درگذشت #اکبر_گلپایگانی؛ مرد حنجره طلایی که از پازولینی، یک میلیون دلار غرامت گرفت
سینماروزان/حامد مظفری: اکبر گلپایگانی معروف به گلپا خواننده باسابقه و صریح‌اللهجه ایرانی در ۹۰ سالگی مرحوم شد.
اکبر گلپایگانی ۱۰ بهمن سال ۱۳۱۲ در تهران متولد شد. گلپایگانی در پنج سالگی مادر خود را از دست می‌دهد و این حادثه در آن زمان تأثیر بدی بر روحیه وی گذاشته بود.
در سال ۱۳۱۸ گلپا وارد دبستان فرهنگ شد و به عنوان قاری قرآن در کلاسش برگزیده شد سپس در آشنایی با تعزیه خوان محل و کار کردن زیر نظر او اصول اولیه آوازخوانی را آموخت. در سال ۱۳۲۰ وی به‌طور جدی به تعلیم موسیقی دستگاهی نزد پدر پرداخت. در سال ۱۳۲۶ نخستین تجربهٔ حضور در یک ارکستر و گروه کر را کسب کرد و در سال ۱۳۲۷ در انجمن موسیقی مدرسه نظام عضو شد. او از سال ۱۳۲۸ به بعد با هنرمندان سرشناسِ موسیقی آشنا شد و آموزش را زیر نظر آنان آغاز کرد.
از جمله استادان اکبر گلپایگانی می‌توان به هنرمندانی همچون حسن یکرنگی (از شاگردان اقبال آذر)، نورعلی برومند، اسماعیل قهرمانی، ابوالحسن صبا، یوسف فروتن، محمد ایرانی مجرد، عبدالله دوامی، ادیب خوانساری، حسین طاهرزاده و سلیمان امیرقاسمی اشاره کرد.
در سال ۱۳۳۵ سازمان یونسکو از اکبر گلپایگانی، نورعلی برومند و علی‌اصغر بهاری برای اجرای آواز و موسیقی ایرانی دعوت به عمل آورد. در سال ۱۳۳۷ وی از سوی داود پیرنیا (مبتکر برنامه گلها) به رادیو دعوت شد و به دنبال آن گلپا آلبوم های متعددی را از طریق کمپانی هایی همچون ایران گرام به بازار داد و توانست اقبال مخاطبانی را رقم زند که علاقمند به تحریرهای اصیل ایرانی بودند.
پای گلپا در اواخر دههٔ چهل به سینما هم باز شد و در فیلم #مرد_حنجره_طلایی به کارگردانی و تهیه‌کنندگی مهدی میثاقیه-تهیه‌کننده گوزنها، پستچی، شب نشینی در جهنم و…- ایفای نقش نمود. گلپا به دنبال آن تا اواسط دهه پنجاه در چندین فیلم دیگر به عنوان بازیگر یا آوازخوان حضور یافت و ازجمله #جبار_سرجوخه_فراری ساخته امان منطقی، #صلات_ظهر که عنوان آن برگردان های-نون/ماجرای نیمروز بود به کارگردانی سعید مطلبی و تعدادی از آثار رضا صفایی مثلا #حسین_آژدان، #معشوقه، #قربون_زن_ایرونی و همچنین فیلمی به کارگردانی ساموئل خاچیکیان با عنوان #بوسه_بر_لبهای_خونین و…
گلپا در فیلم معشوقه در کنار ساموئل خاچیکیان که تهیه‌کننده کار بود به عنوان شریک تولید حاضر بود.
در این میان بازی در نقش اصلی مرد حنجره طلایی در کنار محمدعلی تبریزیان( همایون) و ثریا بکیاسا(سهیلا) در نقش یک جوان آوازخوان باعث شد گلپا تا انتهای عمر نزد مخاطبان با همین عنوان تجلیل شود.
گلپا هرچند از هنرمندان موسیقی اصیل بود ولی در ابتدای انقلاب ممنوع‌کار شد و بعد از یک دهه و با برگزاری کنسرت هایی خارج از ایران و سپس با انتشار آلبوم های #مست_عشق و #عقیق فعالیت مجاز خود را از سر گرفت.
پای گلپا به فیلم #مده‌‌آ ی پازولینی هم باز شده بود؛ در سکانسی از فیلم پازولینی از آواز گلپا با تار جلیل شهناز استفاده شده بود؛ استفاده ای بی دریافت اجازه که منجر به محکومیت و دریافت غرامت یک میلیون دلاری توسط گلپا گردید.
گلپا خواننده صریح‌اللهجه ای بود و بارها بی پروا به افشاگری علیه برخی همکاران تصنیف‌خوان کنار مهستی و هایده پرداخت که بعد از انقلاب و با پرونده‌سازی علیه او و بسیاری از هنرمندان دیگر، انحصاری را در دهه شصت برای رشد اقتصادی خود، دوستان و آقازادگان خویش فراهم کرده و پسرفتی تمام و کمال برای موسیقی اصیل مردمی رقم زدند.
اکبر گلپایگانی در ۳۴ سالگی با گلرخ گرایلی ازدواج کرد و از این ازدواج، صاحب دو فرزند دختر به نامهای ساقی و ساغر شد؛ ساقی متاهل و فوق تخصص قلب دارد و ساکن آمریکاست، ساغر نیز متاهل بوده، دکترای ریاضیات دارد و در بورس فرانسه فعالیت دارد. گلپا هیچ گاه به‌مانند انحصارسازان دهه شصت، از رانت خویش برای ورود فرزندان و قوم و خویش به عرصه آواز استفاده نکرد و ترجیح داد فرزندانش را آزاد بگذارد تا خود انتخاب کنند…