1

بعد از «تکراری» خوانده شدن توسط منتقد «ورایتی»⇐حالا انتقاد همزمان «کیهان» و «شرق» از کیفیت پایین «همه میدانند»اصغر فرهادی که «پدرو آلمادوار» قبل از پیش‌تولید قید شراکت در آن را زد

سینماروزان: «همه میدانند» فیلم تازه اصغر فرهادی که در اسپانیا و با بازیگران اسپانیایی ساخته شده است در ابتدا بنا بود با حضور «پدرو آلمادوار» به عنوان تهیه کننده تولید شود اما آلمادوار از این کار انصراف داد و برادرش هم از عدم درک به عنوان مهمترین سدّراه همکاری حرف زد.(اینجا را بخوانید)

به گزارش سینماروزان «همه میدانند» با حضور کمپانی فرانسوی ممنتوفیلمز و یک کمپانی گمنام اسپانیایی به نام «مورنافیلمز» تولید شده و در افتتاحیه جشنواره کن روی پرده رفته و از سوی رسانه‌هایی مانند «ورایتی» با عبارت «تکراری» و «ضعیف‌ترین فیلم کارنامه سازنده‌اش» نواخته شده است.

در داخل نیز دو رسانه به لحاظ سیاسی در نقطه مقابل هم یعنی «شرق» و «اعتماد» نیز به شدت به انتقاد از ریتم کند، زمان طولانی و قصه هزاران بار تکرار شده آن پرداخته اند.

ابتدا متن «شرق» درباره «همه میدانند» را بخوانید:

اکثر فیلم‌سازان شهیر ایرانی که در خارج از کشور مشغول به کار فیلم‌سازی شدند، نتوانستند‌ از آثاری که در ایران ساختند پیشی بگیرند. هنوز زمانی که بزرگداشتی برای آثار نادری، کیارستمی یا سهراب شهیدثالث برگزار می‌شود، کسی نمی‌تواند زیبایی فیلم «سازدهنی» را با «منهتن از روی شماره» یا تأثیرگذاری فیلم «کلوزآپ» را با «کپی برابر اصل» مقایسه کند. شاید در این میان «شهیدثالث» یک استثنا باشد، چون فیلم‌ «در غربت» او‌ دست‌کمی از «طبیعت بیجان» ندارد، زیرا او حداقل تسلط خوبی بر زبان آلمانی داشت و همچنین «ادبیات و فرهنگ آلمانی» را به‌خوبی می‌شناخت!

فیلم «همه می‌دانند» فرهادی با ریتمی کند، زمانی طولانی و فیلم‌نامه‌ای سردرگم به درد همان فیلم‌های افتتاحیه جشنواره‌ها می‌خورد که معمولا نظر کسی را جلب نمی‌کنند! طبیعتا هیچ جشنواره‌‌ای نمی‌خواهد که از همان شب اول افتتاحیه بهترین فیلم و برگ برنده خود را رو کند، زیرا سطح توقع مخاطب بالا خواهد رفت.

به همین‌ خاطر اکثر فیلم‌های افتتاحیه خارج از مسابقه نمایش داده می‌شوند که البته در مورد این فیلم چنین اتفاقی نمی‌افتد. «همه می‌دانند» حتی نسبت به تجربه دیگر فرهادی؛ یعنی فیلم «گذشته» که در فرانسه کار شده بود، کار ضعیف‌تری از آب درآمده است. در «گذشته» علی مصفا پیوند فرهادی را با «فرهنگ و خلق‌و‌خوی ایرانی» به‌خوبی نشان می‌داد ‌‌و هسته مرکزی داستان با «مفهوم و تضاد شرق و غرب» پیوند نسبتا خوبی برقرار کرده بود، اما در «همه می‌دانند» فیلم‌ساز به تجربه‌ای نو دست زده که مشخص است توان بالابردن این وزنه سنگین را نداشته است، زیرا تسلط روی یک فرهنگ بیگانه با نوشتن یک فیلم‌نامه و مشاهده عکسی در یک گروگان‌گیری در اسپانیا، کشف فوق‌العاده و نویی به حساب نمی‌آید.

درست است که هنر سینما مرزی ندارد، اما به‌سادگی نیز نمی‌توان «ردیف‌های سه‌تار میرزاعبدالله» را با «گیتار اسپانیایی» درهم آمیخت‌ تا به یک تجربه مشترک فرهنگی رسید. زمانی این امر میسر می‌شود که هر دو زبان و فرهنگ به‌خوبی شناخته شوند. درواقع «همه می‌دانند» فرهادی حکم‌ فیلم «آرایشگر سیبری» میخالکوف را پیدا کرده است. «نیکیتا میخالکوف» هم بعد از گرفتن اسکار دست به تجربه مشترک با بازیگران وقت هالیوود؛ «جولیا اورموند» و «ریچارد هریس»، می‌زند و زمانی که با فیلم «آرایشگر سیبری» در افتتاحیه جشنواره کن ۱۹۹۹ شرکت می‌کند، با اینکه فیلم خوش‌ساختی از آب درآمده بود، اما نقدهای زیادی به فیلم شد که «مشخص نیست کارگردان روی کدام صندلی نشسته است! «آمریکا یا روسیه؟». اما نقطه‌ قوت آن فیلم این بود که حداقل ۹۰ درصد داستان در روسیه می‌گذشت! اما فرهادی با اعتمادبه‌نفس بالایی سراغ وزنه‌ای می‌رود که نمی‌تواند از پس آن به‌خوبی بر‌آید یا اینکه نظام فکری خود را نتوانسته زنده و ‌‌پویا سازماندهی کند تا جوهره درام انتقال یابد و به همین خاطر مخاطب قادر نیست که با چشم و گوش شخصیت‌ها به این درام خیره شود. حضور زوج «پنه‌لوپه کروز» و «خاویر باردم» طبیعتا طرفداران زیادی را به سالن سینما می‌کشاند و ممکن است فیلم فروش بدی نیز نداشته باشد، اما این فیلم در کارنامه فرهادی کار قابل‌تأملی به‌شمار نمی‌آید!

تصویر‌سازی و رنگ‌ولعاب فیلم خیلی خوب است، سکانس افتتاحیه فیلم را «هایده صفی‌یاری»، تدوینگر ثابت کارهای او، با توانایی‌های خوبی در مونتاژ نشان داده است. سکانس معرفی ساعتی در کلیسا که می‌بینیم در روند فیلم «پرنده‌ها» از شکاف ریز آن به بیرون می‌گریزند از تأثیرگذاری خوبی برخوردار است، همچنین سکانس عروسی با پلان‌های بسته و عکس‌العمل خوب آدم‌ها به موقعیت‌ها ریتم خوبی در کار پیدا کرده است. پایان فیلم و شست‌وشوی خیابان و مجسمه‌ای در میدان شهر پیوند خوبی در تدوین با مفهوم افشای حقیقت برقرار کرده، ولی فرهادی در کارگردانی و انتقال داستان به کالبد شخصیت‌ها خوب عمل نکرده، زیرا عمل برانگیزنده درام که عروسی را به عزا تبدیل می‌کند در این فیلم باورپذیر نشده و ستیز شخصیت‌ها حول محوری ثابت شکل نمی‌گیرد و تغییر ناگهانی شخصیت‌ها با بحران جدیدی که «چه کسی پدر واقعی این دختر است» باعث شده پیوند درام با مخاطب به مسیر دیگری برود و در انتها موضوع و ژانر فیلم که آدم‌ربایی است به فراموشی سپرده شود! زیرا ریتم حاصله از تمپوی درونی هیجان‌برانگیزی برخوردار نیست تا مخاطب را با خود درگیر کند و فیلم با توجه به فیلم‌برداری و فضا‌سازی خوب آن فیلم‌نامه خوبی ندارد و این در حالی است که در کارهای قبلی فرهادی به‌ندرت چنین مشکلاتی در کارگردانی دیده می‌شود و او حداقل در روایت داستان همیشه خوب عمل کرده است. به نظر می‌رسد که ادامه فیلم‌سازی برای کارگردانان شهیر ما در ایران همیشه تجربه بهتری را برای آنها رقم زده است، مگر آنکه اسباب سفر مهیا باشد.

⇓⇓⇓

حالا متن «کیهان» درباره «همه میدانند» را بخوانید:

فیلم «همه می‌دانند»، آخرین ساخته اصغر فرهادی در مراسم افتتاحیه هفتاد و یکمین جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد ولی به دلیل مسائل حاشیه‌ای شب افتتاح همچون سخنرانی ترامپ و اعلام خروج از برجام و همین‌طور ضعف ساختار و کشش خود فیلم چندان هدف استقبال قرار نگرفت!
چنان‌که برای برخی از منتقدان اروپایی این سوال پیش آمده بود که چرا با چنین فیلم ضعیفی، برنامه افتتاحیه جشنواره شکل گرفته، در حالی که سال‌های قبل همواره سعی می‌شد جشنواره با یک فیلم قوی و پر سر و صدا افتتاح شود ولو اغلب آنها در بخش مسابقه اصلی شرکت نداشته و خارج از مسابقه به نمایش درمی‌آمدند. اما فیلم «همه می‌دانند» از محصولات سفارشی شورای اروپا (وابسته به اتحادیه اروپا) و بخش سینمایی آن به نام «یورو ایمیج» بوده که براساس اعلام وب سایت رسمی خود، 20 فیلم دیگر در بخش‌های مختلف این جشنواره شرکت داده و به دلیل اینکه از حامیان اصلی جشنواره کن نیز به شمار می‌آید، علاوه بر اختصاص برنامه افتتاحیه به یکی از محصولاتش، پیشاپیش برخی از جوایز این دوره از جشنواره کن را نیز برای خود و تولیداتش تضمین نموده است.
ماجرای فیلم «همه می‌دانند»، قصه هزاران بار تکرار شده عشقی قدیمی و آدم دزدی و باج‌گیری است که این بار با شکل و شمایلی ضد مذهبی نیز ترکیب شده و مثل فیلم قبلی فرهادی، آش درهم جوشی به‌وجود آورده که یک سوم اولش یک ساز می‌زند و دو سوم بقیه‌اش سازی دیگر که اصلا ربطی به آن یک سوم ابتدایی ندارد و فرهادی همچنان در کشاکش سفارشی‌سازی، گیج و گنگ در میان سینمای تعلیق و شوک و ته‌مانده‌های تصورات به اصطلاح هنری از سینما دست و پا زده است!



همکاری اصغر فرهادی با همسر خاویر باردم/پنه‌لوپه کروز: بدون خواندن فیلمنامۀ اصغر به او گفتم در این فیلم بازی می‌کنم!

سینماژورنال: پنه‌لوپه کروز بازیگر برنده اسکار بهترین نقش مکمل زن در “ویکی کریستینا بارسلونا” در فیلم جدید اصغر فرهادی بازی می‌کند.

این بازیگر مشهور هالیوودی اسپانیایی‌الاصل به‌زودی با اکران فیلمی از «خولیو مدم»، به سینماهای اسپانیا بازمی‌گردد، بازیگر فیلم بعدی اصغر فرهادی خواهد بود که قرار است در اسپانیا فیلم‌برداری شود.

به گزارش سینماژورنال هنور نامی برای فیلم بعدی فرهادی، کارگردان برنده جایزه اسکار سینمای ایران، انتخاب نشده؛ اما بازی پنه‌لوپه کروز در این فیلم قطعی است.

پنه لوپه کروز از جمله بازیگران مطرح سینما است که در جریان جنگ غزه به همراه همسرش خاویر باردم به انتقاد از رژیم صهیونیستی پرداخت.

پدرو آلمادوار، کارگردان و تهیه‌کننده اسپانیایی، در ساخت این فیلم با فرهادی همکاری می‌کند.

فرهادی: از شوق و اشتیاقی که در پنه لوپه دیدم مطمئن شدم انتخاب درستی است

اصغر فرهادی در گفت‌گو با فرانک آرتا در “شرق” علت انتخاب این بازیگر را چنین توضیح داد: ‌«همیشه بازی او را دوست داشتم، مخصوصا در فیلم‌های اسپانیایی‌اش مثل «وولور»، ساخته پدرو آلمادوار. همان یک‌سال پیش که با هم درباره داستانی که برای ساختن در نظر داشتم صحبت کردیم، از شوق و اشتیاقی که در او دیدم مطمئن شدم برای این نقش انتخاب درستی است. »

وی ادامه داد: «بعدتر با خلق و خو و روحیات شخصی، انگیزه بالا و عشقی که به‌ کارش دارد مطمئن‌تر شدم او همان کسی است که باید این نقش را بازی کند. در این یک سال با هر دیدار این اطمینان در من بیشتر شد».

پنه لوپه کروز: بدون خواندن فیلمنامه اصغر به او گفتم در این فیلم بازی می کنم

پنه‌لوپه کروز نیز درباره همکاری خود با اصغر فرهادی طی گفت‌وگویی با رسانه‌های اسپانیایی چنین پاسخ داد: «اصغر، یک‌سال پیش داستان فیلم بعدی خود را برایم تعریف کرد و من بدون خواندن فیلم‌نامه، به او گفتم که در این فیلم بازی می‌کنم. چون به نظرم او کارگردانی فوق‌العاده است. داستان فیلم بسیار قدرتمند است و من خیلی دوست دارم آن نقش را بازی کنم. هنوز نام فیلم مشخص نشده و فرهادی در حال کارکردن روی مراحل پایانی فیلم‌نامه آن است».

پنه‌لوپه کروز، بازیگر اسپانیایی برنده اسکار، در فیلم‌هایی همچون «ویکی کریستینا بارسلونا»، «دزدان دریایی کاراییب»، «به رم، با عشق» و… بازی کرده است و برای بازی در فیلم «ویکی کریستینا بارسلونا»، به‌کارگردانی وودی آلن، جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن را دریافت کرد.

پروژه بین‌المللی اصغر فرهادی، اکتبر سال آینده میلادی در اسپانیا کلید خواهد خورد. این فیلم محصول مشترک کشورهای فرانسه و اسپانیاست. این نویسنده و کارگردان برنده اسکار، نگارش فیلم‌نامه جدید خود را در سال گذشته به پایان رسانده و طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، قصد دارد مهرماه سال ١٣٩٥ (اکتبر ٢٠١٦) آن را در اسپانیا کلید بزند.

ممنتو و آلمادوار تولید فیلم را برعهده دارند
«الکساندر ماله‌گی»، مدیر کمپانی فرانسوی «ممنتو»، که تهیه‌کننده فیلم «گذشته» فرهادی نیز بوده، به‌همراه «پدرو آلمادوار»، فیلم‌ساز شهیر اسپانیایی، به‌طور مشترک فیلم جدید این کارگردان ایرانی را تهیه خواهند کرد.

آلمادوار و فرهادی در سال ۲۰۱۲ رقیب یکدیگر برای کسب جایزه گلدن‌گلوب بودند که درنهایت این جایزه نصیب فرهادی شد. آلمادوار، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده اسپانیایی است که فیلم‌های «همه‌چیز درباره مادرم» (۱۹۹۹) و «با او حرف بزن» (۲۰۰۲) ازجمله معروف‌ترین آثارش به‌شمار می‌روند و با فیلم «همه‌چیز درباره مادرم»، جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی را به‌دست آورده است. او به‌همراه برادرش، آگوستین آلمادوار، کمپانی ساخت فیلمی با عنوان ال دسئو را تأسیس کرده‌اند که یکی از پروژه‌های سینمایی آن تهیه‌کنندگی فیلم فرهادی در سال آینده است. بازیگران این فیلم از میان هنرپیشگان آمریکایی و اسپانیایی انتخاب شده‌اند. قصه فیلم نیز به زبان انگلیسی و اسپانیولی روایت خواهد شد. البته به نظر می‌رسد اکثر عوامل غیرایرانی باشند که برخی قطعی شده‌اند و برخی دیگر در زمان پیش‌تولید که سال آینده است انتخاب خواهند شد.

دوستی ما پیوند خورد
پدرو آلمادوار اخیرا طبق اظهارنظری درباره همکاری‌اش با فرهادی گفته بود: ‌«یکی از روزها اصغر فرهادی به دیدن ما آمد. ما قبل از آن در سال ٢٠١١ از نظر نامزدشدن در جوایز بین‌المللی با هم سهیم بودیم و در بسیاری از موارد در یک فهرست قرار داشتیم. شرکت سونی‌کلاسیک نیز اقدام به توزیع فیلم‌هایمان کرد. آن سال فیلم «جدایی نادر از سیمین» یکی از مهم‌ترین‌های جایزه گلدن‌گلوب بود. این اتفاق‌ها باعث شد دوستی ما پیوند بخورد. فرهادی نوشتن پروژه بعدی خود را به پایان برده است و داستان این فیلم در اسپانیا اتفاق می‌افتد. او به محل فیلم‌برداری ما آمد تا در مورد فیلم صحبت کند. من یکی از بزرگ‌ترین تحسین‌کنندگان سینمای فرهادی هستم. او یکی از معدود نویسندگان معاصر است که هنوز حرف‌هایی برای گفتن درباره روابط خانوادگی دارد».

نفس رابطه است که اهمیت دارد
فیلم‌های اصغر فرهادی حول محور روابط آدم‌ها و خانواده می‌چرخند. این کارگردان سینما در بخش دیگر گفت‌وگویش درباره اهمیت پرداختن به روابط زن و مرد در چارچوب خانواده در فیلم‌هایش چنین گفت: «بیش از اینکه رابطه زن و مرد اهمیت داشته باشد، نفس رابطه است که اهمیت دارد فارغ از جنسیت. با وجود برداشت‌های متفاوت و مختلفی که از شخصیت‌های زن یا مرد در این فیلم‌ها شده، من کمتر علاقه و اصراری به خط‌کشی و دسته‌‌بندی جنسیتی شخصیت‌ها دارم. اعتقاد ندارم که در این فیلم‌ها زن‌ها، تنهاوتنها به‌دلیل زن‌بودنشان صاحب یک ویژگی اثبات‌شده مشترک‌اند یا مردها نیز به‌خاطر مردبودنشان در یک دسته واحد قرار می‌گیرند. شاید بشود شباهت‌هایی میان زنان و شباهت‌هایی بین مردها در این فیلم‌ها پیدا کرد اما این شباهت‌ها فقط برآمده از جنسیت کاراکتر‌ها نیستند.»

وی ادامه داد: «به‌هرحال، کهن‌ترین و قدیمی‌ترین رابطه بشری، رابطه زن‌ و مرد است. رابطه پیچیده و پرتناقضی که با همه قدمتش در همه‌جای جهان مسائل و مشکلاتش همچنان تازه است. اما اینکه چرا ارتباط میان انسان‌ها در بستر خانواده مورد بررسی قرار می‌گیرد، دلایل مختلفی دارد. اولین و ساده‌ترین دلیل الزامی ‌است که قصه‌ها به وجود می‌آورند.»

فرهادی افزود: «من پیش از نوشتن داستان‌هایم تصمیم نمی‌گیرم که فلان تم یا موضوع را در بستر یک خانواده و با کمک یک داستان مطرح کنم. آغاز همه‌چیز داستان است. طی شکل‌گرفتن داستان این موضوعات و پرداخت‌ها رنگ می‌گیرند و برجسته می‌شوند اما دلیل دوم که در جای دیگری هم به آن اشاره کرده‌ام این است که به نظرم موضوع ارتباط بین آدم‌ها مخصوصا در واحد کوچکی مثل خانواده در همه فرهنگ‌ها و جغرافیاها بین همه انسان‌ها دغدغه مشترکی است. در واقع تماشاگر با این نوع داستان پیشاپیش یک قدم به فیلم شما نزدیک شده چون فیلم نیز درباره این دغدغه مشترک بحث و سؤال ایجاد می‌کند. از سوی دیگر «خانواده نمونه» یک «جامعه کوچک» است و یک مثال از جامعه بزرگ‌تر. این جامعه کوچک، بسیار غنی و حاصلخیز برای داستان‌سازی است. در آن زن، مرد، کودک، نوجوان و بزرگ‌سال وجود دارد، عشق، نفرت، تردید و همه تم‌هایی که در یک اجتماع بزرگ قابل‌لمس‌اند اینجا نیز امکان طرح و بررسی را دارند».

تولید یک فیلم در ایران قبل از آغاز پروژه اسپانیایی
شنیده‌ها حاکی از آن است که اصغر فرهادی قصد دارد قبل از آغاز پروژه اسپانیایی خود، امسال در ایران فیلمی را مقابل دوربین ببرد. او این‌روزها در حال صحبت با عوامل پشت دوربین فیلم ایرانی خود است.

«گذشته» نخستین فیلمی بود که فرهادی در خارج از مرزهای ایران و با تهیه‌کنندگی شرکتی فرانسوی ساخت.

این فیلم در جشنواره‌های متعدد خارجی به نمایش درآمد و نامزد جوایز گلدن‌گلوب و سزار شد و جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره کن را از آن «برنیس بژو»، بازیگر نقش اول زن فیلم، کرد. «گذشته» در فرانسه نزدیک به یک میلیون نفر تماشاگر داشت. «جدایی نادر از سیمین»، ساخته فرهادی، برای نخستین‌بار جوایزی چون اسکار و گلدن‌گلوب را برای سینمای ایران به ارمغان آورد.