سینماروزان: ماجرای ممنوع الفعالیت شدن برخی از هنرمندان در برهه های زمانی مختلف در رسانه ملی ماجرایی است که سالهاست درباره آن شنیده ایم و احتمالا حالا حالاها هم درباره اش خواهیم شنید.

به گزارش سینماروزان مشخص نبودن ضوابط مربوط به ممنوعیت از فعالیت و عدم اعلام رسمی فهرست افراد ممنوع از فعالیت زمینه ساز گزارشی در «شهروند» روزنامه متبوع سازمان هلال احمر شده است؛

این رسانه که با ترکیب یک واژه فارسی با واژه ای عربی عبارت نادرست «ممنوع الکار» را برای ممنوعان از فعالیت به کار برده کوشیده هم فهرستی ارائه دهد از جماعت ممنوع الفعالیت و هم نظرات برخی مدیران درباره این ماجرا را منعکس کند.

متن گزارش این رسانه را بخوانید:

«ممنوع‌الکار»! این عنوانی است که به آنها داده شده و گاهی هم به همین نام و به‌صورت رسمی اعلام می‌شود. همین چندی پیش بود که وقتی اسم یکی از هنرپیشه‌های تلویزیونی به میان آمد و از ممنوع‌التصویری‌اش صحبت شد، این تأکید وجود داشت که او ممنوع‌التصویر نیست، «ممنوع‌الکار» است.
حالا اما موضوع توجه بیشتری را جلب می‌کند آن هم وقتی فردی مثل «حسین زمان» خواننده نام‌آشنای ایرانی صحبت از ممنوع‌الکاری خود به میان آورده و از اوضاع و احوال زمانه گلایه می‌کند. او گفته است که حتی از تدریس او هم جلوگیری کرده‌اند. «حسین زمان»ی که وقتی سوابقش را ورق می‌زنید اخراج از دانشگاه توسط ساواک و ترک تحصیل از دانشگاه‌های خارج از کشور برای حضور در جبهه و حتی فرماندهی مخابرات نیروی دریایی سپاه هم دیده می‌شود و این سوال را پیش می‌آورد که ممنوع‌الکاری، آن هم در این حد که حتی از تدریس او در پردیس دانشگاه شریف در کیش جلوگیری شود با چه استدلال و البته در چه چهارچوبی انجام شده است.
حسین زمان خودش گفته است: من تا چهار‌سال پیش عضو هیأت علمی پردیس دانشگاه شریف در کیش بودم و تدریس می‌کردم اما از همان زمان تا امروز از تدریس من در این دانشگاه نیز جلوگیری کردند، پس می‌شود گفت که شانزده‌سال است اجازه فعالیت هنری ندارم! در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، حدود ١٠بار به وزارت ارشاد و اداره کل موسیقی مراجعه کردم تا فعالیت هنری خود را آغاز کنم. در چهار‌سال دولت یازدهم، پاسخ قانع کننده‌ای نگرفتم و در دوره جدید هم دوباره مراجعه کردم و با من گفت‌وگوهایی شد که هیچ نتیجه‌ای نگرفتم. به من اعلام شد که نتیجه جلسه را به شما اعلام می‌کنیم اما ماه‌هاست که هیچ نتیجه‌ای به من اعلام نشده است. همچنین از طریق خانم مولاوردی که دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور حقوق شهروندی است، تقاضای رسیدگی به کارم را کردم و ایشان نیز قول دادند مسأله را پیگیری کنند اما همچنان نتیجه‌ای حاصل نشده است.
تأکید زمان بر این بود که «صدای من نباید در قالب یک اثر هنری منتشر شود البته برای این مسأله هیچ حکمی از جانب مراجع قضائی صادر نشده و هیچ توضیحی نیز به من داده نمی‌شود که دلیل این مسأله چیست. فقط گفته می‌شود از بالا دستور داده شده که شما اجازه فعالیت ندارید».
این «دستورات از بالا» هر چند ظاهرا در همه حوزه‌های هنری وجود دارد اما در تلویزیون به‌طور اخص وجود داشته است! تخصیصی که باعث شده اسامی زیادی را در این زمینه بشنویم. اسامی‌ای که گفته شده یکی برای حضور در یک ستاد انتخاباتی ممنوع‌الکار شده و دیگری به دلیل حضور در عکس آن هم با شلوارک!

اسامی‌ای که هر کدام در مقاطعی ممنوع‌الکار بوده‌اند یا ممنوع‌الکاری آنها ادامه دارد: فاطمه معتمدآریا، سحر قریشی، مهران مدیری، باران کوثری، پگاه آهنگرانی، جواد یحیوی، مهراب قاسم‌خانی، پیمان قاسمخانی، بهاره رهنما، فرزاد جمشیدی و ده‌ها تن دیگر که حتی برای سازمانی با طول و عرض تلویزیون زیاد است.

نگاه مسئولان
کریمی که مسئولیت‌هایی در شبکه دو داشته است، هرچند در آغاز بحث، اثری از مسافرت در او دیده نمی‌شد، اما با تأکید بر این‌که «ممنوع‌المصاحبه ‌است»! از پاسخ به سوالات به بهانه سفر طفره رفت. او در پاسخ به این سوال که «آیا ممنوع‌الکاری در تلویزیون و به‌صورت کلی در مجموعه صداوسیما، تابع قانون خاصی است؟» گفت: از این موضوع اطلاعی ندارم.

محمدرضا جعفری‌جلوه هم در پاسخ به این سوال که «ما در روزنامه شهروند در حال پیگیری موضوع ممنوع‌الکاری در حوزه هنر هستیم و این سوال را طرح کرده‌ایم که آیا در صداوسیما یا در کلان ماجرا در حوزه فرهنگ، قانونی برای ممنوع‌الکاری وجود دارد؟» گفت: درباره این موضوع اصلا نظری ندارم. این سوال از او شد که «آیا می‌توان گفت ممنوع‌الکاری‌ها محصول سلیقه هستند و قانون مکتوبی وجود ندارد؟» جعفری‌جلوه پاسخ داد: نظری ندارم. 

یکی دیگر از مدیران صداوسیما در پاسخ به وجود قانون مکتوب درباره ممنوع‌الکاری در صدا‌و‌سیما گفت: ما چنین قانونی نداریم و از اساس ممنوع‌الکاری در صداوسیما ربطی به این سازمان ندارد و معمول این است در مواردی، از بخش‌های مختلف خارج از سازمان، از مجموعه درخواست می‌شود.

او گفت: ما در صداوسیما چیزی به نام ممنوع‌الکاری نداریم. بلکه اگر فرد هنجارهای بااهمیت برای سازمان را رعایت کرد، از او استفاده می‌شود و اگر این موضوعات را رعایت نکرد، از او دعوت به کار نمی‌شود این هم، همه جای دنیا مرسوم است؛ مثلا در خود جشنواره کن هم می‌گویند فلان کت‌و‌شلوار را باید بپوشید و کروات بزنید و اگر رعایت نکنید، به‌عنوان میهمان رسمی اجازه حضور نخواهيد يافت.

موضوعی که البته برخی از هنرمندان آن را رد می‌کنند و بحث هنجارهایی که مد نظر برخی مسئولان است را ورود به حوزه خصوصی خود تلقی می‌کنند. به هر روی آن‌طور که مسئولان صداوسیما درباره این موضوع اعلام نظر کرده‌اند دست کم از روی شواهد به نظر می‌رسد «قانون مکتوبی» در این زمینه وجود ندارد و هر چه هست «قوانین نانوشته» است. مواردی که به گفته آن مدیر در صداوسیما، اساسا به این سازمان مربوط نیست مگر در مواردی که به پوشش افراد آن هم در برنامه ربط داشته باشد.
در همین حال عضو شورای نظارت بر صداوسیما هم از چند‌و‌چون ماجرای ممنوع‌الکاری در حوزه فرهنگ و هنر به‌ویژه در صداوسیما بحث به میان آورده است. سیداحسان قاضی‌زاده وقتی با این سوال که «آیا در صداوسیما قانونی به نام ممنوع‌الکاری وجود دارد یا خیر؟» گفت: این سوالات حاشیه به وجود می‌آورد.

در ادامه از عضو شورای نظارت بر صداوسیما سوال شد: خارج از صداوسیما آقای حسین زمان به‌ عنوان فردی که سوابق مختلفی در انقلاب دارد، ممنوع‌الکار است؛ در صداوسیما هم چنین مواردی وجود دارد؛ شما چطور با این موارد برخورد می‌کنید آیا شورا شأن ورود به این موضوعات را دارد؟» گفت: ما راجع به اشخاص و افراد حرف نمی‌زنیم؛ بلکه کلیت ماجرا را مورد بحث قرار می‌دهیم. در پاسخ به این بخش از سوال که شورا چطور وارد موضوعات مربوط به این حوزه می‌شود، باید گفت در صورتی که فرد چنین وضعی داشته باشد و به شورا شکایت کند، ما وارد موضوع می‌شویم. عضو کمیسیون فرهنگی در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون سابقه‌ داشته که فردی شکایت کند و موضوع منتفی شود، گفت: تاکنون چنین موردی نداشته‌ایم!

سینماژورنال: در حالی که در روز گذشته تعدادی از سینماگران به دلیل پخش تیرزهای آثارشان از شبکه ماهواره ای جم با حکم ممنوع الکاری دادستانی مواجه شدند(اینجا و اینجا را بخوانید) رییس سازمان سینمایی با نگارش یادداشتی این مسأله را “سوءتفاهم” دانست و از حل زودهنگام آن خبر داد.

به گزارش سینماژورنال حجت‌الله ایوبی که طی هفته های اخیر در مقابل حواشی رخ داده برای سینماگران از جمله توهین هفته نامه “یالثارات” به هنرمندان جشن حافظ و تحریم “لانتوری” توسط حوزه هنری ترجیح داده بود سکوت کند درباره حکم ممنوع الکاری سینماگران چنین نوشت: سینمای ایران به عنوان پرچمدار موفق مقابله با تهاجم فرهنگی غرب و نماد جلوگیری از نفوذ، شایسته تقدیر است. یقین دارم که این حکم قوه محترم قضاییه با گفت‌وگو حل خواهد شد. سینمای ملی و پرطرفدار ایران هیچ نیازی به کمک شبکه‌های غیر ملی ندارد. اینکه شبکه‌های بیرون از کشور سوار بر موج موفقیت و محبوبیت سینمای ما می‌شوند ارتباطی به سینماگران ندارد.

وی ادامه داد: یقین دارم با روشن شدن این مسائل به ویژه نقش بی‌بدیل سینماگران ایرانی در تقویت ارزش‌های دینی و ایرانی و اسلامی هر 3 قوه و همه دلسوزان کشور، سینمای پر افتخار و سینماگران جهادگرمان را مورد ستایش قرار خواهد داد و به وظیفه الهی و ملی خود در تقویت این دستاورد بزرگ انقلاب اسلامی عمل خواهند کرد.

ایوبی در انتهای گفتگوی خود آورد: بنابراین مطمئنم این سوء تفاهم به زودی حل و نگرانی‌ها برطرف خواهد شد.

سینماژورنال: جمشید هاشم‌پور که در دهه‌های شصت و هفتاد یکه‌تاز ایفای نقش در آثاری تجاری بود که وی را در قامت یک ابرقهرمان به تصویر می‌کشیدند در سالهای بعد کوشید تواناییهای بازیگریش را خرج کاراکترهایی کند که به اندازه مخاطبان توجه منتقدان را هم به خود جلب کند با این حال از منظر مخاطب عام همچنان یک جمشید هاشم پور است و یک زینال بندری.

به گزارش سینماژورنال هاشم پور در همه سالهای فعالیت حرفه ای اش در سینما به شدت از گفتگوهای مطبوعاتی گریزان بوده و خیلی انگشت شمار گفتگوهایی از او دیده ایم که در آن به صراحت درباره همه پرسشهای پیرامون کارنامه اش پاسخ گوید. علی معلم تهیه کننده، روزنامه نگار و مدیرمسئول “دنیای تصویر” اما توانسته به بهانه برگزاری بزرگداشت این بازیگر در جشن حافظ گفتگویی تفصیلی با وی ترتیب داده و برای ثبت در تاریخ هم که شده درباره برخی از مناقشه برانگیزترین موضوعات و مثلا همان جریان ممنوع الکاری از وی بپرسد.

قبل از انقلاب به دلایل اخلاقی سینما را رها کردم و “امداد نجات” شدم!

جمشید هاشم پور در ابتدای گفتگو درباره سوابق بازیگری خود در پیش از انقلاب اسلامی بیان می دارد: من قبل از انقلاب در چیزی نزدیک به 10 فیلم بازی کردم اما به دلایلی که شاید بتوانم بگویم بیشتر اخلاقی بود بعد از بازی در آن فیلمها از سینما بیرون آمدم…آن سالها در سازمانی استخدام شدم که کارش امداد و نجات بود. اول یک دوره ای دیدیم و بعد عضو گروه امداد شدیم و کسانی که مثلا در کوه گیر می افتند یا تصادف می کردند یا گرفتار برف و بهمن می شدند را نجات می دادیم. با بیست سال کار در آن سازمان مرا بازنشسته کردند و بعد دیگر چسبیدم به سینما.

بعد از “یوزپلنگ” ممنوع الکار شدم

هاشم‌پور زمانی و در میانه دهه شصت به دلیل شمایل قهرمان پردازانه‌ای که در سینمای آن روزگار ایجاد کرده بود ممنوع الکار شده بود. خودش درباره ماجرای آن ممنوع الکاری بیان می دارد: بعد از فیلم “یوزپلنگ”(1364) ساخته ساموئل خاچکیان بود که ممنوع الکار شدم چون یادم است قبل از فیلم شایعه شده بود که هاشم پور قرار است ممنوع الکار شود و چون قرارداد این فیلم را بسته بودیم سریع کلید زدند و مرا جلوی دوربین بردند. بعد از ممنوع الکاری من اقدامی نکردم و حتی ارشاد هم نرفتم که اصلا چرا ممنوع شدم یا درخواست بدهم ممنوع الکاری ام را لغو کنند.

وی ادامه می‌دهد: حتی کسی به من خبر نداد ممنوع الکار شدم. آن موقع کارگردانها و تهیه کننده‌ها لیست بازیگران شان را می‌بردند ارشاد و به آنها می‌گفتند که هاشم پور فعلا نمی تواند کار کند. دلیل خاص نداشتند فقط گفتند ایشان خیلی دارد پرواز می کند و مطرح می شود.

عیاری ممنوعیت از کاری ام را رفع کرد

جمشید هاشم پور که بعد از “یوزپلنگ” سه سال و چند ماه ممنوع الکار بود تا بازی در “روز باشکوه”(1367) ساخته کیانوش عیاری درباره رفع ممنوعیت از فعالیت خود بیان می دارد: نقشی در “روز باشکوه” بود که در سینمای ایرانی عیاری نتوانست بازیگری را پیدا کند که آناتومی و فرم بدنش به آن کاراکتر بخورد. نقش نماینده اشرف در یکی از استانها بود که باید خیلی ابهت می داشت. بعد عیاری رفت ارشاد و با مسئولان صحبت کرد که چنین پرسوناژی دارم و بازیگری که مدنظرم باشد نمی توانم پیدا کنم. شما هم بس کنید. ایشان به اندازه کافی متنبه شده است! سه سال و چهار ماه برایش بس است. اول گفتند یک ماه دیگر، 20 روز دیگر و خلاصه عیاری آن قدر اصرار کرد تا بالاخره ممنوع الکاری مرا برداشتند.

خاطره تلخ همکاری با حاتمی کیا

هاشم‌پور خاطره ای تلخ از همکاری نیمه تمام با ابراهیم حاتمی کیا در “روبان قرمز” دارد؛ همان فیلمی که بسیاری فضای حاکم بر آن را دارای طعنه های مستقیم به عباس کیارستمی می‎‌دانند. به گزارش سینماژورنال هاشم پور درباره این تجربه تلخ بیان می‌دارد: یادم می آید حاتمی‌کیا مرا دعوت کردند برای بازی در “روبان قرمز”. رفتم و حتی قرارداد سفید بستم. تقریبا نزدیک به یک ماه تمرین داشتیم و روخوانی می کردیم و تست می زدیم و رضا کیانیان هم بازیگردان بود. نقش خیلی زیبایی بود و من خیلی علاقمند بودم آن نقش را کار کنم. رزمنده ای جنگ تمام شده ولی هنوز سر پستش است و از جایی که برای ماموریت رفته بود پاسداری می کند…

هاشم‌پور می‌افزاید: مدیر تولید مرحوم ابراهیم اصغرزاده بود؛ یک روز آمد و گفت پرویز پرستویی که سر یک فیلم دیگر بودند کارشان تمام شده و حالا قرار است بیایند سر “روبان قرمز” و این نقش را بازی کنند!!! خلاصه حاتمی کیا نظرشان عوض شد و ما هم خداحافظی کردیم و برگشتیم تهران…بعدها که فیلم را دیدم به نظرم رسید برای آن نقش می شد کارهای دیگری کرد.

جمشید هاشم پور

ملاقلی پور گفت تو غلط می کنی در فیلم من بازی نکنی

این بازیگر درباره روزهای بعد از خاطره تلخ با حاتمی کیا می گوید: وقتی داستانم با حاتمی‌کیا به این شکل تمام شد کمی دلگیر و دلسرد بودم و به قول معروف مأیوس و غمگین شدم. دوست داشتم آن نقش را بازی کنم تا اینکه یک روز زنگ خانه مان را زدند. رفتم دم آیفون که ببینم چه کسی پشت در است دید این صدا آمد که من ملاقلی پور هستم. بیا پایین ببینم. بیا بیرون. تو غلط می کنی در فیلم من بازی نکنی. آخر قبلترش به وی گفته بودم حوصله بازی ندارم. خلاصه نشستیم چای خوردیم و همان موقع رفتیم دفتر  و شروع کردیم به تست گریم که شد فیلم “هیوا”.

ناراحتی از بازی در “من دیه گو مارادونا هستم”

جمشید هاشم پور در پاسخ به این سوال که کدام فیلم بوده که از بازی در آن نه تنها پشیمان هستی که بازی در آن ناراحتت کرد بیان می‌دارد:  من سر همه فیلمها انرژی خودم را می گذارم ولی گاهی انتخاب بازیگران شان ضعیف است و آن ضعف به ما هم لطمه می‌زند بخصوص روی من که وسواس خاصی دارم. ما کاری انجام دادیم به نام “من دیگو مارادونا هستم” بهرام توکلی. یک پلان خیلی ساده را 40 برداشت گرفت. این شیوه را نمی پسندم.

هاشم‌پور می افزاید: همه حرفه‌ای و این کاره هستیم. دائم کات می‌دادند. تا 10 روز بعد از آن سر صحنه نرفتم تا بعد خودشان آمدند. گفتم بد است در سینمای ایران بپیچد که یک نمای سه نفره را این همه برداشت گرفته ایم؛ آن قدر پیچیده و سخت و سنگین نبود. هنرپیشه اذیت می شود و از بین می رود. همه حرکات عین ماشین می شود.

سینماژورنال: بعد از گذشت دو سال و اندی از عمر ریاست حجت ا.. ایوبی بر سازمان سینمایی همچنان شنیدن نظرات جواد شمقدری سلف او در دولت دهم کنجکاوی برانگیز و بعضا عجیب است.

به گزارش سینماژورنال امیر آقایی بازیگر سینمای ایران که این روزها فیلم میلیاردی “کوچه بی نام” را روی پرده دارد چندی قبل از ممنوع الکاری خود بخاطر عدم حضور در فیلم “پایان نامه” محصول جنجالی که در دولت دهم تولید شده بود سخن گفت.

آقایی قرارداد بسته، قسط اول را گرفت و چند سکانس هم بازی کرد

جواد شمقدری در گفتگو با “تماشاگران امروز” با رد ادعای این بازیگر بیان داشته است: آقای بازیگر{امیر آقایی برای بازی در “پایان نامه”} قرارداد بسته، قسط اول را گرفته، چند سکانس هم بازی کرده و بعد در میانه کار غیرحرفه ای ترین رفتار از او سر زده و کار را ترک کرده  است. تهیه کننده از این بازیگر شکایت کرده است.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی یکی از احکامی که صادر میشود این است که اگر بازیگر نتواند شاکی خصوصی را راضی کند اجازه کار بعدی به او داده نمی شود…اما تهیه کننده متانت از خود نشان داد و هیچ گاه چنین تقاضایی{ممنوع الکاری} نکرد.

اگر قرار بود  ممنوع الکار باشد حداقل در “پایان نامه” نباید بازی می کرد

شمقدری با اشاره به فیلمهایی که آقایی بعد از “پایان نامه” بازی کرده بیان داشت: ایشان بعد از “پایان نامه” دو سه فیلم دیگر کار کرده که در همان مدت دو سال و نیمی بوده که ادعا کرده ممنوع الکار است.

جواد شمقدری ادامه داد: حتی یکی از این فیلمها “هیس دخترها فریاد نمی زنند” است که تهیه کننده آن فارابی است یعنی بنیادی که وابسته به سازمان سینمایی است و رییس هیات مدیره آن، رییس سازمان سینمایی است. اگر قرار بود  ممنوع الکار باشد حداقل در این فیلم نباید بازی می کرد.

گفته های بهاره افشاری و پیوستن چکامه چمن‌ماه  به GEM ریشه در ارعاب شاه‌نشین‌های سینما دارد

جواد شمقدری با اشاره به فشارهای وارده بر بازیگران “پایان نامه” و البته گفته های بازیگرانی چون بهاره افشاری بیان داشت: من می دانم بازیگران این فیلم چه فضای سنگین و غیرانسانی را از سوی برخی مدعیان آزادی متحمل شدند و اظهارات غیرواقع {این بازیگران} را هم ناشی از همین جو مسموم می دانم و حرکت آنها{بازیگران} را واکنشی برای رهایی از این نامردمی ها تلقی می کنم.

شمقدری خاطرنشان ساخت: حتی خروج یکی از بازیگران “پایان نامه”{ یعنی چکامه چمن ماه که اخیرا به ترکیه رفته و به جم پیوسته} متاسفانه ریشه در همین ارعاب و تهدیدات شاه نشین های سینما دارد و هیچ نهاد امنیتی یا نظارتی دولتی ای در این مهاجرت نامیمون نقشی ندارند.

“آشغالهای دوست داشتنی” توانسته موقعیتی را ایجاد کند که مصداق کرسیهای ازاداندیشی مطالبه رهبر باشد

جواد شمقدری در بخشی از گفتگوی خود درباره فیلم توقیفی “آشغالهای دوست داشتنی” که پروانه ساخت آن در زمان مدیریت وی صادر شد اما مدیریت ایوبی به آن پروانه نمایش نداد نکته جالبی را طرح کرد. به گزارش سینماژورنال وی با اشاره به ویژگیهای مثبت فیلم بیان داشت: “آشغالهای دوست داشتنی” یک خلاقیت و هنرنمایی استثنایی دارد. بارها گفته ام این فیلم توانسته موقعیتی را ایجاد کند که روند قصه فیلم مصداقی برای کرسی های آزاداندیشی که رهبری معظم انقلاب آن را مطالبه کرده بودند، باشد.

وی ادامه داد: ما در این فیلم پای گفتگوهای گرایشهای مختلف سیاسی و حتی ضدانقلاب می نشینیم.خطایی که فیلمساز مرتکب شده در جاهایی با ظرافت از جریان خاصی حمایت خود را به زبان سینمایی حقنه می کند…