سینماروزان/مریم آموسا: جمعی از اهالی فرهنگ و هنر از نمایشگاه مروری بر آثار مهدی سحابی بازدید کردند.

درابتدای این مراسم «احسان آقایی» رئیس موزه هنرهای معاصرو«مژده طباطبایی» به حاضران در این تور نمایشگاهی خیر مقدم گفتند و پس از آن مژده طباطبایی کیوریتورنمایشگاه، در سخنانی کوتاه درباره روند شکل گیری این نمایشگاه به حاضران توضیحاتی ارائه داد و گفت: بی شک «مهدی سحابی» یکی از سرمایه های ملی ما به شمار می رود که درعرصه های مختلف ترجمه، نقاشی و مجسمه سازی آثار ماندگاری را برای فرهنگ وهنر ایران از خود به یادگار گذاشته است.

او افزود: برپایی نمایشگاه «پس از 10 سال» در گالری مژده که با حمایت خانواده مهدی سحابی برگزار شد، فرصت و امکانی را فراهم کرد تا نمایشگاه مروری بر آثار مهدی سحابی را در موزه هنرهای معاصر برگزار کنیم و همزمان با نمایشگاه دو عنوان کتاب «تکاپوی واژه» و «مروری بر زندگی و آثار مهدی سحابی» را منتشر کردیم.

به گفته طباطبایی، سحابی هنرمند پرکاری بوده و برای برپایی این نمایشگاه تلاش کرده اند تا آثاربیشترو متنوع تری از این هنرمند را در معرض دید مخاطبان بگذارند.

او افزود: در این نمایشگاه 126 اثر از این هنرمند در معرض دید مخاطبان قرار گرفته و این آثار از 14 دوره کاری این هنرمند انتخاب شده اند و برای نخستین بار مجموعه ای از عکس های مهدی سحابی در این نمایشگاه به نمایش درآمده. نمایشگاه با ترجمه ها و آثار ادبی مهدی سحابی که مهم ترین ترجمه او «در جست وجوی زمان از دست رفته» است، آغاز می شود و در گالری 9 آثار تجسمی او به نمایش درآمده.
در ادامه احسان آقایی گفت: زمانی که نمایشگاه «پس از 10 سال» در گالری مژده برگزار شد، به خانم طباطبایی پیشنهاد برپایی نمایشگاه مروری بر آثار مهدی سحابی را در موزه هنرهای معاصر دادم و برای برپایی این نمایشگاه مدت ها کار پژوهشی صورت گرفته است. در تمام دنیا بخشی از فعالیت موزه ها معطوف به کارهای پژوهشی است و در ایران نیز باید این رویه پیش گرفته شود.
او افزود: در دور جدید بازگشایی موزه هنرهای معاصر تصمیم گرفتیم در کنار فعالیت های جاری و نمایشگاه های موزه، نمایشگاه هایی نیز به افراد و رویداد های تاثیرگذار هنرمعاصرایران اختصاص بدهیم و مهدی سحابی یکی از هنرمندانی است که ضرورت برپایی نمایشگاه آثار او را در موزه هنرهای معاصر احساس می شد.

او افزود: بی شک برای چگونه برپایی این نمایشگاه در موزه و انتشار کتاب نمایشگاه سخت گیری هایی داشتم و بی شک مژده طباطبایی و همکاران شان را حتی گاه رنجانده ام، اما بسیار خوشحالم که فرصت و امکان چنین همکاری بوجود آمد و این برای نخستین بار است که پروژه برپایی یک نمایشگاه در موزه هنرهای معاصر به گالری خصوصی واگذار می شود وموزه هنرهای معاصر و گالری مژده هر دو از این پروژه سربلند بیرون آمده اند.

آقایی در بخش پایانی سخنانش گفت:بسیار خوشحالم که گالری مژده توانست نمایشگاهی متناسب با استانداردهای موزه هنرهای معاصر برپا کند و بی شک چنین همکاری هایی موجب ارتقاء سطح کیفی گالری های ایران می شود.

در ادامه این مراسم «ژاله آموزگار» پژوهشگر زبان های باستانی و اسطوره شناس گفت: در سال های اخیر زندگی برای مردم ایران بسیار سخت شده و حسرت خنده بر روی لب های ما مانده و در این سال ها از بس گریسته ایم که شادی را فراموش کرده ایم. امروز با حضورم در نمایشگاه مهدی سحابی و دیدار با جمعی از هنرمندان و مترجمان شایسته کشورمان به یک باره تمام سیاهی ها و اندوه از مقابل چشمانم رفت و احساس شادی می کنم.

او افزود: من مهدی سحابی را به واسطه ترجمه های درخشانش می شناسم و هرگز فرصتی فراهم نشده بود که با آثار تجسمی او به این شکل آشنا شوم. ترجمه ها و آثار تجسمی او نشان می دهد که او درون پرغوغایی داشته و به نظرم او انسان بسیار خوشبختی بوده که توانسته آن چه که در دل و اندیشه داشته در قالب اثر هنری ارائه کند. من توانایی او را حوزه ادبیات و ترجمه و آثار تجسمی می ستایم.

مهشید نونهالی هم با بیان این مطلب که مهدی سحابی با ترجمه «در جست و جوی زمان از دست رفته»، شاخ غول را شکست گفت: بدون اغراق باید بگویم با وجود تمام ادعاها، هیچ کس جرات ترجمه این رمان را نداشت. یک بار در صحبت دوستانه ای که با هم داشتیم سحابی به من گفت چرا همه از من برای ترجمه رمان در جست وجوی زمان از دست رفته ایراد می گیرند، هر ایرادی باشد من آن را می پذیریم.
نونهالی ادامه داد: من سحابی را دلداری دادم و به او گفتم شما ناراحت نباش، من از آن ها بابت این حرف هایشان عذر خواهی می کنم بخش عمده این حرف ها از حسادت است. سال های دور من هم دلم می خواست این رمان را ترجمه کنم، بی شک چنین کاری جدا از تسلط، به همت نیاز دارد.

این مترجم ادامه داد: برای ترجمه کتاب زمان و حکایت بیش از هفت بار رمان در جست وجوی زمان از دست رفته را بررسی کردم و در ترجمه او، ایرادی ندیدم تنها یک جا او زمانی که از پل ریکور سخنی نقل می کند، به جای ماضی نقلی از ماضی مطلق استفاده کرده است که این استفاده در زبان فرانسه مرسوم است و ایرادی ندارد.

او گفت: ترجمه های سحابی از سلین بی نظیر است و متاسفانه درباره این بخش از کارهای او کمتر سخن گفته می شود. مهدی سحابی هنرمند و مترجم پرکار و چند وجهی بود، ای کاش او همچنان زنده بود و با ترجمه ها و آثارش همچنان ما را شگفت زده می کرد. نام و یادش گرامی باد.

«عباس مشهدی زاده» در سخنانی گفت: بازیگوشی یک هنر است وکودکان همواره بازیگوش هستند و مهدی سحابی انسان خوشبختی بود چون تا آخر عمر روحیه کودکی و بازیگوشی اش را حفظ کرد.

او افزود: مهدی سحابی هنرمند پرکار و جست وجوگری بود و در آثارش نشاط و زندگی  موج می‌زند.او هنرمند چند بعدی بود و واقعا آن گونه که باید او در زمان حیاتش قدر ندید و شناخته نشد. بی شک در میان هنرمندان ایرانی در قد و قواره او در قرن بیستم نداشته ایم و به نظرم سحابی لئونارد دواینچی ایران است.

این مجسمه ساز پیشکسوت درادامه با اشاره به مراسم بدرقه و خاکسپاری مهدی سحابی گفت: زمانی که می‌خواستیم سحابی را به خانه ابدی اش بدرقه کنیم «محمود دولت آبادی» که خود او نیز هنرمند چند وجهی است؛ در کنار من ایستاده بود و از او خواستند که درباره سحابی سخن بگوید، او در پاسخ گفت واقعا نمی دانم درباره او چه بگویم، به او گفتم هر چه که درباره سحابی بگویم، باز هم درباره او کم گفته ایم.

در ادامه رضا کیانیان گفت: با این که مهدی سحابی را از سال های دور می شناسم؛ اما از نزدیک تنها سه بار او را دیده ام و هرگز امکان و فرصت آشنایی بیشتربرایم فراهم نشد. امروز وقتی مجموعه ای از آثار او را کنار هم دیدم واقعا حیرت کردم تنوع کارهای او بسیار زیاد است وعکس های او بی نظیر است نه تنها من بلکه دوستان عکاسمان هم هرگز انتظار نداشتند که او چنین عکس های گرفته باشد.

کیانیان ادامه داد:عکسی او از امام خمینی در حالی که در گوش شهید بهشتی صحبت می کند، نه تنها یکی از عکس های خوب سحابی بلکه از عکس های خوب تاریخ عکاسی به شمار می رود.

این بازیگر ادامه داد :همان طور که می دانید من هم در عرصه ادبیات، نقاشی، مجسمه سازی، عکاسی و بازیگری فعالیت می کنم و همیشه این دغدغه را داشته ام که در این حوزه های هنری بتوانم خودم و هنرم را از زیر سلطه ادبیات خارج کنم. چون معتقدم ادبیات به صورت مستقل و به  بهترین شکل ممکن توانسته حرفش را بزند و سایر هنرها باید بتواند مستقل باشند و به نظرم مهدی سحابی در سال های پایانی عمرش توانست از زیر سلطه ادبیات خارج شود و برای این است که هر اثرش به صورت مستقل زیباست.

محمد فرنود هم ضمن قدردانی از رئیس موزه هنرهای معاصر برای برپایی نمایشگاه مروری بر آثار مهدی سحابی گفت: من بیش از 41 سال است که در موزه هنرهای معاصر رفت و آمد می کنم و تاکنون نمایشگاهی به خوبی نمایشگاه مهدی سحابی ندیده ام، آثار او حیرت انگیز هستند.

او افزود: ما عکاسان همواره در پی این هستیم که جهانی را در یک فریم نشان بدهیم، هر یک از آثار سحابی یک فریم بی نظیر از مشاهدات این هنرمند جست وجوگر است.
این عکاس پیشکسوت ادامه داد: من با سحابی دوست بودم اما او هرگز به من نگفته بود که عکاس هم است، زمانی که قدم به گالری 9 گذاشتم و با عکس هایش مواجهه شدم، واقعا حیرت کردم. او بی شک یکی ازبهترین فتوژورنالیست ایران است و لحظات مهمی از تاریخ معاصر ایران را به ویژه ورود امام خمینی به ایران را در فرودگاه مهرآباد را ثبت کرده است.

فرنود ادامه داد: بی شک سحابی از جهان بینی عمیقی برخوردار بوده است و این شعور و جهان بینی در آثارش قابل مشاهده است.

سعید صادقی دیگر هنرمندی بود که در این مراسم سخن گفت. این عکاس پیشکسوت گفت: زمانی که قدم به موزه هنرهای معاصر گذاشتم و با آثار مهدی سحابی مواجه شدم؛ واقعا احساس غرور کردم باید قدر این جنس از هنرمندان را دانست.

او افزود: سادگی و زیبایی در بخش عمده آثار مهدی سحابی موج می زند واز منظری آثار او مخاطب را به فکر وا می دارد. برای برپایی نمایشگاه مروری بر آثار او قدردان رئیس موزه هنرهای معاصر و مژده طباطبایی هستم که اجازه ندادند آثار سحابی که یکی از گنجینه های هنر معاصر ایران است به فراموش سپرده شود.

به گفته این هنرمند، اگر تاریخ را مرور کنیم همواره آثاربسیاری از هنرمندان، سوزانده شده، نابود شده و به فراموشی سپرده شده، وظیفه تک تک ماست تا گرد فراموشی بر آثار هنرمندان ایرانی ننشیند.

سیف الله صمدیان هم با اشاره به دوستی دیرینه اش با مهدی سحابی گفت:با این که من و مهدی با هم دوست صمیمی بودیم و آخرین بار هم خیلی اتفاقی چندین ساعت در فرودگاه پاریس کنار هم بودیم و با هم درباره مسائل مختلف صحبت کردیم و خاطره هایمان را مرور کردیم اما آن جا هم مهدی اصلا اشاره به این نکرد که عکاسی هم می کند.

او افزود: عکس های مهدی سحابی بی نظیر است و با این که من بیشتر عکس های انقلاب را دیده ام، اما به نظرم عکس های او از بهترین عکس های این مجموعه به شمار می رود و امیدوارم نگاتیوهای او بزودی اسکن شود و کتاب عکس های او منتشر شود.
صمدیان ادامه داد: همیشه می گویند هنر در خون طرف است اما به نظرم درست تر این گونه است که بگویم خون مهدی سحابی در هنراست.

طاها بهبهانی هم گفت:مهدی سحابی هنرمند خلاق، خوش فکر و پرکاری بود و او با حداقل متریال توانسته عمیق ترین حرف ها را بزند. باعث افسوس است که او را خیلی زود و در 64 سالگی از دست دادیم اگر او هم مثل پیکاسو 94 سال عمر می کرد بی شک تا آخرین لحظه زندگی اش خلاق و پرکار باشد.

از چهره های حاضر در این مراسم می توان به  لیلی گلستان،نصرت الله مسلمیان، واحد خاکدان، عباس مشهدی زاده، طاها بهبهانی،عنایت الله نظری نوری،کامبیز صبری، صداقت جباری، رضا کیانیان، اسرافیل شیرچی،سیف الله صمدیان، رضا بانگیز،ژاله آموزگار، محمد فرنود، محمد رهبر،سعید صادقی،محمود حدادی مهشید نونهالی اشاره کرد.
موزه هنرهای معاصر تهران تا 28 آذرماه میزبان نمایشگاه مرور آثار مهدی سحابی خواهد بود.

سینماروزان/مریم آموسا: آيدين آغداشلو از نمایشگاه مهدی سحابی در موزه هنرهای معاصر تهران که با کیوریتوری مژده طباطبایی به تماشا است دیدار کرد.

به گزارش سینماروزان آغداشلو در پایان این دیدار در گفتگویی درباره ارزیابی‌اش از این نمایشگاه گفت: این نمایشگاه برایم غیر مترقبه و غافلگیر کننده بود، هیچ وقت این همه تنوع از آفرینش های هنری مهدی سحابی سراغ نداشتم. برای من درباره دوست دیرینه‌ام بسیار آموزنده هم بود و حتی مرا به کشف دوباره مهدی رهنمون کرد، زیر یک سقف کنار هم نشاندن حاصل عمر یک هنرمند دستیابی به چنین معنای افزوده ای را ممکن می کند. پیداست نمایشگاه بسیار بسیار مهمی است و باید از بانیان آن قدردانی کرد.

نقاش “سالهای آتش و برف” ادامه داد: من مهدی سحابی را از سالهای دور، پیش از انقلاب می‌شناختم اما از زمانی زلف‌مان به هم گره خورد که برای شرکت در کنگره نظامی گنجوی همسفر رم شدیم ، مهدی سحابی خبرنگار بود و من هم یک کار خبری پذیرفته بودم ، دوستی مان از آن سفر جان گرفت و برای هم ماندیم. آدم نازنینی بود، فارغ از هر ادایی، خود خودش بود، وجود سرشار و درخشانی داشت، بسیار رک ، بذله گو، شوخ و شنگ و البته چنان که از این آثار پیداست بسیار عمیق با نگاهی جستجوگر و نافذ بود. وقتی خبر رفتنش را شنیدم باور نکردم، پیش خودم فکر می کردم نباید، مهدی حق ندارد که نباشد.

آغداشلو افزود: ابعاد پنهانی پشت آن سیمای ساده و شوخ و شنگ وقتی به همه ثابت شد که شاهکار پروست را ترجمه کرد، تا پیش از آن هرگز فکر نمی‌کردم کسی بتواند پروست را به فارسی برگرداند، مهدی همت بزرگی کرد و در کنار دهها کاری که می کرد چنین بار سنگینی را به جان گرفت، من از چندین دوست ادیب که فرانسه دان بودند عیار کارش را پرس و جو کردم و همگی با اطمینان می گفتند این درست ترین ترجمه پروست است و مایه مسرت و خوشحالی من شد. بعدتر آفرینش های تجسمی او بعد دیگر وجوه پنهان شده او را عیان کرد.

نقاش “شفاعت فرشتگان” گفت : زمانی از نمایشگاه مجسمه های چوبی او دیدن کردم، از چوب و تخته‌هایی که از طبیعت پیدا می کرد پرنده می‌ساخت. روح کودکانه این دست ساخته های ساده و رنگ های متنوع آنها مرا یاد بخشی از آفریده های پیکاسو می‌انداخت که چنین آفرینش هایی داشت و ساده و رها و اسباب بازی وار اثر هنری خلق می کرد.

آغداشلو تاکید کرد: مهدی سحابی نگاهی متعهد به دنیا داشت در کنار شوخ و شنگی ظاهری یک تعهد اجتماعی همیشگی در او عیان بود که قطعا رد آن در مجموعه ماشین های قراضه ، صورتک ها و دیگر مجموعه هایش کاملا پیداست. هنر سحابی، جمع کردن همین ظاهر شوخ طبع و روح جدی و متعهد بود. به راستی چنین شخصیتی جای غبطه داشت.

نقاش مجموعه “معما” گفت: از منظر فنی ، مهارت نقاشانه مهدی سحابی مرا متعجب کرد، او آنقدر فروتن بود که هیچگاه خود را یک نقاش رسمی معرفی نمی‌کرد، اما هر کسی از این نمایشگاه دیدن کند یک نقاش تمام عیار می بیند. بعضی از این اتومبیل های منهدم شده را که می بینم رنگ آبرنگی یا رقیق شده را با مهارت مثال زدنی کار کرده که عالی ست و حتی فکر می کنم من نتوانم به این راحتی لاستیک اتومبیل را با رنگ رقیق شده کار کنم. پیداست نقاش این آثار ساخت و ساز نقاشانه را بلد است اما آگاهانه قصد ساده کار کردن دارد.

آغداشلو گفت : ماشین های قراضه وجه متعهد جدی سحابی را عیان می کند، او اتومبیل ها را منهدم می‌کند شاید به نشانه اینکه انسان دستاوردهای خود را منهدم می کند یا جامعه ای که آنچه ساخته را ویران می کند یا شاید تعابیر دیگرتری مانند جامعه قراضه ساز و… همه این تعابیر ممکن است باید دید چه کسی و با چه لحن و چه سویه ای این آثار را خلق کرده است.

او سری نقاشی های گرافیتی مهدی سحابی را مجموعه ای خواند که نقاش با آنها تشابه درونی احساس می کند و گفت: روح گزارشگر و خبرنگار او تصاویری که از دیوار نوشته های دوره انقلاب دیده را در این نقاشیها بازتاب داده است، و تلاش دارد حال و هوای خاص همان گرافیتی ها را نشان دهد، اما پیداست نقاش در این بازسازی ، خود را نیز روایت و بازسازی می کند.

نقاش “فاجعه آخرالزمان” خاطر نشان کرد: دقت و مهارت سحابی در خلق این آثار موج می زند یک وقتی یکی از من پرسید چرا با این دقت ترک ها را می کشی، من گفتم به خاطر حیرت مخاطب این کار را نمی کنم، من از لحظه لحظه این تمرکز و دقت لذت می برم زیرا مرا از جهان آشفته جدا می کند ، پیداست مهدی سحابی هم از لحظه لحظه این خلق کردن ها لذت برده است.

آیدین آغداشلو در پاسخ به پرسشی با این مضمون که شما در دهه ۵۰ خورشیدی مجموعه ” خاطرات انهدام ” را شروع کردید و مهدی سحابی در دهه ۷۰ خورشیدی دست به انهدام اتومبیل ها زد آیا این دو مجموعه به هم شباهت دارند؟ پاسخ داد : خیر، این دو مجموعه شباهتی با هم ندارند، سحابی بعد از انهدام را به تصویر می کشد و این انهدام را گزارش می کند، از اثر سحابی نمی توان فهمید اصل اثر چه بوده است، فقط می بینیم اتومبیلی قراضه و منهدم شده است او این انهدام را با قدرت و زیبا گزارش می کند؛ اما من یک اثر نفیس را با رنج و زحمت بسیار خلق می کنم و سپس آن را منهدم می کنم شما می توانید اصل اثر را ببینید و بدانید چه چیزی منهدم شده است. خمیر مایه نقاشی های من افسوس و حسرت است.

نمایشگاه مروری بر آثار مهدی سحابی با نمایش ۱۲۶ کار از این هنرمند از ۱۱ آبان ماه در موزه هنر‌های معاصر تهران آغاز شده و تا ۲۸ آذرماه ادامه دارد. دو کتاب مروری بر آثار وی شامل ۳۱۰ اثر و تکاپوی واژه مجموعه مقالات درباره نگاه تصویری و ادبی مهدی سحابی هم زمان با این نمایشگاه منتشر شده است.