد و «ژن خوب» به عنوان كليدواژه‌اي براي تقبيح پديده آقازاده‌هاي رانتخوار به كار مي‌رود، هنوز مردم نمي‌توانند ردپاي آقازادگي را آن طور كه در جامعه با آن روبه‌رو هستند، در فيلم‌هاي سينمايي ببينند. چرا سينماي اجتماعي جز در موارد معدود به‌سراغ موضوع آقازاده‌هاي مدعي «ژن خوب» نرفته است؟ در عوض اما مي‌بينيم كه آقازاده‌ها توانسته‌اند در بدنه سينما رسوخ و نفوذ كرده و به دنبال بسط تسلط خود در سينمايي هستند كه مدعي مردمي بودن است.

سينماي اجتماعي در جهان بازتابي است از آنچه در يك جامعه در حال رخ دادن است و فيلمساز آگاهانه و براي رفع مشكلات يا گسترش خوبي‌ها، به آن مي‌پردازد.

اما چقدر آقازادگي در سينماي ايران بروز و ظهور داشته است؟ مي‌شود گفت بسيار كم و حتي انگشت‌شمار فيلم‌هايي بوده‌اند كه به نحوي به مبحث آقازاده‌ها پرداخته‌اند.

عليرضا داود‌نژاد، كارگردان پيشكسوت سينماي ايران سال گذشته با فيلم سينمايي «فراري» به جشنواره فيلم فجر آمد؛ فيلمي كه تحسين منتقدان سينما را در پي داشت. اين فيلم رگه‌هاي پررنگي از پرداخت به آقازادگي را در خود داشت. داستان «فراري» و حتي ارجاع به تصاوير دوربين‌هاي مداربسته از يك حادثه واقعي كه براي يك آقازاده رخ داد، براي كساني كه اخبار سياسي و اجتماعي را دنبال كرده‌اند، اتفاق ناگواري را يادآور مي‌شود كه در آن يك پسر منتسب به خانواده‌اي سرشناس به همراه دختر همراهش كشته مي‌شوند.

اين كارگردان پيشكسوت در پاسخ به اين سؤال كه چرا فيلمسازان اجتماعي در ايران نيز تمايلي به پرداختن به پديده آقازادگي ندارند، تأكيد مي‌كند: سينماي ايران وضعيت طبيعي ندارد و فيلمساز از جامعه‌اش دور شده است.
به نظر مي‌رسد پرداختن به پديده آقازادگي با توجه به اينكه اين روزها آقازاده‌ها در حال گسترش نفوذ خود در سينما هستند و در قامت تهيه‌كننده خود را به بدنه سينماي ايران تحميل مي‌كنند، سخت‌تر نيز شود.

سینماروزان: علیرضا داوودنژاد کارگردانی قدیمی سینمای ایران که فیلم «فراری» را آماده اکران دارد به تازگی با حضور روی آنتن زنده برنامه محمد صالح‌علاء «چشم شب روشن» کوشید برخی از آرای خود درباره اوضاع و احوال سینمای ایران در سالهای اخیر را بیان کند.

به گزارش سینماروزان این کارگردان در پاسخ به این پرسش که آیا چیزی به نام مافیای پخش در سینمای ایران وجود دارد گفت: در حال حاضر چیزی به نام پخش تعیین‌کننده نیست و سالن‌دار تعیین‌کننده است چرا که ما در کشور تنها 3 تا 4 پخش فعال بیشتر نداریم.

 وی در رابطه با بحث مافیا عنوان کرد: اگر فضایی مستعد مافیا باشد، عده‌ای از افراد هستند که سعی می‌کنند با طرح و برنامه به کانون‌های ثروت و قدرت نزدیک شوند و درنهایت قانون را دور بزنند.

کارگردان «مصائب شیرین»، وجود امنیت در هر حرفه‌ای را از موارد کاهش مافیا در آن حرفه دانست و افزود: اگر ما فعالیت‌های سینما را بررسی کنیم و به ما بگوید امنیت نیست، خودبه‌خود به این نتیجه می‌رسیم که آیا مافیا وجود دارد یا خیر.

داودنژاد در پاسخ به این سوال نبوی که در 20 سال اخیر چقدر در فضای امن فیلم‌هایش را تولید کرده است، گفت: تقریباً هیچ‌کدام از فیلم‌ها بازار امنی ندارند چرا که در بازار سینما، در قسمت پخش و نمایش، بخش‌های متعددی وجود دارد و با توجه به وجود 250 سالن با 404 پرده سینما، 93 درصد درآمد بازار سالن، برای 100 سالن است که در 12 شهر قرار دارند؛ یعنی از 303 سالن، 7 درصد سرمایه برمی‌گردد.

وی اضافه کرد: از میان 93 درصد درآمد، حدود 70 درصد مربوط به تهران بوده که 40 درصد آن از طریق 3 پردیس تأمین می‌شود و این نشان می‌دهد که مردم در سطح کشور سینما نمی‌روند.

تهیه‌کننده «نیاز» افزود: برای راستی آزمایی این اتفاق باید همه گیشه‌ها را تحت نظارت قرار داد ولی متأسفانه هر چه ما برای این امر تلاش می‌کنیم، میسر نمی شود. سینما و سالن پول را نقد از تماشاچی می‌گیرد و در ازای آن چک 2 ماهه می‌دهد، در حالی‌که با وجود فناوری‌های موجود می‌تواند کارت بکشد و سهم هرکس جداگانه حساب شود.

وی نمایش فیلم‌ها در ماهواره‌ها، تلویزیون، سینمای خانگی، سایت‌های اینترنتی، بیمارستان‌ها و خطوط ریلی‌ را از عوامل پخش غیرمجاز فیلم‌ها و دست بردن در اموال تهیه‌کنندگان دانست که علی‌رغم آمار اعلام‌شده، باعث کساد شدن بازار فیلم‌ها می‌شوند.

این کارگردان تأکید کرد: در هیچ کجای دنیا چنین چیزی وجود ندارد و اموال تهیه‌کنندگان به تاراج نمی‌رود. من نمی‌دانم چرا مسئولان صنف و بخش دولتی و بخش خصوصی نظارتی بر این اتفاق ندارد.

داود نژاد در تکمیل حرف‌هایش گفت: این ناامنی موجب قطع رابطه مستقیم سینما و تماشاچی می‌شود که نمی‌تواند سفارش و پول بگیرد. درنهایت، وقتی من از تماشاچی سفارش نمی‌گیرم بازتاب ملت نیستم و سینمای من، سینمای ملی نمی‌تواند باشد.

وی تصریح کرد: با وجود اینکه مدیران و مسئولان ذی‌ربط متوجه هستند سینمای ملی در حال نابودی است، کار سینما یا می‌شود بازتولید کلیشه‌های امتحان پس داده و فیلم‌های تجاری مقلد ماهواره که کسالت‌بار است و ورشکستگی را به دنبال دارد، یا بازتولید کلیشه‌های بخشنامه‌ای دولتی که هیچ‌کدام ناشی از احساس مسئولیت نسبت به کشور، نسل جوان و فرهنگ و سینما نیست.

کارگردان «کلاس هنرپیشگی» ادامه داد: منظومه هنری و رسانه‌ای ایران در مقابل منظومه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی شکست‌خورده است زیرا این اتفاق ماحصل این است که ابتکار عمل در فضای دیداری و شنیداری کشور، به دست تولیدکنندگان داخلی نیست و به دست کره‌ای و هندی و آمریکایی و اروپایی‌ها افتاده است.

داودنژاد تصریح کرد: گردش مالی بازار سیاه ویدیو ده‌ها برابر بازار رسمی ویدئو است و این اتفاق عادت نبوده و منفعت مالی هست. به نظر من جریانی قدرتمند در کشور وجود دارد که ترجیح می‌دهد ملت ایران مصرف‌کننده کالای خارجی باشد.

داود نژاد با اشاره به اینکه بخش خصوصی باید دارای اصول و نظام اطلاع‌رسانی باشد، افزود: یک تاجر در بخش خصوصی نمی‌داند که به‌طور مثال در 5 سال اخیر چند فیلم اکران شده و از میان آن‌ها چه اندازه با شکست و یا موفقیت روبرو شده‌اند که متأسفانه این نظام اطلاع‌رسانی در بخش خصوصی سینمای ما وجود ندارد.

نویسنده، کارگردان و تهیه کننده «روغن مار»، اظهار کرد: این نهایت واقع‌بینی است که دلسوزی، برای بازار کالای فرهنگی وجود ندارد و آن گرایش نیرومندی که قصدش عاجز کردن ما از تولید کالاهای فرهنگی و غلبه مجدد به ابتکار عمل برای تولیدکنندگان خارجی است، موفق شده است.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا شما در حال مشاهده تکرار تجربه سینمای اواخر رژیم پهلوی هستید، گفت: در قبل از انقلاب بازار فیلم امن بود ولی در رابطه بین فیلم‌ساز و مردم ناامنی وجود داشت، همچنین آمار فروش طوری بود که می‌توانست چرخ سینما را برای تولید ملی بچرخاند و این وضعیت تا ورود فیلم‌های خارجی به کشور ادامه داشت.

داود نژاد ابراز کرد: زمانی سینمای ملی معنا دارد که وارد زندگی مردم شود و بالعکس. این رابطه قطع‌ شده است و عده‌ای سارق تحت حمایت دولت و صنف، بین سینما و مردم فاصله انداختند و به‌گونه‌ای این اتفاق پیش رفته که در حال حاضر سراغ کپی‌برداری می‌رویم.

داود نژاد درباره نقش VOD (سیستم سینمای خانگی و تلویزیون تعاملی کشور) گفت: با شورای عالی تهیه‌کنندگان گفتگویی با اعضای زیرساخت این سیستم داشتیم و در آن جلسه نتیجه‌ای که به دست آمد این بود که اگر این سیستم ترویج پیدا کند، سالی 1000 فیلم می‌خواهد.

وی در تکمیل صحبت‌هایش گفت: در سیستم VOD هرچه قدر نیروی انسانی متخصص و خلاق داشته باشید کار برای آن موجود بوده و تنها کافی است که شما یک نظام آموزشیِ تجربی، کارگاهی داشته باشید که مسئله آن پر کردن شکاف آموزش و بازار کار باشد.

کارگردان «قدغن»، بیان کرد: راه‌اندازی این سیستم می‌توانست علاوه بر جلوگیری از بازار قاچاق فیلم‌ها، بازار عظیمی برای جذب استعدادهای جوان راه بیندازد که متأسفانه تعطیل شد و در حال حاضر پنهانی فیلم‌های خارجی نشان می‌دهد.

داودنژاد تصریح کرد: با راه‌اندازی یک شبکه محدود اینترنتی بین تولیدکننده، سالن، vod، استودیوهای صدا، استودیوهای تصویر و شرکت‌های تبلیغاتی، من تضمین می‌کنم که در عرض یک سال تمامی ناامنی‌ها از بین برود چرا که تمامی موارد ساخت یک فیلم از طریق این شبکه تأمین می‌شود.

این فیلمساز موفق در پاسخ به این سؤال نبوی که چرا در پی غارت اموال و مخاطبان سینما، صنف از حقوق سینما دفاع نمی‌کند، گفت: شرایط ناامنی که به وجود می‌آید همه‌چیز را به شکل خود درمی‌آورد و صنف هم کارکردهای اصلی خود را از دست می‌دهد و به پایگاهی برای همزیستی مسالمت‌آمیز دولت و مافیا تبدیل می‌شود. با توجه به معنای اصلی کار صنفی، کار صنفی در سینمای ما انجام نمی‌شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: چشم‌انداز نهایی شبکه عظیم دیجیتالی یا شبکه‌های مجازی، تولیدکننده شدن مصرف‌کننده است و باید سطح دانایی سینما در کل کشور بالا رود.

سینماروزان: اینکه یکی از پخش‌کنندگان فعال این سالهای سینمای ایران که در این سالها در هر فیلمی که شراکت داشته آن فیلم به لطف حجم بالایی از سالن و سانس که بهش تخصیص یافته تبدیل به رکوردشکن اکران سینماها شده است به ناگاه در آستانه آغاز اکران نیمه دوم سال از پتانسیل پایین فیلمهای باقیمانده برای جلب مخاطب بگوید عجیب می‌نماید.

به گزارش سینماروزان اینکه این پخش کننده تا جایی پیش می‌رود که برای نیمه دوم سال به دلیل عدم وجود آثار کمدی بفروش یا محصولات مملو از حرکات موزون، وضعیت قرمز اعلام می کند غریب به نظر می‌رسد.

کافیست به فیلمهایی که در ماههای ابتدایی سال96 روی پرده رفته‌اند نگاهی بیندازیم تا دریابیم بخش عمده فیلمهایی که در همین جشنواره پرحاشیه اخیر متفاوت جلوه کردند از «فراری» گرفته تا «سد معبر»، «بدون تاریخ بدون امضاء»، «ایتالیا ایتالیا»، «نگار»، «اسرافیل»، «خفگی» و «کمدی انسانی» هنوز به اکران نرسیده‌اند تا عدم فروششان عامل غصه داری این پخش کننده شود.

اما چرا آثار قابل تامل جشنواره نتوانستند در 5 ماه ابتدایی سال روی پرده بروند؟

یک دلیل این امر «نهنگ…»گرسنه ای بود(!) که به ناگاه از اواسط بهار روی پرده رفت و تاب تحمل دیدن هیچ رقیب ششدانگی را کنار خودش نداشت تا جایی که در مدت سه ماهی که این نهنگ مشغول بلعیدن سانسها و سالنها بوده، به جز چند فیلم خوش ساخت، سبد اکران با کلی فیلم ضعیف و متوسط و حتی یک سری آثار که با پروانه ویدیویی تولید شده بودند(!!!) چیده شد تا مبادا حتی بخشی از سالنهای این «نهنگ…» خوش اشتها حذف شود.

نتیجه هم که پیش روست. همانها که با وارد کردن این نهنگ مانع اکران بسیاری از درامهای غیرکمدی خوش ساختی که می‌توانستند مانند «رگ خواب» یا حتی «برادرم خسرو» بفروشند، شدند حالا غمگسار اکران نیمه دوم شده اند که چه نشسته‌اید که فیلمهایی مانند «سلام بمبئی» برای اکران دوم نمانده!!!

واقعیت چیست؟

واقعیت همان است که درباره اکران نمونه هایی مانند «رگ خواب» و پیشتر «تیک آف» دیده ایم؛ کافیست کمی شرایط عادلانه در تخصیص سانس و سالن در اکران برقرار باشد تا درامهای جدی خوش ساخت که اتفاقا تعدادشان کم هم نیست بفروشد.

پس پیش از آن که فرار رو به جلو کنید و زنگ خطر را به صدا درآورید ابتدا فقط نیمی از سانسهایی را که به «نهنگ»گرسنه تان می‌دهید در اختیار یکی از ده ها آثار جدی خوش ساخت پشت خط اکران قرار دهید و آن گاه اگر این آثار نفروختند کاسه چه کنم چه کنم دست بگیرید…

سینماروزان: در حالی که روز گذشته غلامرضا فرجی سخنگوی شورای صنفی نمایش بر ممنوعیت نمایش فیلمهای دارای سرگروه و گروه آزاد در گروه دولتی «هنروتجربه» تأکید کرده بود(اینجا را بخوانید) و همین از یک طرف خرسندی برخی از فیلمسازان هنروتجربه و از طرف دیگر ناراحتی رییس این گروه دولتی را موجب شده بود علیرضا داوودنژاد که خودش هم سال قبل فیلم «روغن مار» را در این گروه داشت، در گفتگو با «شرق» ممنوعیت اکران فیلمهای چرخه رسمی اکران در هنروتجربه را اتفاقی خوب ارزیابی کرده است.

متن کامل گفته های داوودنژاد را بخوانید:

این اتفاق خوبی است که اکران فیلم‌های سرگروه‌های پنج‌گانه و آزاد از اکران گروه هنر و تجربه حذف شود، چون این یکی از نگرانی‌های خودم هم بوده است که سرنوشت گروه هنر و تجربه باید مستقل باشد.
من فکر می‌کنم باید گروه هنر و تجربه جدی گرفته شده و از آن مراقبت شود؛ یعنی این مهم است که گروه هنر و تجربه فقط اختصاص به اکران فیلم‌های همین گروه داشته باشد. جریان فیلم‌سازی در سینمای ایران یک جریان گسترده عمومی شده است؛ به‌اصطلاح با آسان‌شدن و ارزان‌شدن ابزار خیلی‌ها به‌راحتی می‌توانند فیلم بسازند، اما باید از این قضیه مراقبت شود و استعدادهای درخشان را که در فضای دیدنی و شنیدنی نمود پیدا می‌کنند، بازآموزی و به‌هرحال حمایت کنند و آنها را به سمت تولیدات سینمایی بیاورند و در گروه هنر و تجربه نمایش داده شوند، چون اگر این اتفاق نیفتد، خطر نبودن سینمای هنر و تجربه، اول این است که سینمای زیرزمینی ایجاد می‌شود و دوم اینکه محروم‌شدن فضای سینمایی کشور از مواجهه با افق‌های تازه و افتادن به ورطه کلیشه، تکرار، رکود، کسادی و ورشکستگی است.

سینماروزان: فروردین 94 بود که خبر تصادف مرگبار یک پورشه زردرنگ در خیابان شریعتی در رسانه ها منتشر شد؛ تصادفی که در آن یک دختر و پسر جوان به کام مرگ رفتند. مدتی بعد از تصادف خبر رسید که پورشه متعلق به هوتن آقازاده امیر قلعه نویی چهره سرشناس فوتبال ایران بوده است. با این حال هوتن قلعه نویی از این گفت که مدتی پیش از تصادف خودرویش را به یکی از دوستان صمیمی اش فروخته بود!

مدتی بعدتر پدر راننده پورشه زردرنگ در گفتگویی از این گفت که فرزندش، پورشه را از نامزد دوستش به امانت گرفته و قصد رساندن نامزد دوستش به خانه اش را داشته(!) که درگیر سانحه تصادف شده است.

آذر 94 بود که علیرضا داوودنژاد فیلمبرداری «فراری» را در تهران آغاز کرد؛ فیلمی که در خلاصه داستان آن به ماجرای حضور دختری شهرستانی در پایتخت به هدف سلفی گرفتن با یک فراری اشاره شده بود و ابدا حرفی از آن تصادف مرگبار نزده بود.

بر این مبنا بسیاری انتظار داشتند که فیلم صرفا روایتی باشد از فرار دختران از خانه و غوطه وری در چرکی پایتخت با این حال نمایش «فراری» در جشنواره نشان داد داوودنژاد برای بازنویسی فیلمنامه اش کاملا تحت تأثیر اتفاقات پیرامونی بوده و با قرار دادن یک پایان بندی منکوب کننده در اثر به اتفاقی اشاره کرده که بر سر پورشه زردرنگ افتاده بود!

گره خوردن سرنوشت دو طبقه اقتصادی متضاد

داوودنژاد که در کنار تجربه گرایی این سالهایش از «کلاس هنرپیشگی» گرفته تا «روغن مار» نشان داده علاقه زیادی به ساخت درامهایی کاملا در بطن جامعه و منطبق با حال و اوضاع پیرامونش دارد، در «فراری» از ماجرای فرار دختری دهه هفتادی از خانه اش در شمال آغاز می کند و مطابق انتظار این رویارویی دخترک با آدمهایی مختلف از اجتماع از هم گسیخته پایتخت است که فیلم را پیش می برد اما پایان بندی فیلم و گره خوردن سرنوشت دخترک به سرنوشت آقازاده ای فراری سوار است که بدجوری حس و حال این روزهای اجتماع و تعارضات اقتصادی طبقات را به رخ می کشد.

داوودنژاد می توانست به مانند بسیاری آثار این سالها از مستندهایی مانند «فقر و فحشا» گرفته تا کمدی هایی مانند «زنها فرشته اند» عاقبت دختران فراری را همان عاقبت محتومی بداند که در فیلمفارسیها دیده ایم اما شاید مشاورانی که در بازنویسی فیلمنامه اولیه کامبوزیا پرتوی در کنار داوودنژاد بوده اند موجب شده اند تصویرسازی دخترک دهه هفتادی فراری از خانه به سمت آن کلیشه گرایی کاملا متضاد از اجتماع نرود.

برای همین است که دخترک داستان نه تنها به سادگی گول اغواگران حاضر در ترمینالها را نمی خورد که اتفاقا خیلی خوب هم آنها را جا می گذارد و در جای جای فیلم هم می بینیم که به مانند اغلب دهه هفتادیها بی قید و پروا فقط و فقط به رسیدن به مطلوب خویش که فراری است می اندیشد!

گرفتاریهای ماهواره و فضای مجازی

حتی در این مسیر و بعد از کلی محبت که از سوی راننده ای به نام «نادر» که گویا سابقه جبهه و جنگ هم داشته نثار دخترک می شود، دخترک ماجراجوی داستان که گرفتار GEM و فضای مجازی است، این راننده را قال می گذارد و ابدا هم برایش مهم نیست که چه بر سرش خواهد آمد. این سرخوشی در لحظه و بی توجهی به عاقبت اندیشیِ توصیه شده از سوی نسلهای قبلتر، اصلی ترین ویژگی دهه هفتادیهاست که دخترک «فراری» هم کاملا از آن بهره مند است.

کژی ها و ناراستی های اجتماع هم نه از برخورد صرف میان این دخترک با طیف مختلف آدمیان که از اختلافی ناشی می شود که سودجویی های اقتصادی کلان عامل آن بوده است! آنتاگونیست فیلم داوودنژاد نه آن نمایشگاه دار زنباره است و نه آقازاده ای سوار بر فراری که با همان اولین دیالوگ دختر را متقاعد می کند که برای عیش و نوش با او راهی کرج شود!

آنتاگونیست «فراری» فسادهای اقتصادی کلانی است که در سایه وابستگی بیش از حد کشور به منابع طبیعی ایجاد شده و کار را به جایی رسانده که در جای جای شهر نمایشگاههای اتومبیلی به چشم بخورد که پول خرید یکی از خودروهای آنها به اندازه پول خون صدها انسان است!!

این وجه از «فراری» که در فضایی سرگرم کننده و منطبق با عنصر تعلیق و رفت و برگشتهای زمانی میان گذشته و حال خود را نشان داده موجب می شود که مخاطب سرخورده از این تعارض طبقاتی به شدت به فیلم سمپاتی پیدا کند. همان قدر که داوودنژاد در «مرهم» کوشید بلای مخدرهای صنعتی و شیوع آن در میان جوانان را گوشزد کند حالا در «فراری» هم بلای اختلاف طبقاتی است که گوشزد می شود اما آنجا که باید چاره ای بر این بلا اندیشیده شود داوودنژاد ابدا ژست دانای کل را به خود نمی گیرد و با الهام گیری از تصادف مرگبار پورشه زردرنگ گوشی را دست آنها می دهد که مدتهاست علاقه ای به شنیدن ندارند!!!

سینماروزان: جمشید و نوید محمودی برادرانی با اصالت افغان که نتوانستند فیلم اخیرشان «رفتن» را در جشنواره فجر ببینند و البته فرستادن فیلم از سوی سینمای افغانستان برای اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان هم به مانند فیلم قبلی «چند متر مکعب عشق» دستاوردی برایشان نداشت، در تدارک تولید تازه ترین فیلمشان «شكستن همزمان ٢٠ استخوان» هستند.

به گزارش سینماروزان سناریوی این فیلم که گفته می شود این روزها در فاز پیش تولید است برآمده از یک ماجرای واقعیست که گویا در نگارش آن مادر این دو کارگردان همفکری داشته است.

‏‎«شكستن همزمان ٢٠ استخوان» با دنيا آمدن كودك و دردي كه مادر احساس ميكند ارتباط معنایی نزدیکی دارد و برنامه ریزی برادران محمودی در جهتی است که تصویربرداری این فیلم را تا پایان سال به اتمام برسانند.

شنیده ها حکایت از آن دارند که محسن تنابنده به عنوان بازيگر اصلي این فیلم انتخاب شده است و به زودی کار فیلمبرداری با حضور وی آغاز خواهد شد. البته احتمالا حضور تنابنده در فصل پنجم «پایتخت» برنامه ریزی بر سر حضور همزمان وی در دو پروژه را دشوار خواهد کرد.

تنابنده که سریال «علی البدل» را برای پخش در نوروز آماده دارد آخرین بار با فیلمی به کارگردانی خودش به نام «گینس» اکران در سینما را تجربه کرده بود؛ فیلمی که علیرغم پایین بودن استانداردهای ساختاری-مضمونی به واسطه حضور رضا عطاران در رأس بازیگران فروش بدی را تجربه نکرد.

تنابنده  که فیلم تازه علیرضا داودنژاد با نام «فراری» را در جشنواره امسال دارد،با همراهی سیروس مقدم به دنبال تولید نسخه سینمایی «پایتخت» هم بود که البته با ورود سازمان ارزشی اوج به ماجرا و حمایت مالی از تولید فصل پنجم «پایتخت» تولید آن فعلا به تعویق افتاده است.

سینماژورنال: در حالی که دست اندرکاران جشنواره بین الملل فجر که اردیبهشت ماه برگزار می شود امیدواری زیادی داشتند که فیلمسازان شاخص ایرانی در این جشنواره حاضر باشد اما تا اینجای کار دو فیملساز سرشناس از حضور در این جشنواره سرباز زدند.

به گزارش سینماژورنال علیرضا داوودنژاد فیلمسازی که تازه ترین ساخته اش با عنوان “فراری” از جمله آثار احتمالی بین الملل فجر به شمار می رود به صراحت از عدم حضور در این جشنواره سخن گفت.

علیرضا داوودنژاد با اعلام این موضوع به “خبرگزاری صداوسیما” گفت: قرار بود همکاری‌هایی بین ما و جشنواره جهانی فجر صورت بگیرد که صورت نگرفت و این فیلم را به این جشنواره نمی دهیم.

«فِراری» فیلمی است که محسن تنابنده، ترلان پروانه‌، سیامک صفری‌، سیما تیرانداز، رضا داودنژاد و رضا کیانیان در آن به ایفای نقش می پردازند و جهانگیر کوثری تهیه کنندگی آن را بر عهده دارد. “فراری” درباره دختری شهرستانی است که برای سلفی گرفتن با خودروهای گرانقیمت به تهران می آید و در این بین مواجهه اش با یک راننده آژانس او را با اتفاقات تازه ای روبرو می کند.

کاهانی اکران عمومی را ترجیح می دهد

به گزارش سینماژورنال از آن سو سعید خانی تهیه کننده “ارادتمند؛ نازنین بهاره تینا” تازه ترین فیلم عبدالرضا کاهانی نیز از عدم حضور در بین الملل فجر سخن گفت.

سعید خانی تهیه‌کننده فیلم سینمایی “ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا” به “مهر” گفت: این فیلم فرم شرکت در سی و چهارمین جشنواره جهانی فیلم فجر را پر نکرده است و بر همین اساس در این جشنواره حضور نخواهد داشت. برنامه اصلی ما برای «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» اکران عمومی آن است و به محض اینکه مراحل نهایی این اثر سینمایی به پایان رسد برای دریافت پروانه نمایش اقدام می‌کنیم.

مهناز افشار، طناز طباطبایی و آیدا ماهیانی بازیگران اصلی «ارادتمند؛ نازنین، بهاره، تینا» هستند و مهران غفوریان نیز نقش مرد داستان را ایفا می‌کند. در “ارادتمند…” زندگی سه دختر با خاستگاه های فکر متفاوت روایت می‌شود که هر سه از درد “بی شوهری” رنج می برند و همین می‌شود که به دل خیابان زده و با حضور در مهمانی ها و گعده های مختلف به انتقام گیری از مردان دست می‌زنند.

عدم استقبال از جشنواره ای که دبیرش مدیرعامل خانه سینماست؟

عدم علاقمندی کاهانی و داوودنژاد برای حضور در بین الملل فجر در شرایطی رخ می دهد که دبیری بین الملل فجر را رضا میرکریمی برعهده دارد که مدیرعامل خانه سینماست و پیش بینی می شد به این واسطه هم که شده فیلمسازان شناخته شده از حضور در بین الملل فجر استقبال کنند.

اما حالا می بینیم که دو نفر از فیلمسازانی که آثارشان پتانسیل جلب مخاطب را داشت به راحتی قید بین الملل فجر را می زنند تا در کنار عدم حضور چهره های سرشناس سینمای جهان، مشکلات این جشنواره برای تأثیرگذاری میان مخاطبان سختتر شود.

سینماژورنال: تحریم برخی از فیلم‌های سینمایی، توسط حوزه هنری و نهایتا نمایش‌داده‌نشدنشان در سالن‌های زیرمجموعه‌اش، تبدیل به بحرانی شده که چندسالی است گریبان سینمای ایران را گرفته است.

به گزارش سینماژورنال علیرضا داوودنژاد، سینماگری که علاوه بر کارگردانی، تهیه‌کنندگی هم می‌کند و مستقیما با حساب‌وکتاب و اعداد و ارقام در سینما سروکار دارد، درباره اثر تخریبی این دست اقدامات به “شرق” می‌گوید: «سینما در ایران مشکلات زیادی دارد. یکی از مشکلاتش رابطه‌اش با نهادهای پیرامونی است، مثل رابطه‌اش با تلویزیون، با شهرداری، با حوزه هنری و… این مشکلات، باید هرچه‌زودتر در محکمه‌های قانونی رسیدگی و حل شود وگرنه سینمای ایران پا نمی‌گیرد و کمر راست نمی‌کند.»

داوودنژاد افزود: «اما در رابطه با تحریم حوزه هنری باید گفت اگر حوزه هنری هم مثل امام‌خمینی(ره) فکر می‌کند «بدترین فیلم ایرانی حتی از بهترین فیلم خارجی بهتر است»، پس باید مسائلش را با سینمای ایران حل کند».

اما در شرایطی که برخی از سینماگران ایده تحریم متقابل حوزه توسط سینماگران را مطرح کرده‌اند، داوودنژاد به تبعیت از رویدادهای اخیر عرصه دیپلماسی در ایران، ایده مذاکره را برای رفع تحریم، ارجح بر مقابله‌به‌مثل می‌داند و معتقد است: «با تحریم فیلم‌هایی توسط حوزه، تولید آن فیلم‌ها متوقف نمی‌شود. اگر سینماگران هم حوزه را تحریم کنند و نخواهند به آن فیلمی برای نمایش بدهند، این‌بار حوزه می‌تواند بگوید: “بدترین فیلم خارجی از بهترین فیلم ایرانی بهتر است” و فیلم‌های خارجی بیاورد و نمایش دهد و ضربه‌ای متقابل بر پیکره سینما وارد شود. »

وی ادامه داد: در نتیجه نه تحریم‌کردن حوزه توسط سینما و نه تحریم سینما توسط حوزه، هیچ مشکلی را حل نمی‌کند! تحریم هیچ‌یک از طرفین، به‌نفع سینما نیست، درحالی‌که  این دست تحریم‌ها می‌تواند در بازی‌های سیاسی منفعت داشته باشد. تحریم از جانب هیچ‌یک از این دو سو سودی برای سینما ندارد ولی برای گرایش‌های جناحی ممکن است سود داشته باشد».

در روزگاری که گفت‌وگو، به‌جای تحریم، ایده‌ای است که چهره‌ای دیگر از ایران و مناسبات بین‌المللی‌اش در سال اخیر نشان داده، طبق گفتار داوودنژاد، تبعیت از این الگو برای حل چالش‌های فرهنگی از جمله رابطه حوزه هنری و سینما، می‌تواند کلیدی باشد که یکی از قفل‌های کنونی عرصه سینما را می‌گشاید.

سینماژورنال: محسن تنابنده بازیگر کاراکتر “نقی معمولی” در سری “پایتخت” این روزها مشغول بازی در “فراری” است.

به گزارش سینماژورنال “فراری” را علیرضا داوودنژاد کارگردانی می کند و تنابنده در آن نقش راننده آژانسی را بازی می کند که وظیفه اش کمک به دختری شهرستانی برای گرفتن سلفی با خودروهای مدل بالاست.

در نخستین تصویر از “فراری” تنابنده را با سبیل و موهای پرپشت می بینیم.

فيلمبرداری “فراری” را محمود كلاري برعهده دارد، صدابردار پرويز آبنار است و گريم برعهده عبدالله اسكندري  بوده است.

ترلان پروانه نقش دختر شهرستانی فیلم را بازی کرده و جهانگیر کوثری تهیه کننده است.

محسن تنابنده با گریم “فراری”